تلاش آمریکا برای فتنه انگیزی در سوریه

تصویب قطعنامه ۱۶۳۶ شورای امنیت با رأی مثبت ۱۵ عضو دائم و غیردائم شورا دلیلی بر این مدعاست. در قطعنامه پیشنهادی آمریكا، فرانسه و انگلیس علیه سوریه به شورای امنیت به فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد اشاره شده بود كه این مسأله با مخالفت روسیه، چین و الجزایر مواجه شد. اشاره به این بند، راه را برای اتخاذ اقدامات تنبیهی علیه سوریه در صورت عدم تمكین به مفاد قطعنامه به طور خودكار فراهم و هموار می كرد. اما حذف این بند در قطعنامه ۱۶۳۶ باعث شد تا قطعنامه با اجماع اعضای شورای امنیت به تصویب برسد. در ظاهر، اگرچه این اقدام می تواند یك گام به عقب از سوی سه كشور پیشنهاددهنده این قطعنامه تلقی شود، اما به نظر می رسد این عقب نشینی صرفاً تاكتیكی بوده باشد و آمریكا، فرانسه و انگلیس ملاحظات دیگری را مورد توجه قرار داده باشند. برخلاف مسیر پیموده شده در بحران و جنگ عراق كه آمریكا و انگلیس به طورتقریب یكجانبه عمل كردند و تا مدت ها با فرانسه، آلمان و روسیه با چالش هایی مواجه بودند، این بار، آمریكا در صدد تكرار روز گذشته نبوده است و تلاش می كند اهرم سازمان را از طریق كسب اجماع اعضای دائم شورای امنیت علیه سوریه به كار گیرد. با این حال، «فاروق الشرع» وزیر خارجه سوریه قطعنامه ۱۶۳۶ را از آن جهت كه حق واصل برائت سوریه را مورد توجه قرار نداده، مورد انتقاد قرار داده است. قطعنامه ۱۶۳۶ بیش از آنكه برپایه استناد به واقعیات بنا شده باشد، چیزی جز تكرار مفاد گزارش تحقیق «دتلو مهلیس» درباره ترور رفیق حریری نیست. در شرایطی كه گزارش تحقیق ترور رفیق حریری به تأكید خود مهلیس، ناكافی و غیركامل است، این گزارش ناقص مبنای تصمیم گیری در شورای امنیت جهت تصویب قطعنامه ۱۶۳۶ قرار گرفته است.
با این حال، اظهارنظر وزیر خارجه آمریكا پس از صدور قطعنامه ۱۶۳۶ كه گفت: سوریه باید تصمیم استراتژیك برای تغییر رفتار خود به طور بنیادین بگیرد، مقاصد پشت پرده و پنهانی واشنگتن از به تصویب رساندن قطعنامه ۱۶۳۶ را بیشتر آشكار كرده است. صدور قطعنامه ۱۵۵۹ شورای امنیت درباره مسائل لبنان را باید آغاز تغییر رویكرد آمریكا نسبت به موضوعاتی در خاورمیانه كه با لبنان، سوریه و گروه های فلسطینی و حزب الله لبنان ارتباط پیدا می كند، ارزیابی كرد. این قطعنامه كه در آن، خروج نظامی و امنیتی سوریه از لبنان و خلع سلاح گروه های شبه نظامی اعم از حزب الله و یا گروه های فلسطینی درخواست شده بود، با ترور رفیق حریری در بهمن ماه گذشته ابعاد جدیدی یافت و بسرعت، روند عملیاتی پیدا كرد. تعیین گروه تحقیق بین المللی سازمان ملل متحد برای روشن شدن جزئیات و عوامل ترور رفیق حریری كه از سوی شخصیت های لبنانی مخالف سوریه درخواست شده بود، گام به گام، روندی خاص را كه بیش از همه در جهت خواسته های آمریكا قرار داشت، تعقیب كرده است. همراهی دولت فرانسه در این تحولات با دولت آمریكا نیز جای تأمل دارد كه می توان آن را منطبق بر تلاش های پاریس جهت بازپس گیری نقش سنتی و فراموش شده خود در لبنان و تأثیرگذاری بر تحولات خاورمیانه مرتبط دانست. با این حال روند صعودی بحران در روابط آمریكا و سوریه در ۲ سال گذشته نیز حائز اهمیت و قابل بررسی است. سیاست آمریكا در خاورمیانه پس از اشغال عراق و سرنگونی رژیم بعثی صدام حسین، ایجاد نظمی جدید كه با خواسته های دولت آمریكا منطبق باشد، بوده است. این نظم جدید كه طرح خاورمیانه بزرگ جزئی از آن است، تغییر ساختار جغرافیایی سیاسی منطقه حول محور تأمین امنیت رژیم اسرائیل می باشد. آنچه در این نظم جدید امنیتی حائز توجه است، رفع موانع موجود در راه گسترش حضور و نفوذ اسرائیل به عنوان یك هم پیمان متعهد غرب در خاورمیانه است. از این رو، فشار مضاعف آمریكا و اروپا علیه سوریه و تلاش دنباله دار آنها برای خلع سلاح گروه های مقاومت فلسطینی و حزب الله لبنان معنادار می شود. دولت آمریكا با اتكا به حمایت هم پیمانان غربی اش، روندی كه می توان آن را مین زدایی از مقابل اسرائیل و غرب توصیف كرد، تعقیب می كند.
تأكید خانم رایس بر تغییر رفتار بنیادین دولت سوریه تنها در چنین تحلیلی قابل تفسیر و معناست. بنابراین تصویب قطعنامه ۱۶۳۶ شورای امنیت، دولت سوریه را كه به نظر نمی رسد چندان انتظاری از حمایت و جانبداری دولت های عربی داشته باشد، با وضعیت دشواری مواجه می كند. پذیرش خواسته های مطرح در قطعنامه از سوی دمشق به شكل مسالمت آمیز، راه را بر تحقق اهداف آمریكا نسبت به سوریه هموار خواهد كرد. مخالفت و یا مانع تراشی در این راه نیز چندان به تغییر فضای سیاسی - تبلیغاتی علیه دمشق كمك نخواهد كرد. با این حال، تنها می توان به امكان مانور سیاسی دولت سوریه توجه كرد كه با شرایط سخت كنونی، احتمال موفقیت آن قوی به نظر نمی رسد. این احتمال از آنجا می تواند شانسی نداشته باشد كه آمریكا با تحریك و فتنه انگیزی در داخل سوریه نیز تلاش می كند سوری ها را در منگنه شدیدتری قرار دهد.
* سوریه: قطعنامه غیر منصفانه بود
یك منبع سوری دیروز از دمشق گفت: سوریه از اینكه قطعنامه ۱۶۳۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا تصویب شده است، ابراز تأسف كرد و آن را قطعنامه ای غیر منصفانه در قبال دمشق خواند. به گزارش خبرگزاری فرانسه از دمشق، وی گفت: چنین قطعنامه ای كه به اتفاق آرا تصویب شد، موجب نگرانی و تأسف سوریهاست. همچنین سوریه خواستار تشكیل نشست اضطراری سران كشورهای عضو اتحادیه عرب برای مقابله با این قطعنامه شد. در این میان، «امیل لحود» رئیس جمهوری لبنان دیروز از صدور قطعنامه ۱۶۳۶ استقبال كرد. در بیانیه دفتر ریاست جمهوری لبنان كه نسخه ای از آن برای ایرنا در بیروت نمابر شد، آمده است: هدف قطعنامه ،۱۶۳۶ شناسایی هویت همه برنامه ریزان و مجریان ترور «رفیق حریری» نخست وزیر پیشین لبنان و بازداشت و تسلیم آنان به دادگاه برای محاكمه است. لحود با تأكید بر لزوم مجازات عاملان ترور حریری ابراز امیدواری كرد كه «دتلو مهلیس» رئیس كمیته بین المللی تحقیق بتواند بر اساس قطعنامه جدید شورای امنیت، حقیقت كامل این ترور را فاش كند. وی بدون اشاره به نام سوریه، از همه مقامها و نهادهای لبنان و دیگر كشورهای درگیر در این قضیه خواست با مهلیس برای انجام مسؤولیتش و رسیدن به نتیجه با پرهیز از بهره برداری های سیاسی، همكاری كنند.
همچنین نخست وزیر لبنان با استقبال از قطعنامه شورای امنیت در مورد سوریه ابراز امیدواری كرد كه دمشق به طوركامل و واقعی با تیم بین المللی تحقیق ترور رفیق حریری همكاری كند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خبرگزاری فرانسه، «فؤاد سنیوره» از قطعنامه اخیر شورای امنیت كه تحت فشارهای آمریكا و غرب علیه سوریه به تصویب رسید، استقبال كرد. از سویی، رژیم صهیونیستی از صدور قطعنامه ۱۶۳۶ استقبال كرد. «مارك ریگیف» سخنگوی وزارت امور خارجه رژیم اشغالگر قدس ادعا كرد: اسرائیل از تلاشهای بین المللی در خصوص كشف حقایق عملیات ترور حریری و حقیقت یابی در این باره حمایت می كند. این مقام رژیم صهیونیستی همچنین خواستار اجرای كامل و فوری قطعنامه ۱۵۵۹ شورای امنیت شد.
این قطعنامه شهریورماه سال گذشته به تصویب رسید و در آن بر عقب نشینی ارتش سوریه از لبنان، خلع سلاح گروههای شبه نظامی در این كشور و استقرار ارتش لبنان در مرزهای آن به جای نیروهای «مقاومت» تأكید شده است.از سوی دیگر، وزارت امور خارجه روسیه با حمایت از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل یادآور شد كه همكاری كامل دمشق با كمیسیون تحقیق در مورد ترور رفیق حریری، واقعیت را آشكار خواهد كرد. در همین حال، به گزارش بی. بی. سی، در پی صدور قطعنامه جدید شورای امنیت هیأت تحقیق كار خود را از سر گرفت. در این ارتباط، بامداد دیروز اعلام شد كه مهلیس برای ادامه تحقیقات و شناسایی كسانی كه در قتل وی دست داشته اند، عازم بیروت، پایتخت لبنان می شود. در این زمینه، كمیته بین المللی تحقیق درباره ترور رفیق حریری در اقدامی تازه، از «نضال حكمت سلوجك» زندانی سوری در لبنان بازجویی كرد. به گزارش روز سه شنبه منابع خبری لبنان، بازجویی از وی پیش از بازگشت مهلیس به بیروت انجام شد.

منبع : روزنامه ایران