جنگ و توجیه های امپریالیستی

● درآمد:
آلن بدیو، فیلسوف و جامعه‌شناس معاصر فرانسوی و نویسنده آثاری چون «تئوری سوژه»، «اخلاق»، «ژیل دلوز»، «هستی و رخداد»، «اعلامیه‌ای برای فلسفه» و در پاسخ به پرسشی درباره جنگ آمریكا در عراق، به تحلیل امپریالیسم و ابعاد مختلف این مفهوم و واقعیت می‌پردازد.
▪ درباره جنگی كه چند سال است آمریكا یا امپریالیسم ایالات متحده به سردمداری بوش در عراق به پا كرده است چه نظری دارید؟
ـ جنگی كه خودشان نامش را «جنگ علیه خشونت» گذاشته‌اند.پیش از هر چیز باید یك تفسیری از خود جنگ داشته باشیم.
▪ این جنگ واقعا چیست؟ چرا این جنگ به راه افتاده است؟
ـ مثل همیشه مهم‌ترین پرسش ارائه یك درك كامل از این موقعیت عینی است و نه فقط ارائه معانی ضمنی امپریالیسم. طبیعتا این جنگ نخستین جنگ امپریالیستی ایالات متحده نیست.
▪ پرسش اصلی این است: عنصر جدید این جنگ چیست؟ چه چیزی در این جنگ جدید است؟
ـ به گمان من نو بودن این جنگ به این است كه كاملا خودپسندانه و تمسخرآمیز (Cynical) است. این یك جنگ امپریالیستی است كه هیچ توجیهی ندارد، حتی توجیهی برای استفاده از سلاح‌های
كشتار جمعی و ویرانگر ندارد، جایی كه بوش و بلر مثل خوك دروغ می‌گویند (Lying as pigs) اما بدون هیچ توجیه امپریالیستی كلاسیك. توجیه‌های امپریالیستی كلاسیك اینها هستند: من باید این مساله را حل كنم چون یك امپریالیست دیگر وجود دارد كه آن هم خودم هستم و امپریالیست دیگری وجود ندارد، یا اینكه یك طغیان و مخالفتی علیه خواست روشن من وجود دارد كه باید آن را درهم بشكنم اما این جنگ اصلاً این‌طور نیست. صدام حسین سال‌ها دوست نزدیك ایالات متحده بود و در طول جنگ با ایران واقعاً از جهان غرب مسلح شده و پشتیبانی و تغذیه می‌شد. در آن جنگ نه فقط آمریكا بلكه برای مثال فرانسه (كشور من) تسلیحات نظامی فراوانی در اختیار صدام حسین قرار داد. می‌توانیم بگوییم كه صدام واقعاً دشمن ساختگی امپریالیسم بود.
بنابراین نو بودن این جنگ به این است كه واقعاً یك اظهار ناب قدرت است، اظهار اینكه خاورمیانه عملا یك جایی است كه ایالات متحده باید برای امور آن تصمیم بگیرد. این جنگی است برای اینكه به همه جهان بگوید: خاورمیانه چیزی است كه نمی‌تواند آزاد و مستقل باشد، خاورمیانه جای منحصر به‌فردی است كه در نهایت تنها تصمیم‌های سیاسی جاری در آن تصمیم‌هایی است كه آمریكا اتخاذ كند. ما باید تصمیم بگیریم و باید برای همه چیز تصمیم بگیریم.مشكل‌ترین مساله موجود در این موقعیت روابط پیچیده با ایران درباره این نقطه‌نظر است. آیا سرانجام هدف واقعی این جنگ تسلط بر ایران است؟ احتمال دارد و تا حدودی صحت این سخن روشن شده است، چون ایران از نظر موقعیت از عراق مهم تراست و ایران نسبت به عراق دوره صدام بسیار آزاد و مستقل است.
توجیه ایدئولوژیكی جنگ خیلی جالب توجه است. توجیه ایدئولوژیكی جنگ آمریكا یك چیز است: دموكراسی. اما جالب است كه می‌بینیم دموكراسی در نهایت شده است جنگ، شاهدیم كه دموكراسی برای شگفت‌انگیز كردن جنگ است. به طور عینی، ما اظهار نابی از وابستگی به طور عینی یا تایید ناب وابستگی یك مكان در جهان به آمریكا در جنگی خودبینانه و تمسخر‌آمیز و بدون اختلاف چندانی هستیم و در بستر ایدئولوژیكی، ما توجیه عجیبی برای این جنگ خونبار می‌آوریم و آن آرمان‌های دموكراتیك است و تركیب این دو یك چیز كاملاً امپریالیستی می‌شود اما در این شكل اخیر چیز جدیدی است.بنابراین، اگر ممكن باشد، گسترش چیزی در سراسر جهان علیه این جنگ برای همه جهان بسیار مهم است. این مخالفت باید در سراسر جهان شیوع پیدا كند. به نظرم این مساله خیلی‌خیلی مهم است. اهمیت این جنگ از نوع اهمیت جنگ علیه ویتنام است. همان طور كه وفادارانه با جنگ علیه ویتنام مخالف بودیم، در این مورد هم باید همین‌طور باشیم. اگرچه مشكل است اما باید این كار را بكنیم.

آلن بدیو
مترجم: محمد میرزا خانی
منبع: www.lacan.com

منبع : روزنامه تهران امروز