بررسی قانون ایمنی حمل‌ونقل چند شیوه‌ای کانتینر در ایالات متحده امریکا

در سال‌های اخیر شاهد توسعه و گسترش روزافزون استفاده از کانتینر در حمل‌ونقل کالا بوده‌ایم؛ به‌طوری‌که در ده سال اخیر در تجارت دریائی نیز کشتی‌های کانتینربر چه از لحاظ حجم و چه از لحاظ کیفیت، بیشترین درصد رشد را از آن خود کرده‌اند. از جمله دلایل افزایش تقاضا برای استفاده از کانتینر و کشتی‌های کانتینربر می‌توان به تخلیه و بارگیری سریع و آسان، ایمنی بالا و سهولت انتقال از یک شیوه به شیوه دیگر حمل‌ونقل (برای مثال انتقال از شیوه ریلی به جاده‌ای و یا دریائی) اشاره کرد. با این‌همه، مسائل مربوط به ایمنی حمل‌ونقل کانتینری نیز قواعد و مقررات نظارتی خاص خود را می‌طلبد و ضروری است تا هم‌پا با توسعه و گسترش استفاده از کانتینر در صنعت حمل‌ونقل با تهیه و تدوین و وضع چنین قواعد و مقرراتی، حمل‌ونقل کانتینری را نظامَند نمود. نوشته حاضر به‌طور اجمال قانون ایمنی حمل‌ونقل چند شیوه‌ای کانتینر ایالات‌متحده مصوب ۱۱ اکتبر ۱۹۹۲ و اصلاحات و متمم‌هائی که به آن اضافه گردیده را بررسی خواهد نمود.قانونی ایمنی حمل‌ونقل چندشیوه‌ای کانتینری در سال ۱۹۹۲ به تصویب کنگره آمریکا رسید و در یازدهم اکتبر ۱۹۹۶ اصلاحاتی بر آن وارد گردید. این قانون در ابتدا به منظور مراقبت از این‌که متصدیان و شرکت‌های حمل‌ونقل کانتینری چه کشتی‌ها و چه وسایل موتوری زمینی بیش از حدنصاب کانتینر حمل نکنند وضع گردید و در این زمینه مسئولیت‌های سنگینی بر آنان تحمیل نمود. قانون مذکور به‌نحوی بود که در نتیجه الزامات مقرر، ترافیک زیادی در سیستم حمل‌ونقل کانتینر اعمال می‌کرد و از سرعت آن می‌کاست؛ از این‌رو در سال ۱۹۹۶ اصلاحیه‌هائی بر این قانون وارد کردند. تغییراتی که در قانون ۱۹۹۲ به‌وجود آمد حاصل همکاری و تلاش انجمن باربری آمریکا (ATA)، مؤسسات کشتی‌رانی و سازمان‌ها و شرکت‌های فعال در امور بندی بود و از آوریل سال ۱۹۹۷ لازم‌الاجرا گردیده و نسبت به کلیه حمل‌ونقل‌های کانتینری داخلی و بین‌المللی اعمال می‌شود. بنابراین مفاد آن برای صاحبان کشتی‌های خارجی و داخلی که در بنادر و آب‌های ایالات متحده اقدام به حمل کانتینر می‌نمایند لازم‌الاتیاع است.
●اهم مفاد و محتوای قانون مذکور به شرح ذیل است:
۱. ضرورت تهیه سند شناسنامه برای کانتینر
طبق قسمت دوم قانون ایمنی حمل‌ونقل ۱۹۹۲ ایالات متحده به‌صورت اصلاحی، هر کانتینری که محموله آن بالاتر از ۲۹ هزار پوند وزن دارد و قرار است به چند شیوه (زمینی، دریائی، ریلی) جابه‌جا شود می‌باید دارای سندی که بیانگر ویژگی‌های کانتینر است، باشد. این سند ضروری است از سوی شخصی که محموله کانتینر را به متصدی حمل عرضه داشته، پیش از جابه‌جائی صادر گردد. وجود اطلاعات ذیل در سند مذکور الزامی است:
الف) وزن واقعی محموله؛
ب) شرح قابل قبولی از محتویات کانتینر؛
ج) مشخصات صادرکننده شناسنامه؛
د) شماره کانتینر؛
ه) تاریخ صدور شناسنامه و یا تاریخ انتقال اطلاعات مندرج در شناسنامه.
منظور از قسمت اخیر بند (ه) این است که چنان‌چه شخص تحویل‌دهنده کانتینر به متصدی حمل بخواهد اطلاعات مندرج در شناسنامه کانتینر را از طریق ارائه یک شناسنامه جدید و یا از طریق الکترونیک به متصدی حمل جدیدی ارائه دهد، موظف است که تاریخ این انتقال را ذکر نماید. همچنین در سند شناسنامه کانتینر قید ”شناسنامه چندشیوه‌ای“ ذکر گردد تا مشخص شود که قرار است حمل‌ونقل کانتینر مذکور به طرق مختلف جابه‌جائی صورت پذیرد.طبق بند (ج) قانون مذکور اگر متصدی حمل جدید بدون دریافت سند شناسنامه کانتینر، اقدام به حمل کانتینر نماید، مثل این است که کانتینر مذکور بدون شناسنامه بوده و از این بابت مسئول است. البته در این زمینه مسئولیت هزینه، جریمه‌ها و انبار و سایر هزینه‌های توقیف کانتینر بدون شناسنامه متوجه شخص عرضه‌کننده کانتینر نیز است و متصدی حمل می‌تواند علیه وی طرح دعوی نماید.
●مسئولیت مالک یا منتفع محموله کانتینر
طبق بند (د) قانون مذکور مسئولیت مالک یا منتفع محموله کانتینر در حالات ذیل متصور است:
۱ـ چنانچه شخصی به هنگام انتقال اطلاعات مندرج در شناسنامه کانتینر، عمداً اطلاعات نادرستی را انتقال دهد و نسبت به انتقال سند به متصدی حمل جدید قصور ورزد؛ و
۲ـ در نتیجه انتقال اطلاعات نادرست یا قصور در ارسال شناسنامه، متصدی حمل جدید جریمه شود و یا متحمل خسارات یا توقیف شود؛ و
۳ـ موارد فوق ناشی از قصور متصدی حمل نباشد.
بنابراین اگر هر یک از موارد فوق ناشی از سهل‌انگاری یا قصور متصدی حمل باشد، شخص اخیر در برابر مالک یا منتفع از محموله در برابر کلیه خسارات وارده اعم از هزینه‌های دادرسی، اتلاف کالا و... مسئول است.
●وظایف کشتی‌داران با محموله‌های بین‌المللی نسبت به قانون
قانون ۱۹۹۲ کشتی‌داراین که دارای محموله‌های کانتینری بین‌المللی هستند را موظف نموده است که برای آمادگی جهت اجراء قانون فوق:
۱ـ هرساله خود را نسبت به مقررات اجرائی این قانون آماده سازند؛
۲ـ برای هر کانتینری که بالای ۲۹هزار پوند وزن دارد و قصد ورود محموله به داخل ایالات متحده را دارد یک ”شناسنامه چند شیوه‌ای“ صادر کنند؛
۳ـ از سیستم‌هائی استفاده کنند که امکان مبادله الکترونیک اطلاعات را داشته باشند؛
۴ـ نیروهای خود را نسبت به چگونگی قانون آموزش دهند؛
۵ـ کلیه اسناد مربوطه را به‌روز نمایند.
●وظایف کشتی‌داران با محموله داخلی نسبت به قانون
همچنین کشتی‌دارانی‌که محموله‌های کانتینری آنها در درون ایالات متحده جابه‌جا می‌شود جهت آمادگی برای اجراء قانون فوق موظفند:
۱ـ شکل بارنامه‌ها یا سایر اسناد کشتیرانی خود را متناسب با الزامات مقرر در این قانون تغییر دهند. کلیه اسناد مربوطه می‌باید متناسب با شیوه حمل‌ونقل کانتینری باشد و قبل از تحویل کانتینرها به متصدی حمل، اسناد مربوط به هر کانتینر را مهیا کنند.
۲ـ از شیوه‌های متناسب با مبادله الکترونیک اطلاعات استفاده کنند.
۳ـ آموزش و نیروهای ذی‌ربط را در دستور کار خود قرار دهند.
۴ـ اسناد حمل‌ونقل را به‌روز نمایند.
۵ـ ایجاد هماهنگی با سایر شرکت‌های حمل‌ونقل جهت توسعه فزاینده حمل‌ونقل کانتینری.
نظام حقوقی که در قانونی ایمنی حمل‌ونقل چندجانبه ایالات‌متحده‌آمریکا پیاده شد در خصوص وظایف کشتی‌داران و سایر عوامل ذی‌ربط در حمل‌ونقل کانتینر، مجموعه به‌هم پیوسته‌ای از حقوق و وظایف را پدید آورده که از همان ابتدای بارگیری کانتینر تا رسیدن به مقصد همراه آن است. از آنجا که ایالات‌متحده‌آمریکا متشکل از ایالت‌هائی است که هر کدام در کنار تبعیت از قوانین فدرال، در نظام حقوقی و قضائی مستقل به‌خود هستند و همین مسئله ممکن است باعث تعارضاتی در میان قوانین آنها در زمینه حمل‌ونقل گردد، قانون فوق پیش‌بینی کرده:
۱ـ یک ایالت نمی‌تواند قانونی وضع نماید که مغایر با قانون حاضر در زمینه حمل‌ونقل گردد.
۲ـ هیچ ایالتی نمی‌تواند جریمه‌هائی بر کانتینرها تحمیل کند که فراتر از قانون حاضر باشند و یا اگر صاحب کانتینر هزینه‌ها یا عوارضی پرداخت کرده باشد، ایالت‌ها مجاز به تحمیل مجدد چنین هزینه‌هائی برای کانتینر نیستند.اگر محموله کانتینر، کالاهای کشاورزی یا مواد فاسدشدنی باشد، توقیف کانتینر تا صدور رأی نهائی یک مقام صالح امکان‌پذیر نمی‌باشد. در سایر موارد نیز باید صاحب کانتینر فرصت معقولی برای ارائه ادله اثبات جلوگیری از توقیف داده شود.
●●نتیجه
بررسی قانون ایمنی حمل‌ونقل چندوجهی ایالات‌متحده‌آمریکا نشان داد که حمل‌ونقل کانتینری کالا مستلزم مجموعه قواعد و مقررات به‌هم پیوسته یکپارچه‌ای جهت تسریع در حمل‌ونقل و ایمنی محموله می‌باشد. لازم به ذکر است که در این مورد تنوع و تورم قوانین و مقررات کارساز نمی‌باشد، بلکه سهولت و ایمنی حمل‌ونقل کانتینر، قوانین یکپارچه و هماهنگ را می‌طلبد. تنوع شیوه‌های حمل‌ونقل نباید مانعی برای سرعت جابه‌جائی محسوب گردد. صدور شناسنامه برای کانتینر و با ذکر مشخصات محموله آن، از شروع بارگیری تا زمان تخلیه، مشخصاً گام مثبتی در این زمینه تلقی می‌گردد.

مترجم: مجتبی بابائی (دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل)

منبع : مجله بندر و دریا