پایان ماجرای فوکودا

سرانجام یاسوئو فوکودا، نخست وزیر ژاپن نیز مانند شینزوآبه و جونیچیرو کویزومی طعم استعفا و کناره گری از قدرت را چشید. این در حالیست که حزب حاکم ژاپن مدتهاست که وضعیت بحرانی و سختی را تجربه می کند.هم اکنون حزب دموکراتیک ژاپن تقابل خود با حزب حاکم را افزایش داده است و مردم ژاپن نیز در نظرسنجیها به سوی حزب مخالف دولت روی آورده اند.....
سرانجام فوکودا رفت.خروج فوکودا از قدرت نشاندهنده پیچیدهگی معادلات قدرت در توکیو است.این پیچیدگی به اندازه ای است که حتی افرادی مانند کویزومی توان درک آن را ندارند.پس از اعلام استعفای شینزوآبه،نخست وزیر سابق ژاپن همه طرفداران حزب حاکم تصور می کردند که حضور فوکودا به بحرانهای پیش روی توکیو پایان خواهد داد،اما سرنوشت چیز دیگری را رقم زد.
نخست وزیر ژاپن یکسال پس از پذیرفتن این سمت استعفا داد که این امر با انتقاد شدید مخالفان مواجه شد. جانشین وی ازسوی حزب حاکم لیبرال دموکرات در یک رشته انتخابات برگزیده خواهد شد. فوکودا به طور ناگهانی و بدون ذکر دلیل خاصی در یک نشست مطبوعاتی، خبر از استعفای خود داد.
مقامات حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن، اعلام کردند این حزب بیست و دوم ماه سپتامبر را به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات برای انتخاب جانشین یاسوئو فوکودا نخست وزیر این کشور، تعیین کرده است. یک مقام بلندپایه حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن، با اعلام این خبر، تصریح کرد انتظار می رود فعالیتهای رسمی انتخاباتی از دهم ماه سپتامبر اغاز شود. براساس قوانین ژاپن، رهبر حزب حاکم این کشور، بطور طبیعی، با تایید حزب، به عنوان نخست وزیر انتخاب می شود. تارو اسو دبیر کل حزب لیبرال دموکرات و وزیر امور خارجه سابق ژاپن به عنوان گزینه اصلی برای کسب این سمت قلمداد می شود. این سیاستمدار محبوب از تمایل خود برای رقابت در این انتخابات خبر داده است.
فوکودا هرگز نتوانست به مخالفان فعال و افکار عمومی ژاپن خود را بقبولاند. فوکودا، فرزند نخست وزیر اسبق ژاپن، در اواخر ماه سپتامبر دو هزار و هفت نخست وزیری ژاپن، دومین قدرت اقتصادی جهان، را از “شینزو آبه” تحویل گرفت. شینزو آبه نیز با رسواییهای فراوانی روبرو شد و تنها یک سال توانست بر مسند قدرت باقی بماند.
در آن زمان، حزب حاکم - حزب لیبرال دموکرات - با انتخاب فوکودا که در مقایسه با آبه ، از تجربه ی بیشتری برخوردار بود، خواست رضایت افکار عمومی را به دست آورد. این امر میسر شد و نزدیک به شصت درصد از مردم ژاپن حمایت خود را از نخست وزیر جدید اعلام کردند.
فوکودا، که چهره ای میانه رو به شمار می رفت، سیاستی عمل گرا در پیش گرفت. اما، به دنبال واقعه ای تاریخی در ژاپن، که همانا پیروزی اصلی ترین حزب مخالف دولت - حزب دموکرات ژاپن - در انتخابات ژوئیه دو هزار و هفت در مجلس سنا است، او می بایست چینش جدید سیاسی را در ژاپن تحمل می کرد و در چنین فضایی هدایت دولت را به پیش ببرد. بدین ترتیب، حزب دموکرات ژاپن توانست با به دست گرفتن مجلس سنای این کشور راه را برای تصویب تعدادی از لوایح و طرحهای دولت ببندد. یکی از شکستهای دولت فوکودا تمدید ماموریتی است که ژاپن برای کمک به ناوگان دریایی نیروهای خارجی حاضر در افغانستان به عهده گرفته بود.
در آن زمان، برای اولین بار از پنجاه سال پیش تاکنون، فوکودا مجبور شد با وجود مخالفت سنا، در چارچوب اختیارات خاص نخست وزیری اقدام کند و با جلب حمایت دو سوم از نمایندگان پارلمان، طرح خود را مبنی بر تمدید ماموریت ناو سوخت رسانی ژاپن در اقیانوس هند، به تصویب برساند.
نخست وزیر مستعفی ژاپن، هنگامی که دولت به دنبال افزایش مالیات بنزین بود، بار دیگر از اختیارات خاصی که قانون اساسی ژاپن برای نخست وزیر قائل شده است، استفاده کرد و با نارضایتی نسبی مردم این کشور روبرو شد. در حقیقت،فضای سیاسی ژاپن به گونه ای ترسیم شده بود که فوکودا خود را در برابر مردم ژاپن قرار داده بود.
در چنین فضایی، فوکودا به بی توجهی به برنامه هایی متهم شد که کویزومی (نخست وزیر ژاپن بین سالهای دو هزار و یک تا دو هزار و شش)، بنا نهاده و هدف از آن مبارزه با نابرابری های اجتماعی بود. طرح ضد مردمی دیگری که فوکودا، آن را به تصویب رساند و به خصوص خود را از حمایت جامعه ی رو به رشد سالمندان این کشور محروم ساخت، طرحی بود که باعث شد هزینه های درمانی افراد سالمند افزایش یابد.
بدین ترتیب، کاهش محبوبیت وی تا جایی پیش رفت که بر اساس نظرسنجی های بهار گذشته در ژاپن، تنها بیست درصد از مردم از وی حمایت کرد و او را در رده غیر مردمی ترین نخست وزیر های این کشور از سال دو هزار و یک قرار گرفت. استعفای ناگهانی نخست وزیر ژاپن این کشور را دچار تشویش سیاسی کرده است. پس از استعفای ناگهانی و یاسوئو فوکودا نخست وزیر ژاپن که بعد از یکسال بن بست پارلمانی و تلاش های نافرجام برای نیروبخشی به اقتصاد صورت گرفت ژاپن دچار اشفتگی سیاسی شد. این خبر که دومین تغییر نخست وزیر این کشور در کمتر از یک سال است بدون مقدمه اعلام شد و راه را برای نخست وزیری تارو اسو،ملی گرای راست گرا، باز می کند و احتمال انتخابات عمومی در چند ماه اینده را افزایش می دهد. مشکل در مجلس علیا است که در ان حزب دموکراتیک ژاپن(دی پی جی) به عنوان جناح مخالف به منظور فراهم کردن زمینه برای انتخابات عمومی از اکثریتش برای به تاخیر انداختن قانونگذاری و تصمیم گیری استفاده می کند.
در برهه کنونی به نظر می رسد که تارو آسو از بخت بیشتری برای احراز پست نخست وزیری برخوردار باشد.وی یک ملی‌گرای صریح اللهجه است که در میان رای دهندگان از محبوبیت برخوردار است. وی در رقابت سال گذشته برای احراز رهبری حزب حاکم پس از فوکودا دوم شد. تارو ‌آسو اظهار داشت که معتقد است وی کاندیدای مناسبی در انتخابات درون حزبی است. خروج ناگهانی فوکودا از دولت سوالاتی را درباره‌ی توانایی حزب محافه‌کار وی (لیبرال دموکرات) برای ماندن در قدرت یا حتی حفظ انسجام خود پس از حدود ۵۳ سال حکمرانی در ژاپن در ذهن ایجاد می‌کند.
اما هر فردی که در حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن )LDP( به عنوان رهبر و در نتیجه نخست وزیر آتی ژاپن برگزیده شود، احتمالا برای استفاده از حمایت مردمی، انتخابات زودهنگام برگزار خواهد کرد. یک بن بست کامل در پارلمان ژاپن نیز می‌تواند نخست وزیر را به رغم میل باطنی به برگزاری یک انتخابات مجبور کند. ائتلاف حاکم ژاپن در انتخابات جدید اگر اکثریت پارلمانی خود را از دست ندهد، تقریبا از دست دادن کرسی از سوی آن قطعی است؛ اما رای دهندگان می‌گویند که خواستار یک تغییر برای انتخاب دولت هستند.
در نهایت اینکه استعفای فوکودا معادلات سیاسی توکیو را به شدت بر هم ریخته است.آنچه مسلم است اینکه حضور تارو آسو نیز نمی تواند از تشدید بحرانهای سیاسی در حزب حاکم ژاپن ممانعت به عمل آورد.تنها راه چاره پیش روی حزب لیبرال دموکرات ژاپن برگزاری انتخابات زودهنگام است . در این صورت حزب دموکراتیک فرصت پیدا خواهد کرد تا حضور فعالی را در عرصه سیاست داخلی و خارجی ژاپن تجربه نماید.استعفای فوکودا به صورت مستقیم سبب کاهش محبوبیت حزب حاکم توکیو خواهد شد.آیا “تارو آسو”می تواند حزب لیبرال دموکرات را از بحران نجات دهد؟پاسخ این سوال را باید در آینده ای نه چندان دور جست و جو نمود.

سعید سبحانی

منبع : روزنامه رسالت