اپل در عرصه‌های نو - نشانه‌های انقلاب

هیچ بعید نیست كه بسیاری از علاقمندان رایانه بعد از خرید آن در مورد این‌كه این وسیله چه كاری می‌تواند برای آنان انجام دهد، اندیشیده باشند! با به‌وجود‌آمدن پی‌سی‌ها، میلیون‌ها نفر از مردم دنیا آن راخریدند اما شاید بسیاری از آن‌ها دلیل خاصی برای این‌كار نداشتند. در واقع ماهیت بعضی از <ابزارها> و پتانسیل‌ آن‌ها برای تبدیل شدن به یك مد یا چیزی شبیه آن، گاهی اسباب تأخیر در درك چرایی پیدایش و تأثیرات آن‌ها در ابعاد مختلف را فراهم می‌كند. با گذشت سال‌ها وضعیت تغییر كرده است. افزایش آگاهی عمومی، جلوه‌گر شدن قابلیت‌های رایانه در جنبه‌های مختلف زندگی، تخصصی‌تر شدن ابزارهای دیجیتال و ... همگی در جهت‌دهی كاربران در استفاده از رایانه مؤثر بوده‌اند. آرشیو كردن دیجیتالی عكس‌ها به‌تدریج در حال رواج یافتن است، از دستگاه‌های Set-Top-Box برای ذخیره برنامه‌های تلویزیونی استفاده می‌شود و ... . اپل با تركیبی از نرم‌افزار، سخت‌افزار، خدمات اینترنتی و البته با نبوغ خاص خود، تحول بزرگی را در نحوه گوش دادن به موسیقی به‌وجود آورده است و به نظر می‌رسد كه <جهت دهی>‌های دیگری نیز از سوی این شركت در راه است. همه‌ چیز در چند ثانیه اتفاق افتاد. استیوجابز ناگهان به افراد حاضر در سالن كنفرانس رو كرد، گفت: <كسانی كه iPod دارند، دستشان را بالا ببرند!> تقریباً نیمی از جمعیت حاضر دست خود را بالا بردند. اما در همین زمان همه نگاه‌ها به سمت بیل‌گیتس كه در سالن و میان حاضران قرار داشت معطوف شد و همه دوربین‌ها به سوی او چرخید. جابز سپس به گیتس نگاه كرد و گفت: <بیل دست تو هم بالاست؟> گیتس با لبخندی خودش را به آن راه زد. احتمالا‌ً او بیش از هر زمان دیگری از محبوبیت و گسترش iPod خشمناك شده بود. جنگ لفظی میان دو رقیب دیرینه، از چندی پیش شدت گرفته بود. دور جدید از آنجا آغاز شده بود كه گفته می‌شد بسیاری از كارمندان مایكروسافت هم iPod را به عنوان پخش‌كننده دیجیتال خود انتخاب كرده‌اند. بنیانگذار مایكروسافت چندان از این قضیه خشنود نیست. حتی نویسنده‌ای در یك پایگاه وب عنوان یكی از مقالات خود را با حالتی كنایه‌آمیز و از زبان یك كارمند مایكروسافت این‌گونه انتخاب كرده بود: <جمعش كنید، بیل داره میاد!> البته این موضوع مدتی بعد از سوی گیتس تكذیب شد. اما گیتس با اظهار نظرهای بعدی خود، مبنی‌بر‌اینكه (Cellphon) خواهد شد.> به این ماجرا دامن زد
كنفرانس D: All Things Digital كه توسط وال‌استریت ژورنال و با مجری‌گری والت موسبرگ نویسنده معروف و با نفوذ آن در زمینه فناوری برگزار می‌شود، هر سال میزبان مهمترین مردانIT و روِسای شركت‌های بزرگی چون اپل، مایكروسافت و اینتل است. پس این كنفرانس فرصت مناسبی برای مرد شماره یك اپل بود تا به این ادعاها و نمونه‌های دیگر آن پاسخ دهد. از‌این‌رو این حركت او كاملاً حساب شده و غیراتفاقی بود.
سرویس‌های اینترنتی جدید
قابلیت پخش‌كننده‌های همراه دیجیتال روزبه‌روز بیشتر می‌شود. به عنوان نمونه شركت Rio پخش‌كننده همراهی تولید كرده است كه می‌توان با اتصال آن به تلویزیون، به ضبط برنامه‌های تلویزیونی پرداخت. استفاده از این پخش‌كننده‌ها صرفاً در حوزه سرگرمی نیست. مثلا‌ً یكی از دانشگاه‌های آمریكا به هریك از دانشجویان جدیدالورود خود یك ipod اهدا می‌كند كه برنامه درسی و تحصیلی آن‌ها و مواردی از این قبیل پیشاپیش به آن منتقل شده‌است. اپل همچنین سال گذشته میلادی با عرضه iPod با قابلیت ذخیره و نمایش عكس، گام دیگری در بالا بردن محبوبیت آن برداشت. اما اقدام اپل در ماه می امسال، دورنمای توسعه محصولات این شركت را بیشتر نمایان ساخت. اپل همزمان با عرضه iTunes و اضافه كردن امكانات پخش فایل‌های تصویریِ پشتیبانی شده درQuick Time ، فروش محدود كلیپ موسیقی را نیز از‌طریق فروشگاه موسیقی اپل آغاز كرده است. اپل پیش از این نیز در ارتقاهای پیشین iTunes، امكان دریافت و پخش آگهی فیلم‌های سینمایی را نیز به سرویس اینترنتی خود اضافه كرده بود. نگاه اول عرضه كلیپ موسیقی در كنار آهنگ‌ها، در جای خود باعث تقویت فروش سرویس موسیقی اپل خواهد شد. چرا كه در‌حال‌حاضر هیچ یك از سرویس‌های دریافت قانونی موسیقی چنین امكانی را ارایه نمی‌كنند و اپل برای مدتی می‌تواند در این حوزه یكه‌تازی ‌كند. این موضوع نه تنها به جذب بیشتر كاربران به سرویس اپل منجر خواهد شد، بلكه ضبط‌كنندگان بزرگ موسیقی را به تولید بیشتر ویدئو موزیك برای تبلیغ آلبوم‌های خود ترغیب خواهد كرد. به هر حال كلیپ موسیقی كاملاً مورد استقبال نوجوانان و جوانان قرار گرفته است. در مرحله بعدی این حركت اپل احتمال عرضه iPod با قابلیت ذخیره و پخش این كلیپ موسیقی را نیز به میان آورده است. همچنان كارشناسان مؤسسه تحقیقاتی مریل لینچ نیز این امر را محتمل می‌دانند. حتی گروهی از كارشناسان نیز عرضه سرویس دریافت فیلم را مرحله بعدی ارایه خدمات اینترنتیِ اپل می‌دانند. پشتیبانی از قالب۲۶۴.H و فشرده‌سازی بالای آن، می‌تواند فراهم‌كردن زیرساختی برای این امر تلقی شود و بخش زیادی از مشكلات فنی چنین خدماتی را كاهش دهد. در عین حال مسایل مربوط به قانون كپی‌رایت نیز در این مورد باید مدنظر قرار گیرند. به هر حال اگر عرضه سرویس دریافت فیلم و یا عرضه iPod با قابلیت ذخیره آن‌ها به دلیل مسایل ذكر شده در این مرحله زمانی غیرعملی باشد، به نظر نمی‌رسد اضافه كردن قابلیت ذخیره و پخش كلیپ موسیقی با ظرفیت تقریبی ۳۰ مگابایت به iPod، برای اپل و شركت توسعه‌دهنده چیپ‌های پخش‌كننده یعنی Portal Player كار چندان مشكلی باشد. مجموعه این حركت‌ها و نشانه‌ها براین موضوع بیش از پیش صحه می‌گذارند كه اپل به شدت به توسعه نرم‌افزاری و ارایه خدمات اینترنتی به شكلی گسترده‌تر می‌اندیشد به این ترتیب حركت این شركت‌ به سوی عرضه سرویس‌هایی نظیر دریافت
ویدئو، فیلم و ... ناگزیر می‌نماید.
iTunes در حوزه موبایل
پخش موسیقی نیز به تدریج در حال تبدیل‌شدن به یكی از ده‌ها قابلیت تلفن‌های همراه است. همین موضوع اپل را بر آن داشت تا در یك اقدام حساب‌شده وارد این عرصه شود. سال گذشته اپل اعلام كرد كه در نیمه نخست سال ۲۰۰۵ میلادی، نسخه موبایل iTunes را برای موتورولا (دومین سازنده بزرگ گوشی‌های موبایل) عرضه خواهد كرد. با این حال با وجود نزدیك شدن به پایان این زمان، تاكنون هیچ محصولی از سوی اپل و موتورولا عرضه نشده است. مدتی قبل عنوان شده بود كه دلیل این امر، عدم تمایل Carrierها به ارایه خدمات دریافت آهنگ می‌باشد. پس از آن یكی از روِسای موتورولا اعلام كرد كه دلیل اصلی عدم معرفی این محصول معلول نظرات خاص استیوجابز است: <عقیده استیو این است كه شما باید یك محصول را یكشنبه معرفی و دوشنبه در معرض فروش قرار دهید.> در عین حال موضوع جدید دیگری كه به گوش می‌رسد، از تمایل Carrierها برای ورود به عرصه خدمات موسیقی و فروش آن‌لاین موسیقی از طریق موبایل حكایت می‌كند. با این‌حال جابز و روِسای موتورولا عقیده دارند كه افزایش هزینه دریافت هر آهنگ (۲ تا ۳ دلار به جای ۹۹ سنت در سرویس iTunes) با عدم تمایل كاربران به این نوع خرید مواجه خواهد شد. در عین حال، هنوز معلوم نیست كه اپل و موتورولا صرفاً به قابلیت پخش آهنگ‌هایی كه از طریق رایانه دانلود شده و به تلفن همراه انتقال می‌یابند، بسنده كنند. اما وقوع هر یك از این حالات در نهایت موقعیت نرم‌افزاری اپل در حوزه تلفن همراه را به‌طور نسبی تثبیت می‌كند. مطمئناً در آینده شاهد تغییرات بیشتری در iTunes برای سازگاری بیشتر و استفاده آسانتر از موبایل خواهیم بود. موضوع دیگر اینكه چه كسی گفته است اپل هرگز به‌طور مستقل به تولید یك تلفن همراه اقدام نخواهد كرد!؟
Podcasting و تحول رادیو
موضوع مهم دیگر سرویس‌های اینترنتی و پخش‌كننده‌های همراه، مربوط به جنبش رسانه‌ای نوینی است كه به نظر می‌رسد در نحوه تعامل با رسانه‌های صوتی، تحول شگرفی ایجاد خواهد كرد. از اوایل سال ۲۰۰۴ مفهوم جدیدی با نام پادكستینگ ۱(Podcasting) مطرح و از آن زمان تاكنون به شكل حیرت‌آوری در حال گسترش است. پادكستینگ از تركیب Broad Casting و نام پخش‌كننده اپل iPod به‌وجود آمده است. اما پادكستینگ چیست؟ پادكستینگ به فرآیند ضبط صدا و ارسال آن به یك پایگاه وب یا وبلاگ در شكل و قالب استاندارد ۲ RSS (اصطلاحاRSS feed) گفته می‌شود. به بیان دیگر، پادكستینگ روشی برای انتشار محتوای صوتی در اینترنت است كه به كاربران اجازه می‌دهد به سادگی به ارسال و دریافت آن بپردازند. تفاوت این روش با سایر روش‌های ارایه محتوای صوتی، استفاده از پروتكل ۲ RSS است. استفاده از این پروتكل به عنوان یك مشخصه برای این محتوا یا پادكست، امكان جستجوی آن‌ها را با استفاده از RSS News Readerهای طراحی یا بهینه شده برای این منظور آسان می‌كند و به این ترتیب كاربر به سادگی و با مشترك شدن در پایگاه وبی كه فایل صوتی دارای تگ ۲ RSS را ارایه می‌كند، می‌تواند آن‌ها را دانلود كند. برای اشتراك با این پایگاه‌های وب نیازی به پرداخت هیچ حق اشتراكی نیست و در‌واقع دسترسی به پادكست‌ها رایگان می‌باشد. همان‌طور كه اشاره شد، پادكستینگ با سایر روش‌های پخش تفاوت دارد. پادكستینگ با این هدف به‌وجود آمده است كه محتوای آن به راحتی قابل‌دریافت باشد تا شنونده بتواند در هر زمان كه مایل‌بود، آن‌ها را پخش كند (مانند دستگاه Tivo برای تلویزیون). فراتر از آن، تولید محتوای پادكستینگ به صورت دیجیتال و در قالب‌های فشرده‌ای چون MP۳، AAC و ... امكان انتقال آن‌ها را به پخش‌كننده همراه فراهم می‌كند تا بتوان در هر مكانی به آن‌ها گوش داد. برخلاف نامگذاری، این شیوه جدید محدود به iPod نیست و شامل هر نوع پخش‌كننده همراهی می‌شود. نه‌تنها پخش‌كننده‌های موسیقی، بلكه هر وسیله‌ای اعم از موبایل و ... كه توانایی ذخیره‌سازی پادكست‌ها را داشته باشد، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب حاصل كار، گونه جدیدی از رادیوی درخواستی است كه توسط هر كسی قابل‌تولید است.همان‌گونه كه وب‌لاگ‌ها امكان انتشار نظرات و عقاید میلیون‌ها كاربر را فراهم كرده‌اند پادكستینگ این امكان را به صورت صوتی فراهم كرده است. برای تولید یك پادكست یا به عبارت دیگر یك ایستگاه رادیویی شخصی برمبنای پادكستینگ خبر، گفتگو، گزارش، بیان عقاید یا هر چیز دیگری فقط به یك میكروفن و رایانه شخصی نیاز خواهد داشت. در حال حاضر نرم‌افزارهای متعددی برای ایجاد پادكست عرضه شده است. ابداع‌كننده پادكستینگ، آدام كاری است. وی در سال ۲۰۰۴ به توسعه نرم‌افزاری به نام iPodder پرداخت و به پخش برنامه‌ای از این روش اقدام كرد. گاردین یكی از اولین رسانه‌هایی بود كه از نام پادكستینگ برای معرفی شیوه ابداعی آدام كاری استفاده كرد. مفهومی كه به سرعت گسترش پیدا كرد و امروزه در حال رسمیت یافتن است. در حال حاضر تعدادی از شبكه‌های رادیویی و تلویزیونی با استفاده از پادكستینگ برنامه پخش كرده‌اند كه از مهمترین آن‌ها می‌توان به BBC ،ABC و NPR اشاره كرد. پادكستینگ در میان كاربران عادی هم به سرعت عمومیت یافته است. شاید پادكستینگ انقلاب بزرگ بعدی باشد. اما در این میان اپل چه نقشی دارد؟ صد البته كه اپل، تولیدكننده پرفروش‌ترین پخش‌كننده دیجیتال و یكی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای پخش موسیقی است نقش بیشتر؟ بله، البته! استیوجابز در كنفرانس D: All Things Digital اعلام كرد كه نسخه آتی نرم‌افزار iTunes (نسخه ۹/۴) كه به‌زودی عرضه خواهد شد، از پادكستینگ پشتیبانی می‌كند. به‌زودی در‌این‌باره بیشتر خواهیم گفت ظاهراً نشانه‌های انقلا‌ب بعدی در حال نمایان‌شدن است.
پی‌نوشت:
۱- شاید <پادپخش> فعلاً معادل خوبی برای Podcasting باشد.
پرهام ایزدپناه

منبع : ماهنامه شبکه