این غریبه‌های تازه‌وارد

انگلیسی‌ها به‌طرز شگفتی در یادگیری زبان دیگر مردمان كوتاهی می‌كنند اما از اینكه مهاجران باید زبان آنان را بیاموزند بسیار خوشنودند.
در هفته‌ای كه گذشت دولت انگلیس اعلام كرد ۴۰۰۰۰ جوینده كار كه ادعا كرده‌اند انگلیسی ضعیفشان باعث محرومیت آنها از اشتغال شده است از ماه آوریل فرصت دارند سعی كنند زبان انگلیسی بیاموزند و در غیر این‌صورت از مزایایشان محروم خواهند شد. این تصمیم دولت پس از ماه‌ها بحث و جدل در مورد بهبود شرایط اقلیت‌ها به‌خصوص مسلمانان اتخاذ شد. دولت انگلیس ابراز نگرانی كرده است كه این گروه‌ها در یادگیری شیوه زندگی انگلیسی‌ها موفق نیستند. از سال ۲۰۰۵، افرادی كه خواستار شهروندی انگلیس هستند می‌بایست امتحانی را به زبان انگلیسی بدهند كه موضوع آن زندگی در بریتانیا است.
از ماه آوریل این امتحان برای كسانی كه در مراحل پایانی اخذ تاییدیه شهروندی و اقامتشان هستند هم اجباری خواهد بود. گردن براون در كنفرانس حزب كار كه رهبری آن‌را برعهده داشت و در ماه سپتامبر برگزار شد، گفت: «این درست است كه كسانی كه می‌خواهند به این كشور بیایند باید زبان انگلیسی را بیاموزند». كاملا صحیح است.
زندگی آسانتر و كار سودمندتر می‌شود اگر بتوانید به زبان مردم كشوری كه در آن زندگی می‌كنید صحبت كنید. مهاجرانی كه زبان انگلیسی را به‌طور روان صحبت می‌كنند نسبت به سایر مهاجران ۲۰درصد شانس بیشتر برای یافتن شغل دارند. به علاوه میانگین درآمد آنها هم حدود ۲۰درصد از سایرین بیشتر است.
این نتایج براساس گزارشی كه به‌تازگی مركز خیریه تحصیلات بزرگسالان منتشر كرده به‌دست آمده است. اما به راستی چرا در شرایطی كه با یادگیری زبان انگلیسی، مهاجران پول خوبی دریافت می‌كنند، باز هم آن را نمی‌آموزند؟
واقعیت این است كه آنها همین كار را انجام می‌دهند. تعداد زبان آموزانی كه در دوره‌های «انگلیسی برای گویشوران سایر زبان‌ها» (ESOL) شركت می‌كنند طی چهار سال منتهی به جولای سال ۲۰۰۵ بیش از ۳ برابر شده است و به نزدیك به نیم میلیون نفر رسیده است. اما حتی این آمار تاثیرگذار هم اصل موضوع را نمایان نمی‌كند: دانشكده‌های برخی نقاط كشور فهرست انتظارهایی دارند كه در آن افراد ۲ سال است كه در انتظار ثبت‌نام در دوره‌های یادگیری زبان هستند. دانشكده تاور هملت در شرق لندن تنها دانشجویانی را می‌پذیرد كه می‌توانند در ۸۰درصد كلاس‌ها حضور یابند. با وجود این نوبت در فهرست انتظار این دانشكده بیش از یك‌سال زمان می‌برد. واقعیت این است كه تقاضا بیش از عرضه است و یعنی اگر كسی در این میان نمی‌تواند نمره قبولی احراز كند آن دولت است. اگرچه بودجه برای این منظور افزایش قابل توجهی یافته است، اما همگام با نیاز نبوده است. در سال مختوم به جولای ۲۰۰۵ این بودجه به سالانه ۵۷۷ پوند برای هر زبان‌آموز رسید در حالی‌كه در سال ۰۱-۲۰۰۰ این رقم ۶۴۸ پوند بوده است. مركز خیریه تحصیلات بزرگسالان اعلام كرده است كه نتیجه این وضعیت، تنزل استانداردهای تدریس به‌خصوص در محل اسكان پناهندگان و مهاجران اروپای شرقی است. البته این گروه‌ها تعداد چندان زیادی از مهاجران را هم تشكیل نمی‌دهند.
دولت انگلیس به جای تزریق پول بیشتر در این بخش، تصمیم گرفته است شهریه‌ای برای این دوره‌ها تعیین كند تا به‌گفته دولت «تقاضاها به طرز كارآمدتری مدیریت شود» این به وضوح به معنای كنار گذاشتن برخی از زبان‌آموزان است.
از ماه سپتامبر به بعد همه به‌جز افراد بیكار و آنهایی كه از حمایت‌های درآمدی دولت برخوردارند، می‌بایست برای درس‌هایشان پول بپردازند. دانشكده‌ها هنوز به كار خود مشغولند و تغییری در نحوه كارشان به‌وجود نیامده است اما یك زبان‌آموز دوره‌های پاره وقت سالانه به طور متوسط باید حدود ۳۰۰ پوند پرداخت كند.
دولت خواستار مشاركت شركت‌هایی كه كارمندان مهاجر را استخدام می‌كنند شده است. اما این خواست دولت هیچ اجباری را برای شركت‌ها در پی ندارد. (حتی یك از مدرسان زبان می‌گوید: هیچ امیدی نیست كه كارفرمایان به ثبت نام كاركنان مهاجرشان در دوره‌های ESOL اقدام كنند) و خلاصه اینكه در میان قربانیان این روش «مدیریت تقاضا» سایر افرادی كه دولت علاقه‌مند به جذبشان است نیز حضور خواهند داشت.
شمیم نظامی یكی از مدرسان دوره ESOL در دانشكده بردفورد در كلاسش عروس‌های تازه واردی دارد كه به واسطه ازدواج از آسیای جنوبی به این كشور مهاجرت كرده‌اند. او می‌گوید دولت نگران وضعیت این افراد است و معتقد است آنها بیش از همه منزوی خواهند ماند. بسیاری از آنها نه در فهرست بیكاران كشور هستند و نه در فهرست برخورداران از مزیت‌های حمایتی.
بنابراین خیلی زود از خانواده همسرانشان خواهند خواست كه هزینه آموزششان را بپردازند. آنها بدون یادگیری زبان انگلیسی قادر به حضور در جلسات اولیا و مربیان مدارس فرزندانشان نخواهند بود، بدون همراه نمی‌توانند نزد پزشكشان بروند یا درصدها فعالیت اجتماعی شركت كنند. دولت انگلیس خود به فقر دامن می‌زند. از سال ۲۰۰۱ تاكنون امتحان ESOL بیش از نیمی از بودجه‌های مربوط به «فنون زندگی» را در این كشور به خود اختصاص داده، دوره‌های آموزش به بی‌سوادان را به نابودی كشانده و بیشتر متولدین انگلستان را كه شرایط بهتری برای پست‌های دولتی دارند هدف قرار داده است. اما در چنین شرایطی بیشتر از هر زمان دیگری دولت انگلیس پول صرف ترجمه می‌كند.
در ماه دسامبر بی‌‌بی‌سی ارقام مربوط به بخش ترجمه را جمع بست و به این نتیجه رسید كه سالانه ۱۰۰میلیون پوند صرف این بخش می‌شود. طی پنج سال اخیر بودجه ترجمه دستگاه قضایی انگلستان به سه برابر افزایش یافت. گویی تخصیص بودجه‌های آموزش زبان انگلیسی به مهاجران برای دولت این كشور آب در هاون كوبیدن بوده است.

مترجم: آذر حمیدیان