امنیت پرواز از گذشته تا امروز

روز زیبایی بود و خلبان تصمیم گرفت تا برای لذت بردن مسافران از طبیعت زیبای «گراند کنیون» (Grand canyon) واقع در شمال شیکاگو اندکی از مسیر خود خارج شود. متاسفانه خلبان هواپیمای مسافربری دیگری نیز چنین تصمیمی گرفته بود و این دو هواپیما در ۳۰ ژوئن ۱۹۵۶ بر فراز آن منطقه با یکدیگر برخورد کردند که موجب کشته شدن تمامی مسافران و خدمه هر دو پرواز شد.
به این ترتیب دوران پروازهای آزاد به سر آمد. دورانی که در آن، هواپیماها تقریباً هر کجا که دلشان می خواست، بدون هیچ گونه کنترل و محدودیتی پرواز می کردند. هر چند تصور پرواز در حریم های هوایی بدون محدودیت و خطوط هوایی آزاد، امروزه باور نکردنی است.
در طول سالیان متمادی، سیستم کمک ناوبری هواپیماها پیشرفته شدند. جهت یاب خودکار یا ADF قدم اول در پیشرفت این سیستم ها محسوب می شد که به طور خودکار جهت مورد نظر را به خلبان نشان می داد.
سیستم ADF نیاز به گوش دادن به علائم مورس و چرخاندن دستی آنتن را برطرف کرد. ولی باز هم نیاز به یکسری بازی فکری برای مشخص کردن وضعیت هواپیما، به وسیله خلبان بود. بنابراین باز هم امکان سردرگمی خلبان حین کار وجود داشت.
سیستم VOR یا برد رادیویی همه جهته، جهش تکنولوژیکی بزرگی در رابطه با آگاهی از موقعیت برای خلبان بود.
با ورود این سیستم جدید به عرصه، بیشتر محاسبات حین پرواز کنار گذاشته شد. زیرا فقط از یک عقربه کوچک برای مشخص کردن شعاع حرکتی هواپیما استفاده می شد. در نهایت با کمک گرفتن از دو ایستگاه، خلبان با دقت زیادی می توانست موقعیت خود را روی نقشه تعیین کند و با در مرکز قرار گرفتن عقربه، خلبان این امکان را داشت که به سمت یک ایستگاه به طور مستقیم پرواز کند یا از آن دور شود.
با ورود تجهیزات اندازه گیری فاصله (DME) به عرصه هوانوردی، ناوبری به کاری ساده تر از گذشته برای خلبان تبدیل شد.
اکنون خلبان می توانست موقعیت خود را فقط با استفاده از یک ایستگاه پیدا کند.جالب اینکه خلبان توانایی این را داشت که ایستگاه مورد نظر خود را به صورت الکترونیکی به هر نقطه دلخواه تغییر دهد.
سیستم DME این امکان را به خلبان می داد که بین دو نقطه با دنبال کردن یکسری ایستگاه هوایی که به صورت الکترونیکی در مسیر گذاشته شده اند، روی یک خط مستقیم پرواز کند.
با ورود سیستم ناوبری دوربرد (Loarn)، پیچیدگی تنظیم کردن ایستگاه های ناوبری از میان برداشته شد. به طوری که همه چیز توسط طول و عرض مشخص می شد.
قابل ذکر است سیستم Loarn نوعی سیستم هدایت است که دارای دو ایستگاه فرستنده جدا از یکدیگر بوده که از طریق آنها سیگنال هایی به سمت هدف منتقل می شود و نسبت به زمان رسیدن آن سیگنال ها به هدف، خطوطی ترسیم شده که از برخورد آنها یک نقطه ثابت به دست می آید. در نهایت Global Position System GPS یا سیستم مکان یابی جهانی وارد عرصه شد و بیشتر محدودیت های سیستم Loarn را از میان برداشت.
برخی از طراحان و تولیدکنندگان تجهیزات الکترونیکی با خلاقیت شروع به ساخت نقشه های متحرک در این زمینه کردند، به طوری که تصویر یک هواپیمای کوچک روی نقشه حرکت می کرد و دیگر نیاز به مشخص کردن طول و عرض جغرافیایی به وسیله خلبان از میان برداشته شد. چنین پیشرفت هایی امروزه در مرحله تقرب پرواز نیز به وجود آمده است.
نرم افزارهای جدید که در PDAهای مورد استفاده خلبانان قابل نصب است، هر پروازی را به سادگی قابل کنترل کرده است. علاوه بر این امکان دریافت اطلاعات دیگری از اینترنت به وسیله این نرم افزارهای نصب شده روی PDAها وجود دارد. اطلاعاتی که از قیمت سوخت و وضعیت هتل های منطقه گرفته تا آخرین گزارش های آب و هوایی را شامل می شود.
استفاده از چنین نرم افزارهایی به طور گسترده از اشتباهات خلبان حین پرواز کاسته و امنیت فوق العاده یی را در یکی از پیچیده ترین مراحل پرواز که همان تقرب است، فراهم می سازد.

علیرضا سزاوار
منبع: flyingmay.com