سوزش معده در بارداری

نیاز‌های هر دوره از زندگی با دوران دیگر متفاوت است. همچنین عوارض خاصی که در هر دوره به‌وجود می‌آید مختلف و دگرگون هستند. مثلا در دوره سالمندی با توجه به کاهش بافت ماهیچه‌ای و افزایش نسبت بافت چربی به بافت ماهیچه‌ای، سوخت و ساز پایین آمده و افراد مسن حتی با مصرف کمتر مواد غذایی ممکن است اضافه وزن پیدا کنند!
یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران زندگی، دوران بارداری است. مادر سالم فرزند سالمی‌را پرورش می‌دهد و در داشتن جامعه‌ای سالم نقش بسزا و انکارناپذیری خواهد داشت.
طی دوران بارداری تغییراتی در فیزیولوژیک بدن مادر رخ می‌دهد. برای مثال اندازه قلب و بازده قلبی حدود ۱۲ درصد افزایش پیدا می‌کنند، اِدِم (پُف کردن) خفیف قسمت‌های انتهایی بدن در بارداری که ناشی از فشار رحم بزرگ شده بر سیاهرگ‌های زیرین است نیز امری طبیعی تلقی می‌گردد، همچنین ممکن است به دلیل کاهش آستانه دی اکسیدکربن نیاز مادر به اکسیژن زیاد شده و باعث شود مادر احساس تنگی نفس داشته باشد، احساسی که با رشد رحم و جنین و فشار رو به بالای آن به سمت دیافراگم (پرده ماهیچه‌ای حائل بین قفسه سینه و فضای شکم) افزایش می‌یابد. البته بدن مساله را با بالا بردن تبادلات گازی در ریه جبران می‌کند.
اما یکی از مهم‌ترین تغییرات در این دوران، تغییرات متعدد سیستم گوارشی است. افزایش پروژسترون (یکی از هورمون‌های جنسی) عضلات رحم را شل می‌کند تا جنین امکان رشد بهتری داشته باشد، اما همین امر می‌تواند منجر به کاهش حرکت روده‌ها و افزایش بازجذب آب و در نهایت یبوست گردد. علاوه بر آن شل شدن قسمت تحتانی مری (دریچه کاردیا، واقع بین مری و معده) و فشار رحم به معده می‌تواند سبب بازگشت غذا به مری و در آخر سوزش معده یا اصطلاحا سوزش سر دل شود. این مکانیسم به رفلاکس معده معروف است.
رفلاکس معدی در اواخر دوران بارداری شایع است و اغلب شب هنگام رخ می‌دهد. اما می‌توان آن را تعدیل یا حتی بر طرف ساخت.
محدود کردن دریافت مواد غذایی قبل از خواب، کم کردن مقدار غذا در هر وعده و تقسیم وعده‌ها به مقدار بیشتر در طول شبانه روز، نوشیدن مایعات در فواصل وعده‌های غذایی و نه در حین غذا، ممکن است این عارضه را بر طرف سازد. اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ (مخصوصا در ناحیه کمر)، خوردن غذا به آهستگی، نشستن به حالت عمودی بعد از صرف غذا تا حدود ۳ ساعت و بالا بردن سر تختخواب هنگام خواب نیز تاثیرات مثبتی دارند.
به هر حال سوزش سر دل در دوران بارداری قابل پیش‌بینی است اما اقدامات لازم برای کنترل آن، بیشتر جنبه روانی دارد زیرا ثابت نگه داشتن تعادل روحی مادر در این دوران از اهم امور است.

محمدعلی پازوکی‌مهر

منبع : روزنامه جام جم