احکام وقت نماز

● مسئله ۱
موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود، كه یقین آیت الله گلپایگانی: یا اطمینان ... كند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند. آیت الله گلپایگانی: یا اذان گوی وقت شناس مورد وثوق ، اذان بگوید.
● مسئله ۲
نابینا و كسی كه در زندان است و مانند اینها آیت الله گلپایگانی: كه از موانع غیر عام است ، احتیاط لازم آن است كه به ظن به داخل شدن وقت اكتفا نكند. و اگر انسان به واسطه ابر یا غبار نتواند در اول وقت نماز... بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به داخل شدن وقت نكنند، مشغول نماز نشوند. ولی اگر انسان به واسطه ابر یا غبار و مانند اینها كه برای همه مانع از یقین كردن است ، نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین كند، چنانچه گمان داشته باشد كه وقت داخل شده ،می تواند مشغول نماز شود. آیت الله گلپایگانی: لیكن احتیاط مستحب آن است كه نماز را تأخیر بیندازد، تا یقین كندوقت داخل شده است .
● مسئله ۳
اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین كندكه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز راپیش از وقت خوانده . ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نمازبفهمد كه در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .
● مسئله ۴
اگر انسان ملتفت نباشد كه باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نمازشود، چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است . و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده آیت الله گلپایگانی: یا نفهمد كه در وقت خوانده یا پیش از وقت ، نمازش باطل است . بلكه اگر بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز وقت داخل شده است ، احتیاط واجب آن است كه دوباره آن نماز را بخواند. یا بفهمد كه در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .
● مسئله ۵
اگر یقین كند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شك كند كه وقت داخل شده یا نه ، نماز او باطل است . ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد كه وقت شده و شك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه ، نمازش صحیح است .
● مسئله ۶
اگر وقت نماز به قدری تنگ است كه به واسطه به جا آوردن بعضی از كارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب را به جانیاورد. مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود،باید قنوت نخواند.
● مسئله ۷
كسی كه به اندازه خواندن یك ركعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند. ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت ت أخیر بیندازد.
● مسئله ۸
كسی كه مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج ركعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر كمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا كند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگركمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند آیت الله گلپایگانی: به قصد ما فی الذمه ، و تا مقدار یك ركعت به فجر مانده قصد ادا و قضانكند. وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.
● مسئله ۹
كسی كه مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر كمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا كند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهارركعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر كمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را آیت الله گلپایگانی: به قصد ما فی الذمه بجا آورد. و چنانچه بعد از خواندن ... بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود كه به مقدار یك ركعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.
● مسئله ۱۰
مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیكتر باشد، بهتر است . مگر آنكه ت أخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.
● مسئله ۱۱
هرگاه انسان عذری دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ناچاراست با تیمم نماز بخواند، چنانچه بداند آیت الله گلپایگانی: عذر او تا آخر وقت ... یا احتمال دهد كه عذر او تا آخر وقت باقی است ، می تواند در اول وقت نماز بخواند. ولی اگر آیت الله گلپایگانی: بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، احتیاط لازم آن است كه صبركند و با وضو یا غسل نماز بخواند. و اگر امید دارد كه عذرش برطرف می شود، واجب نیست صبر كند، اگر چه در این صورت هم احتیاط خوب است . و اگر مثلا لباسش نجس باشد... مثلا لباسش نجس باشدیا عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد كه عذر او از بین می رود، آیت الله گلپایگانی: باید صبر كند تا... بنابر احتیاطواجب باید صبر كند تا عذرش برطرف شود. و چنانچه عذر او برطرف نشد، در آخروقت نماز بخواند. و لازم نیست به قدری صبر كند كه فقط بتواند كارهای واجب نمازرا انجام دهد، بلكه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد، می تواند تیمم كند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.
● مسئله ۱۲
مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیكتر باشد، بهتر است . مگر آنكه ت أخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.
● مسئله ۱۳
هرگاه انسان عذری دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ناچاراست با تیمم نماز بخواند، چنانچه بداند آیت الله گلپایگانی: عذر او تا آخر وقت ... یا احتمال دهد كه عذر او تا آخر وقت باقی است ، می تواند در اول وقت نماز بخواند. ولی اگر آیت الله گلپایگانی: بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، احتیاط لازم آن است كه صبركند و با وضو یا غسل نماز بخواند. و اگر امید دارد كه عذرش برطرف می شود، واجب نیست صبر كند، اگر چه در این صورت هم احتیاط خوب است . و اگر مثلا لباسش نجس باشد... مثلا لباسش نجس باشدیا عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد كه عذر او از بین می رود، آیت الله گلپایگانی: باید صبر كند تا... بنابر احتیاطواجب باید صبر كند تا عذرش برطرف شود. و چنانچه عذر او برطرف نشد، در آخروقت نماز بخواند. و لازم نیست به قدری صبر كند كه فقط بتواند كارهای واجب نمازرا انجام دهد، بلكه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد، می تواند تیمم كند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.
● مسئله ۱۴
كسی كه مسایل نماز و شكیات و سهویات را نمیداند و احتمال میدهد كه یكی از اینها در نماز پیش آید، باید برای یاد گرفتن اینها نماز را از اول وقت تأخیر بیندازد. ولی اگر اطمینان دارد كه نماز را به طور صحیح تمام می كند، می توانددر اول وقت مشغول نماز شود. پس اگر در نماز مسأله ای كه حكم آن را نمی داند پیش نیاید، نماز او صحیح است . و اگر مسأله ای كه حكم آن را نمی داند پیش آید، می تواندبه یكی از دو طرفی كه احتمال می دهد عمل نماید و نماز را تمام كند. ولی بعد ازنماز باید مسأله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند.
● مسئله ۱۵
اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبكار هم طلب خود را مطالبه می كند، درصورتی كه ممكن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند. و همچنین است اگر كار واجب دیگری كه باید فورا آن را بجا آورد، پیش آمد كند. مثلا ببیندمسجد نجس است ، كه باید اول مسجد را تطهیر كند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت كرده ، ولی نماز او صحیح است .

منبع : تبیان