فرزندان تحول و تعارض

سال های كودكی اش كه در جنگ گذشت. پس از آن غفلت و سردرگمی و بحران او را كه تازه جوانی را تجربه كرد با پرسش ها و چالش هایی روبه رو ساخت كه امروز شكافی عمیق را بین او و نسل های پیشین پدید آورده است؛ او یك نسل سومی است.
جنگ تمام شده و ویرانی هایش مانده بود. اوضاع اقتصادی هم مطلوب نبود و جنگ تحمیلی میلیاردها دلار بر بنیان های ساختاری كشور خسارت وارد كرده بود. در چنین برهه ای بود كه نسل سومی ها باید برای ترسیم آینده بهتر ایران بر سر كلاس های درس حاضر می شدند و الفبای توسعه و پیشرفت را می آموختند.
●●●
نسل سومی ها، نخستین نسلی هستند كه با نسل های گذشته انقلاب، اختلاف پیدا می كنند. شاید بتوان مرزهای این اختلاف نظر را اینگونه بیان كرد:
▪نسل های پیشین، محافظه كارتر و نسل سومی ها به دلیل روحیه جوان و نوگرایی كه از آن برخوردارند، تحول خواه ترند.
▪پرورش نسل های گذشته و نسل سومی ها نیز متفاوت از هم بوده، به این معنا كه نسل های پیشین در خانواده ای سنتی پرورش یافته، ولی نسل سومی ها مانند نسل پیشین به تمامی درآمیخته سنت ها نیست.
▪ اختلاف دیگر نسل های پیشین با نسل جدید را باید در پیشرفت روزافزون فناوری های نوین ارتباطی جست وجو كرد. برخورد نسل اول و دوم انقلاب همواره با نفی نسبی و در خوشبینانه ترین حالت بی تفاوتی همراه بوده است، درحالی كه نسل سومی ها خود را نسل كامپیوتر می نامند و از خود می پرسند كه مگر بدون دستیابی به شبكه جهانی ارتباطات (اینترنت) زندگی زیباست!؟
بی تردید دسترسی نوجوانان و جوانان به جریان آزاد اطلاعات به سبب بهره گیری بیشتر از منابع اطلاعاتی كه فناوری های نوین سهل الوصول شان كرده اند، تفاوت های بیشتری را بین دو نسل رقم می زند. افزون بر این به دلیل آن كه تنفس در چنین فضایی به تقویت روحیه نقادی علمی بین نسل سومی ها كمك می كند، نباید انتظار داشت كه صندوقچه های آرمانی نسل های پیشین دست نخورده و همچنان رمزآلود باقی بماند. تا جایی كه گاهی نسل سومی ها به آداب و رسوم و فرهنگ گذشته هم با دیده شك نگاه كنند.
▪جوانان امروز خود را طرفدار مد، زیبایی های بصری، تفریح و تنوع طلبی می دانند كه گاه آنان را به ورطه بی تفاوتی و بی قیدی نیز سوق می دهد.
آنان در برابر این اتهام یا انتقادهای مشابه، می گویند چرا از جوانان انتظار می رود در دهكده جهانی كه همه از هم باخبرند، همچون قدسیان رفتار كنند.
شرایط روزگار ما، این نسل را رفاه طلب، پرخاشجو و مصرف گرا می خواهد. چرا؟ هیچ كس نمی داند.
●در كجای جهان ایستاده اند
فناوری های نوین ارتباطی مدت هاست كه سایه خود را بر روی زمین پهن كرده است و همه را مجذوب و شیفته خود می كند. وقتی با دستگاهی كه گاهی به اندازه یك قوطی كبریت است می توان با آن سوی دنیا ارتباط برقرار كرد و زمان و مكان را در ثانیه ای فریز و دور دنیا را نه در ۸۰ روز كه در ۸ ثانیه پیمود، چرا نباید هر لحظه در انتظار حادثه ای شگفت نشست.
نوجوانانی كه در واپسین ماه های جنگ به این دنیا آمدند، امروز در دهكده جهانی هر روز با انفجار علمی تازه ای روبه رو می شوند. فرقی نمی كند چه در همین آب و خاك با تولد نخستین گوسفند شبیه سازی شده (رویانا) باشد یا در فرسنگ ها دورتر از خاك میهن.
همین موضوع شكافی را میان آنان و نسل های گذشته به وجود آورده كه دلیل اصلی آن را می توان در شیوه های تربیتی نسل پیش یافت.
كار، تحصیل و سرگرمی و لذت بردن از زندگی همه آن چیزی است كه نسل سومی ها می خواهند.
بیكاری به مشكل بزرگی تبدیل شده و مشكلات بیشتری را نیز پدید آورده است. این یعنی این كه نسل سومی ها دارای پتانسیل بالایی برای ضربه پذیری از آسیب های اجتماعی اند. تحصیل و عبور از قیف تنگ كنكور هم دست نیافتنی تر از همیشه است.باتوجه به این مشكلات نگاهشان به آینده پر از ابهام و تردید است. بسیاری از آنان آینده روشنی را برای خود پیش بینی نمی كنند و پاسخی برای پرسش های بی شمار خود ندارند. خیلی كم كتاب می خوانند و بیشتر تلویزیون می بینند. كه این شاید مهم ترین نقطه ضعف آنان باشد.
در همین حال نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته نشان می دهد كه جوانان استان تهران پیدا كردن همسرمناسب را بسیار مشكل می دانند؛ به گونه ای كه سه چهارم آنها جرأت همسرگزینی ندارند.
نتایج بررسی های صورت گرفته از سوی سازمان ملی جوانان بر روی ۵ هزار و ۹۴۸ جوان ۱۴ تا ۲۹ سال استان تهران پیرامون ادراك جوانان نسبت به مسائل زندگی زناشویی و خانوادگی نشان می دهد كه زمینه روحیه خودخواهی در مناسبات زن و شوهری در بیش از یك سوم جوانان استان تهران دیده می شود؛ از این رو می توان چنین روحیاتی را مقدمه اختلافات بعدی در زندگی خانوادگی و جدایی بین زن و شوهر دانست. این در حالیست كه ۸۰ درصد جوانان معتقدند كه دخالت های خانواده ها یكی از مهمترین دلایل اختلاف میان آنهاست كه این امر نشان می دهد اكثریت قریب به اتفاق جوانان استان تهران از آفت دخالت خانواده ها در امور زندگی زن و شوهرهای جوان احساس نگرانی می كنند.
در حالی كه خانواده ها معمولاً خود را بانی و كمك كننده ازدواج فرزندان می دانند، اما دیده شده كه نظر جوانان درست نقطه مقابل آنها قرار دارد؛ بنابراین به نظر می رسد كه در كشور ما بین خانواده اولیه و خانواده ای كه برای جوانان شكل می گیرد، معمولاً تعارض بزرگی وجود دارد و این تعارض اساساً ناشی از وابسته كردن فرزندان و دخالت ها و انتظارات نابجا از فرزندان جوان است كه اكثر جوانان از آن رنج برده و آن را مانع مهمی در راه ازدواج محسوب می كنند.
نتایج این بررسی نشان می دهد كه ۷۳ درصد جوانان استان تهران معتقدند هر كسی كمبودهایی دارد و خیلی مشكل است كه بتوان همسر مناسبی برای زندگی یافت؛ این اعتقاد بیانگر آن است كه جرأت همسرگزینی در میان جوانان استان تهران بویژه به دلیل دشواری های همسریابی مناسب نسبتاً كم است؛ بنابراین وقتی كه سه چهارم جوانان استان تهران جرأت همسرگزینی ندارند، می توان برخی از دلایل تأخیر در ازدواج آنها را در گرایش های مذكور یافت.
●فرصتی برای نو شدن
همیشه درباره این كه نسل سومی ها برای پیشرفت كشور فرصت محسوب می شوند یا تهدید، صحبت می شود.
از روزی كه به دنیا آمدند مشكلات مملكت به آنان ربط پیدا كرد. رشد بی رویه جمعیت و نبود امكانات (دهه ۶۰)، فرسودگی كلاس های درس و نظام آموزشی (دهه ۷۰)، آرزوی بزرگ رفتن بی دردسر به دانشگاه (دهه ۸۰) همه و همه با آمدن و بالیدن این نسل تقارن داشت، شاید به همین دلیل است كه حتی گاهی خود را نسل سوخته می نامند.
اما این نسل بزرگترین فرصت را برای توسعه ایران خلق كرده و می تواند در این بزنگاه حساس تاریخی جهش بزرگی در مسیر پیشرفت جامعه به وجود آورد. نسلی كه اگر نشكفد و به سالخوردگی برسد، توهم تهدید را به یقین تبدیل می كند.

منبع : روزنامه همشهری