کاسترو، چاوز و لولا، رهبران محبوب آمریکای لاتین

این نظرسنجی توسط موسسه"بارومترو ایبروآمریكانو د گوبرنابیلیداد" (سنجش حاكمان ایبروآمریكا) در ‪ ۱۷‬كشور منطقه از جمله دو كشور اروپایی اسپانیا و پرتغال در شبه جزیره ایبری و كشورهای حوزه دریای كارائیب و آمریكای جنوبی (بدون احتساب كوبا و پورتوریكو) انجام شده است. در این نظرسنجی از شركت‌كنندگان سوال شده:"به نظر شما، مهمترین رهبر آمریكای لاتین چه كسی است؟". پاسخ‌دهندگان بیشتر كشورها،" هوگو چاوز" اونزوئلا، "لولا دا سیلوا" از برزیل و "فیدل كاسترو" از كوبا را انتخاب كرده‌اند و تنها شركت‌كنندگان جمهوری دومینیكن از "لولا دا سیلوا" رییس‌جمهوری برزیل نامی نبرده‌اند. علت اینكه چرا شركت‌كنندگان در نظرسنجی، روسای جمهوری برزیل، ونزوئلا و كوبا را بر دیگران ترجیح داده‌اند،می‌تواند دلایل مختلفی همانند تداوم طولانی قدرت كاسترو، بزرگی كشوری كه لولا رهبری می‌كند و یا خلاقیت و سخنوری چاوز تا تاكید آنان بر مبارزه علیه فقر را در بر بگیرد. با این وجود، این نظرسنجی یك واقعیت جدید را در آمریكای لاتین آشكار می‌سازد و آن گشایش راهی تازه با حال وهوای چپگرایی در منطقه است.مردم آمریكای‌لاتین در حالی سه رهبر چپگرای منطقه را به عنوان محبوبترین سیاستمداران خود برگزیده‌اند كه چندی است خود در انتخابات كشورهای مختلف، عملا گام در این راه گذاشته‌اند. آخرین نمونه آن،پیروزی چیگراها در اروگوئه برای نخستین بار از زمان استقلال این كشور در قرن نوزدهم بود. این درحالی است كه پیش از این، مردم منطقه، گرایش بیشتری به حاكمان نزدیك به ایالات متحده آمریكا داشتند. محور "كاسترو چاوز لولا" اكنون باعث ایجاد حوادثی از قبیل بلوكه شدن "آلكا" (توافق آزاد تجاری قاره آمریكا) كه واشنگتن به دنبال آن است و تقویت سازمانهایی مانند "مركوسور" (بازار مشترك آمریكای جنوبی) و جامعه ملل آمریكای جنوبی و نیز، برگزاری اولین اجلاس كشورهای منطقه با اتحادیه عرب در ماه جاری در برزیل شده است. آخرین نمونه‌ای كه در این راستا روز جمعه گذشته اتفاق افتاد، این بود كه واشنگتن كه همواره هدایتگر انتخابات ریاست مجمع عمومی سازمان دولتهای قاره آمریكا بود، ناچار شد در برابر نامزد پیشنهادی محور یادشده، "خوزه میگل اینسولسا" سوسیالیست شیلیایی عقب نشینی كند. چند روز پیش نیز هوگو چاوز در سفر به كوبا، نزدیك به پنجاه توافقنامه را با هاوانا امضا كرد كه تشدید نگرانی آمریكا را از تقویت محور چپگرای منطقه به همراه داشته است. "اتو رئیچ" معاون سابق ایالتهای پیوسته آمریكا برای آمریكای لاتین، پنجشنبه گذشته در این‌باره در میامی اظهار داشت: شكستن محور كاسترو چاوز فوریت دارد. "كاندولیزا رایس" وزیر خارجه آمریكا نیز در سفر دوره‌ای‌اش به چهار كشور آمریكای لاتین، نگرانی خود را از رفتارهای دولت ونزوئلا در منطقه تكرار كرد. در همین حال، "رودریگو راتو" رییس اسپانیایی صندوق بین‌المللی پول اظهار داشت كه این پدیده از نظر این صندوق نیز دور نمانده است اما او از این رویداد، برداشت مثبتی ارائه كرد. وی گفت:" بسیاری از كشورهای آمریكای لاتین نشان می‌دهند كه تغییر دولت در یك طیف سیاسی، در ثبات اساسی اقتصادی كشورها تغییری ایجاد نكرده و این امر، گام بزرگی برای ادامه راه در آمریكای لاتین است." این اظهارات راتو با توجه به آمار مثبت رشد اقتصادی اكثر كشورهای آمریكای لاتین تایید می‌شود.

* سیاستهای داخلی
لولا بیشترین معدل تقدیر در خارج از كشور را دارد، اما هنگامی كه موقعیت او را در داخل برزیل بررسی می‌كنیم، این ایده ضرورتا تغییر می‌كند. در عوض، چاوز پدیده‌ای متفاوت است. ظرف یكسال گذشته یعنی از ماه می ‪ ۲۰۰۴‬تا ‪ ،۲۰۰۵‬میزان حمایت عمومی و تایید فعالیتهای رییس‌جمهوری ونزوئلا در داخل كشور ‪ ۴۰‬درصد افزایش یافته است و اكنون نیز به عنوان یك مورد شگفت‌آور تازه، نظرسنجی از بهترشدن تصویر او در كل منطقه حكایت دارد. در مورد فیدل كاسترو، گزارش موسسه "سنجش حاكمان ایبروآمریكا" فقط به تقدیر از او به عنوان رهبری محبوب در كل قاره اشاره دارد بدون آنكه از موقعیت داخلی دولتش سخنی بگوید. پس از سه رهبر یادشده، با توجه به ارزیابی شركت‌كنندگان هر كشور و تعداد رای آنان به رییس‌جمهورشان، مقامهایی كه امسال برای اولین بار به فهرست رتبه‌های اول و دوم در میان كشورهای آمریكای لاتین دست یافته‌اند، "لئونل فرناندز" از جمهوری دومینیكن و "تاباره واسكز" چپگرا از اروگوئه هستند. از دیگر موارد قابل توجه در نظرسنجی یادشده، حمایت مردم از حاكمانی است كه مدت زمانی است بر مصدر قدرت هستند. در این میان، "نستور كرچنر" رییس‌جمهوری آرژانتین، "ریكاردو لاگوس" رییس‌جمهوری شیلی و "آلوارو اوریبه" همتای كلمبیایی وی قرار دارند كه به ترتیب رتبه‌های سوم، چهارم و پنجم جدول را به خود اختصاص داده‌اند. كشورهای دیگری نیز كه چشم‌انداز مثبتی را در مورد دولتمردان و عملكرد آنها نشان می‌دهند، اسپانیا ، پرتغال و پورتوریكو هستند كه شخصیت رهبران، سازماندهی دولت و پاسخگویی آنان به مشكلات موجود در هریك از این كشورها موجب شده است رتبه رهبران آنان از حد متوسط در دوره گذشته به سطح عالی در حال حاضر ارتقا یابد. نكته جالب در این زمینه آن‌است كه در اسپانیا وپرتغال نیز سوسیالیستهای چپگرا حاكم شده‌اند.
* بدترین ها
اكوادور، پرو و گواتمالا در نظرسنجی"سنجش حاكمان ایبروآمریكا" پایین‌ترین جایگاه را از نظر شخصیت دولتمردان و عملكرد آنها اشغال كرده‌اند. در این سه مورد، ضعف رهبری دولتمردان، ثمره اندك عملكرد و عدم تحقق برنامه‌ها از جمله دلایل از دست رفتن محبوبیت رهبران آنان اعلام شده است. همین برداشت عمومی بود كه بتازگی موجب شورش مردمی علیه "لوسیو گوتیرز" رییس‌جمهوری اكوادور و بركناری وی شد. برگزاری نظرسنجی "سنجش حاكمان ایبروآمریكا" سابقه‌ای ‪ ۱۳‬ساله در منطقه دارد و هر ساله بطور منظم برگزار می‌شود.