آثار تنگ تاریخی سروک ، گچساران

در میان كوه‌های متعددی كه در كنار یكدیگر در بخشی از كهگیلویه و بویراحمد صف كشیده‌اند، تنگه‌ای به نام سولك یا سروك وجود دارد كه در فارسنامه ناصری به معنی «گردونه سروهای كوچك» از آن نام برده شده است.
در این مكان سه ستون سنگی یكپارچه و بلند دیده می‌شود كه بر روی آن‌‌ها نقش افراد مختلف در حالت‌های گوناگون حجاری شده‌اند و می‌توان آن‌ها را از لحاظ زیبایی با نقوش برجسته تخت جمشید مقایسه كرد. هر یك از این ستون‌ها به خط نوشته‌هایی آراسته هستند كه نشان‌دهنده خطوط باستانی است.
آثار تنگ سروك بر صخره‌ای بزرگ با مسجمه‌هایی در چهار طرف شمال، غرب، شرق و جنوب مشخص است. در جبهه شمالی دو نقش برجسته در بالا و پایین قرار دارد كه پادشاه را در حالی كه بر تخت نشسته نشان می‌دهد و در پایین تخت نیز پرندگانی با نقش عقاب كنده‌كاری شده‌اند. نقش دیگر، اجتماع درباریان را در طاق تخت سلطنت نشان می‌دهد. در این نقش سر همه درباریان برهنه است.
جبهه جنوبی دو نیایشگر را نشان می‌دهد كه اولی روی سكوی جلوی یك آتشدان كوچك و نیایشگر دوم پشت سر اولی در سطحی پایین‌‌تر ایستاده است.
در جبهه غربی نقش برجسته دو مرد با نمای روبرو با بازوان گشاده نشان داده شده است. در لبه صخره، نقش برجسته‌ای وجود دارد كه بزرگ‌تر از هر نقش دیگر تنگ سروك است.
در جبهه شمالی نقش برجسته دو سرباز با نیم تنه بلند ساده، شلوار و صندلی دیده می‌شود كه غلاف پهنی در طرف چپ حمایل دارند و ظاهراً گرز یا كوپال با سری خمیده دارند.
در جبهه شرقی نقش هیكلی است كه روی تختی خم شده، ولی به كلی خراب شده است.
نبرد بر پشت اسب موضوع مورد علاقه ایرانیان در ساختن مجسمه‌های صخره‌ای دوره پارتی یا زمان ساسانی یا روزگار پیش از آن بوده است. در تنگ سروك، نقوش برجسته مشابه نقش رستم وجود دارد كه می‌توان آن‌ها را به بهرام دوم ساسانی، بهرام سوم ساسانی، هرمز دوم و شاهپور دوم نسبت داد. بعضی جنبه‌ها در این مجسمه‌های صخره‌ای مشتركند. در همه این نقوش جنگاوران سوار بر اسب هستند. تنها سلاح مورد استفاده آنها نیزه بلند است و فاتح در سمت چپ لوحه قرار دارد.
تعداد افراد نقوش تنگ سروك 40 نفرند. حیوانات شامل هفت نقش دو اسب، دو شیر و سه پرنده است. در این نقوش سلاح‌ها عبارتند از : نیزه بلند، شمشیر، خنجر، گرز، تبرزین، چماق، كمان، تیر، تركش و نقش پرچم.
موضوع نقوش برجسته تنگ سروك تاجگذاری چند پادشاه است. در این نقوش یك پادشاه سربند خود را از ایزد می‌گیرد و او یك قربانی می‌دهد، در جائی همان پادشاه یا جانشین او را نشان می‌دهد كه سربند شاهی را در جلوی محراب همان ایزد نگاه داشته است. یكی از مشخصات مهم اثر تنگ سروك نمایش چهره كامل انسانی است كه هم با آثار اشكانیان و هم با آثار ساسانیان متفاوت است.