رکورد تولید ایران ۴ سال دیگر می شکند

مصرف آلومینیوم چنانكه آمارهای مدیریت فلزات غیر آهنی معاونت برنامه‌ریزی و توسعه ایمیدرو نشان می‌دهد در سال ۱۳۸۴ نسبت به سال پیش از آن افزایش نشان داده و از رقم ۲۲۶ هزار و ۶۱ تن در سال ۱۳۸۳ به ۲۲۸ هزار و ۹۶۹ تن در سال گذشته رسیده است.
این در حالی است كه میزان تولید آلومینیوم نیز از میزان ۲۱۲ هزار و ۶۰۲ تن در سال ۱۳۸۳ به ۲۱۸ هزار و ۲۵۰ تن در سال ۱۳۸۴ افزایش یافته است.
بر این اساس طی ۲ سال مورد بررسی میزان واردات این فلز در سال ۱۳۸۳ معادل ۱۲۳ هزار و ۴۸۸ تن و در سال ۱۳۸۴ نیز ۱۴۲ هزار و۴۷۴ تن بوده است.از سوی دیگر در سال گذشته ۱۳۱ هزار و ۷۵۵ تن آلومینیوم صادر شده است میزان صادرات از سال پیش از آن ۱۱۰ هزار و ۲۹ تن اعلام شده است.
● طرح‌های تولید وتوسعه آلومینیوم در ایران
ظرفیت كنونی تولید آلومینیوم در كشور در دو مجتمع ایرالكو (اراك) و المهدی معادل ۲۳۰ هزار تن است كه با اجرای طرح‌های توسعه طی سال‌های اجرای قانون برنامه چهارم و نیز طرح‌های بخش خصوصی این رقم به یك میلیون تن افزایش خواهد یافت. برای تحقق این هدف حداقل نیاز واحدهای كشور به آلومینا ۳ میلیون تن خواهد بود كه با احتساب ظرفیت نهایی ۲۵۰ هزار تن برای كارخانه تولید آلومینای جاجرم با استفاده از ابسیت داخلی و تولید ۵۰۰ هزارتن آلومینا از نفلین سینیت در سراب یك میلیون و۲۵۰ هزار تن مابقی توسط طرح آلومینا خلیج‌فارس تامین خواهد شد. در همین ارتباط جهت تولید این میزان آلومینا نیاز به تامین ۴ میلیون تن اكسید وارداتی است.در شرایط كنونی با وجود فعالیت شركت ایرانی _گینه‌ای S.B.D.T كه دارای قرارداد بهره‌برداری از ۶۰۰ میلیون تن (قابل افزایش تا ۵/۱ میلیارد تن) ذخایر بوكسیت گینه است و همچنین اراده و تمایل ایران وهندوستان برای همكاری در زمینه بوكسیت و آلومینا و اقدامات انجام شده طی مدت اخیر ریسك تامین بوكسیت به عنوان مهم‌ترین ماده اولیه تولید آلومینا به میزان قابل‌ توجهی كاهش‌یافته و ایران از این نظر در موقعیت بسیار مناسبی برای توسعه صنعت آلومینیوم و پیشی‌گرفتن از رقبای منطقه‌ای واقع شده است. برای دستیابی به هدف مذكور افزایش ظرفیت تولید از طریق تكمیل و اجرای طرح‌های توسعه‌ای این بخش در دستور كار قرار گرفته است.
در این راستا بررسی طرح جامع آلومینیوم نشان می‌دهد از مجموع یك میلیون تن ظرفیت مورد نظر برای تولید آلومینیوم ۲۵۷ هزار تن آن در قالب دو طرح جدید ایرالكو به ظرفیت ۱۱۰هزار تن و هرمزان به ظرفیت ۱۴۷ هزار تن از محل وام خارجی و منابع داخلی در حال اجراست. ۲۷۶ هزار تن از ظرفیت مذكور نیز در قالب طرح آلومینیوم جنوب با همكاری بخش خصوصی (شركت سرمایه‌گذاری غدیر بانك صادرات با نسبت سهم ۵۱ درصد) تعریف شده كه در مرحله گشایش و شروع عملیات اجرایی است همچنین طرحی با ظرفیت تولید ۳۱۰ هزار تن توسط بخش خصوصی در حال پیگیری است. بر این اساس با حفظ ظرفیت موجود در المهدی در سطح ۱۱۰ هزار تن و بهینه‌سازی برخی خطوط تولید قدیم ایرالكو ظرفیت یك میلیون تنی تولید آلومینیوم در پایان قانون برنامه چهارم توسعه محقق می‌شود. در بخش مربوط به تولید آلومینا اطلاعات معاونت برنامه‌ریزی و توسعه ایمیدرو نشان می‌دهد كه از مجموع ۲ میلیون تن آلومینای مورد نیاز ۲۵۰ هزار تن مربوط به كارخانه تولید آلومینای جاجرم است كه پس از اعمال برخی اصلاحات و رفع گلوگاه‌ها تحقق ظرفیت بخش خصوصی تامین خواهد شد.
● تولید جهانی آلومینیوم
در سال ۲۰۰۵ میلادی با ۶ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۰۴ حدود ۲/۳۱ میلیون تن بوده و پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند كنونی تولید سال ۲۰۰۶ حداقل ۲ درصد بیش از سال ۲۰۰۵ بوده بررسی آمار تولید آلومینیوم كشور‌های جهان در سال ۲۰۰۵ نشان می‌دهد در میان كشور‌های مختلف چین همچنان ركورد تولید آلومینیوم را از آن خود كرده است. پس از چین روسیه، كانادا، آمریكا و استرالیا در رده‌های بعدی قرار گرفته است ایران نیز در این رده‌بندی جایگاه ۲۴ جهان را داراست.
از سوی دیگر جهت ارزیابی تولید جهانی آلومینیوم با بررسی میزان تولید طی سال‌های اخیر مشخص می‌شود این روند همواره صعودی بوده است چنانكه تولید آلومینیوم از رقم ۲۵ میلیون و ۵۲۰ هزار تن در سال ۲۰۰۲ میلادی به ۲۷ میلیون و ۴۸۲ هزار تن در سال ۲۰۰۳ میلادی رسیده و پس از آن در سال ۲۰۰۴ تولیدی معادل ۲۹میلیون و ۲۸۱ هزار تن حاصل شده و در سال ۲۰۰۵ میلادی هم به ۳۱ میلیون و ۱۶۶ هزار تن رسیده است. بر اساس برآوردهای اولیه تولید آلومینیوم در سال ۲۰۰۶ میلادی تولید نهایی این محصول امسال ۳۱ میلیون و ۶۶۸ هزار تن تخمین زده شد.
● تولید در سطح جهانی
تولید آلومینیوم در سال ۲۰۰۶ میلادی از كاهش تولید در نواحی آمریكای شمالی و اروپای غربی و تا حدودی اقیانوسیه خبر داد. در حالی كه چین و سایر مناطق آسیا و تا حدودی آمریكای لاتین و آفریقا افزایش تولید داشتند.
البته در مورد چین احتمال تولید آلومینیوم به خاطر مشكلات ناشی از كمبود ذخایر بوكسیت و كیفیت برق گران، حمل ونقل و نیز تمهیدات دولتی برای كنترل رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری به‌منظور جلوگیری از رشد نرخ تورم در میان مدت رو به كاهش گذاشت. علاوه بر این برخی واحد‌ها به علت كمبود برق و زیان‌ده بودن تولید با برق گران به ویژه در اروپا و آمریكای شمالی تعطیل شده و یا در حال تعطیل شدن هستند، به‌گونه‌ای كه پیش‌بینی می‌شود تاسال ۲۰۰۹ میلادی حدود ۵/۶ میلیون تن ظرفیت تولید آلومینیوم كم شود كه این موضوع می‌تواند فرصتی برای تولیدكنندگان دارای مزیت نظیر كشورهای حاشیه خلیج‌فارس به ویژه ایران برای رشد صنعت smelting آلومینیوم ایجاد كنند.
● تولید آلومینیوم در منطقه
طی سال گذشته میلادی در منطقه خلیج‌فارس بحرین با تولید ۷۶۴ هزار تن آلومینیوم و امارات متحده عربی با تولید ۷۲۲ هزار تن آلومینیوم رتبه‌های ۱۰ و ۱۱ كشورهای تولید كننده‌های جهان را به دست آوردند. بر این اساس با اجرای برنامه‌های آتی توسعه صنعت آلومینیوم در منطقه خلیج‌فارس ظرفیت تولید اولیه آلومینیوم این منطقه به بیش از ۳ میلیون تن خواهد رسید. در این زمینه واحد‌های كنونی تولید آلومینیوم ایران ایرالكو (اراك) و المهدی نیز با تولید ۲۱۸ هزار تن آلومینیوم در سال ۱۳۸۴ نزدیك به ۷ درصد تولید جهانی این فلز را به خود اختصاص داده‌اند.
در عین حال مصرف جهانی آلومینیوم در سال ۲۰۰۵ میلادی با ۵ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۰۴ و سرانه مصرف ۸/۴ كیلوگرم بیش از۳ /۳۱ میلیون تن بوده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال جاری میلادی با افزایش ۵/۴ درصدی به بیش از ۳۲ میلیون تن برسد. در این حال مطالعه آمارهای مربوط به پیش‌بینی تقاضای جهانی آلومینیوم اولیه نشان می‌دهد نرخ رشد مصرف تا دو سال آینده نسبت به سال جاری كاهشی خواهد بود.
بر اساس این گزارش میزان مصرف آلومینیوم در سال ۲۰۰۳ میلادی با ۱/۸ درصد رشد سالانه ۲۷ میلیون و ۵۸۲ هزار تن بوده است.
● وضعیت فعلی ایران و تحریم
با این وجود به نظر می‌رسد بحث تحریم ایران نیز بر این صنعت موثر خواهد بود اما بر این اساس معاون وزیر صنایع و معادن گفت:‌ تحریم تاکنون تاثیری بر صنایع فلزی در بخش تولید، تجهیز و مواد اولیه نگذاشته است و عدم تاثیرگذار تحریم در بخش آلومینیوم ایران مشهودتر است.
وی تصریح کرد: ما از نقاط مثبت تحریم‌ها استفاده می‌کنیم و تلاش ما در این برهه دادن پروژه‌ها به پیمانکاران داخلی به جای خارجی‌هاست.
هراتی‌نیک گفت: در زمینه مواد اولیه مشکلی نداریم و حتی درمورد‌آند که بخشی از آن از خارج وارد می‌شود، تاکنون مساله‌ای به‌وجود نیامده است.
وی کمبود در تولید آلومینیوم کشور را ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن در سال عنوان کرد و افزود: راه‌اندازی کامل طرح نوسازی آلومینیوم سازی اراک و طرح توسعه آلومینیوم المهدی ۲۲۰ هزار تن به ظرفیت تولید کشور اضافه می‌کند.
هراتی‌نیك، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی معتقد است در ایران آنگونه كه باید به صنعت آلومینیوم نپرداختیم حال آنكه اهمیت اقتصادی این بخش از صنعت كمتر از سایر بخش‌ها و حتی فولاد نیست.
وی ابراز امیدواری كرد كه طی ۴ سال آینده كشور شاهد یك جهش بی‌سابقه در بخش تولید شمش آلومینیوم باشد.
مرتضی مرجانی، مدیرعامل ایرالكو نیز در زمینه تولید آلومینیوم معتقد است برای تولید آلومینیوم نیاز نیست كه حتما از مواد اولیه فراوان برخوردار باشیم بلكه انرژی ارزان و دسترسی به آب‌های آزاد برای آنكه یك كشور تبدل به قطب تولید آلومینیوم شود كافی است.
وی افزود: مباحث مربوط به نیروگاه برق، آلایندگی و مسائل زیست‌محیطی كماكان بزرگ‌ترین چالش تولید آلومینیوم در كشور خواهد بود.
مهندس هبت‌الله فاضلی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع آلومینیوم ایران گفت: آلومینیوم در سال‌های آینده پرمصرف‌تر از سال‌های قبل خواهد شد و رشد قیمت این محصول طی سال‌های اخیر موید همین نكته است.
وی معتقد است كه اگر دولت بستر‌های لازم را برای افزایش حضور بخش غیر دولتی در تولید فراهم كند بخش تعاونی و خصوصی می‌تواند به سرعت صد‌ها هزار تن ظرفیت جدید در بخش آلومینیوم ایجاد كند.
رئیس اتحادیه صنایع آلومینیوم ساختمانی همچنین از كاهش ۵۰ تومانی هر كیلو آلومینیوم در پی تولید شمش‌های ناخالص در كشور، خبر داد.
هبت‌الله فاضلی با بیان اینكه مشكل واردات بیلت آلومینیوم (مواد اولیه موردنیاز كارخانه‌ها) همچنان ادامه دارد، گفت: در گذشته خرید‌ها با استفاده از یوزانس‌های ۶ ماهه یا یك ساله از كشور‌های حاشیه خلیج‌فارس خریداری می‌شد، ولی هم اكنون این اعتبارات قطع شده و خرید به این طریق امكان‌پذیر نیست.
وی ادامه داد: براساس بخشنامه بانك صادرات، تولیدكننده باید از این بانك جهت دریافت تسهیلات از یك بانك دیگر مجوز دریافت كند كه این مساله مشكلاتی را به همراه دارد.
وی نیاز كارخانه‌های تولیدكننده آلومینیوم ساختمانی را به مواد اولیه طی سال جاری حدود ۳۰۰ هزار تن عنوان كرد و گفت: مشكل خرید مواد اولیه از كشور‌های عربی در پی مطرح‌شدن بحث تغییر نام خلیج‌فارس همچنان ادامه دارد و این كشور‌ها از فروش بلیت آلومینیوم به تولیدكنندگان ایرانی خودداری می‌كنند.
فاضلی ادامه داد: قرار بود حدود پنج محموله ۳۰۰ هزار تنی از كشور‌های عربی به ایران وارد شود كه به دلیل بحث‌های مطرح‌شده بر سر نام خلیج‌فارس این كار عملی نشد و تنها یكی از این محموله‌ها كه از بحرین خریداری شده در شرف ورود به ایران است.
به گفته وی محدودیت واردات مواد اولیه و موانع تسهیلاتی باعث كاهش تولید كارخانه‌های آلومینیوم ساختمانی شده و هم اكنون كمتر از ۵۰ درصد ظرفیت كارخانه‌ها فعال است.
وی از انجام مذاكرات با وزیران تعاون و صنایع به منظور حل مشكلات موجود خبر داد و گفت: تاكنون پاسخی از طرف وزارت صنایع در این مورد دریافت نكرده‌ایم.
او با تاكید بر لزوم كاهش صادرات شمش آلومینیوم توسط كارخانه‌های ایرالكو و المهدی به منظور تامین نیاز داخل تصریح كرد: هم‌اكنون شركت المهدی با مشكلاتی در زمینه تولید مواجه است و بخشی از آلومینیوم این كارخانه به صورت ناخالص تولید می‌شود و برای آلیاژ‌سازی در اختیار برخی تولیدكنندگان قرار می‌گیرد كه این شمش‌های ناخالص بیشتر در تولید آلومینیوم‌های ساختمان به كار برده می‌شود.
فاضلی كاهش ۴۰ تا ۵۰ تومانی هر كیلو شمش آلومینیوم را طی یك ماه اخیر در كشور ناشی از ورود شمش‌های ناخالص به بازار دانست.
او بر واردات شمش آلومینیوم از كشور‌هایی مانند ونزوئلا كه روابط اقتصادی ایران با آن كشور‌ها در حد مناسبی قرار دارد، تاكید كرد و گفت: حمایت مسوولان از صنعت آلومینیوم كشور علاوه بر رونق این بخش باعث رشد اشتغالزایی نیز خواهد شد.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های سراسری صنایع آلومینیوم اعلام كرد: سالانه به ۱۰۰هزار تن آلومینیوم وارداتی نیاز داریم.
وی با اشاره به انحصار ایجاد شده در صنعت آلومینیوم كشور گفت: شركت ایرالكو تنها تولید و عرضه‌كننده آلومینیوم در كشور است.
هبت‌الله فاضلی افزود: شركت ایرالكو به عنوان تنها تولیدكننده بیلت آلومینیوم و تنها عرضه‌كننده در بورس فلزات شرایط انحصاری را در این بخش ایجاد كرده و قیمت این فلز را به قیمت دلخواه خود ارائه می‌كند.
وی در خصوص قیمت آلومینیوم در كشور تصریح كرد: هر كیلو آلومینیوم توسط ایرالكو در سال گذشته و براساس آخرین قیمت معادل ۳ هزار و ۲۷۲ تومان فروخته شده است اما در سال‌جاری تاكنون محصولی از این شركت به بازار ارائه نشده است.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های سراسری صنایع آلومینیوم خاطرنشان كرد: قیمت آلومینیوم در ابتدای سال‌جاری با افزایش مواجه شده است، به‌گونه‌ای كه قیمت هر كیلو در بازار ۳ هزار و ۳۷۰ تومان است.
وی اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود كه شركت ایرالكو محصول تولیدی خود را بالاتر از قیمت سال گذشته عرضه كند چرا كه این شركت تنها عرضه‌كننده آلومینیوم در كشور است.
فاضلی از روند واردات آلومینیوم به كشور انتقاد كرد و افزود: واردات این محصول یا به كندی صورت می‌گیرد و یا اصلا وارداتی انجام نمی‌شود كه این امر خود بر افزایش قیمت‌های داخلی تاثیر بسزایی دارد.وی تصریح كرد: آلومینیوم وارداتی از چین و شوروی سابق نیز كیفیت لازم را ندارد و از استانداردها و كیفیت خوب محصولات كشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اروپایی برخوردار نیست.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های سراسری صنایع آلومینیوم خاطرنشان كرد: میزان تولید ایرالكو سالانه ۲۲۰هزار تن شمش و بیلت است و این در حالی است كه نیاز كشور بیش از ۳۰۰هزار تن می‌باشد كه كمبود آن باید از طریق واردات جبران شود.
فاضلی از دولت خواست تا با ایجاد بستر مناسب و ارائه امكانات لازم شرایط را برای تولید در كشور فراهم كند و همچنین معامله با بحرین و شركت دوبال از سرگرفته شود.
وی مسائلی از جمله دلال‌بازی در بورس و انحصار ایجاد شده از سوی شركت ایرالكو را به عنوان تنها عرضه كننده آلومینیوم از عوامل كمبود و افزایش قیمت این محصول در كشور دانست و از دولت خواست تا شرایط لازم برای واردات از كشور ثالث را فراهم كند.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های سراسری صنایع آلومینیوم گفت: حال كه از سوی برخی از كشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای واردات آلومینیوم تحریم شده‌ایم، دولت باید از كشورهای بی‌طرفی همچون كره جنوبی، ونزوئلا و كشورهای آمریكای لاتین به علت روابط اقتصادی دوجانبه با آنها نسبت به واردات آلومینیوم اقدام كند تا بتوان كمبود موجود در بازار را در سال جاری برطرف كرد.
وی در خصوص نیاز كشور به واردات افزود: در حال حاضر باید ۱۰۰ هزار تن واردات آلومینیوم به كشور صورت گیرد.
بر این راستا و با ابلاغ اصل ۴۴ قانون اساسی توسط رهبر معظم انقلاب عرضه ۵ درصد از سهام ایرالكو به عنوان سومین شركت مشمول صدر اصل ۴۴ قانون اساسی، خصوصی سازی در سال جدید در بورس شروع می‌شود.
رسول اسكندری، مدیر عامل شركت كارگزاری بانك صنعت و معدن گفت: با توجه به شرایط تولید و فروش و سهم ۵۴ درصدی شركت ایرالكو از تولید آلومینیوم در كشور پیش‌بینی می‌شود، سهام این شركت از سود قابل قبولی در بازار سرمایه برخوردار باشد.
وی ادامه داد: شركت ایرالكو با سرمایه ۱۶۵ میلیارد ریالی با مزیت‌هایی چون حجم مبنای اندك در بازار سهام، امكان افزایش سرمایه از محل اندوخته و سود انباشته، دردست داشتن ۵۴ درصد از تولید آلومینیوم كشور، حاشیه سود مطلوب و در نتیجه انتظار بازدهی مناسب وارد بورس شد.
اسكندری افزود: هر چند سرمایه ایرالكو ۱۶۵ میلیارد ریال است اما این شركت در سال گذشته ۳۳۷ میلیارد تومان فروش محصول داشته و برآورد سود شركت در سال جاری ۵۰۰ میلیارد ریال است.
وی یادآورشد: در ترازنامه سال مالی ۸۵ ایرالكو حدود ۷۰۰ میلیارد ریال ذخیر و اندوخته قانونی وجود دارد بنابراین این امكان وجود دارد كه شركت از این محل افزایش سرمایه داده و در واقع سهام جایزه پرداخت كند.
كارگزار معرف و عرضه كننده سهام ایرالكو از حجم مبنای ۱۳۲ هزار سهمی این شركت به عنوان یكی از مزایای ایرالكو در بازار سهام نام برد كه منجر به روان شدن حركت قیمتی سهم می‌شود.
اسكندری ضمن بیان این مطلب كه «۶۰ درصد از مواد اولیه ایرالكو وارد و ۲۰ درصد از تولیدات صادر می‌شود»، ابراز داشت: در بودجه شركت ایرالكو حجم كل واردات مبلغ ۹۸۶ میلیارد ریال برآورد شده و درمقابل مبلغ ۶۵۳ میلیارد ریالی صادرات وجود دارد.
وی افزود: این تناسب باعث كاهش ریسك تسعیر ارز شده و موجب می‌شود نوسانات مثبت و منفی نرخ ارز به‌طور مستقیم حاشیه سود شركت را تحت تاثیر قرار ندهد.
مدیر عامل كارگزاری بانك صنعت ومعدن درخصوص دیگر مزایای اولین شركت قابل واگذاری مشمول اصل ۴۴ در سال ۸۶، گفت: مطابق برآوردهای شركت ایرالكو و بر اساس طرح‌های توسعه جدید ۲۰ درصد به ظرفیت سالانه آن افزوده شده و به ۱۲۰ هزار تن در سال می‌رسد.
وی ادامه داد: با توجه به مصرف داخلی سالانه ۲۸۰ هزار تن شمش آلومینیوم، ایرالكو ۵۴ درصد از كل تولید و ۴۳ درصد از مصرف داخلی را به خود اختصاص می‌دهد.
وی خاطر‌نشان كرد: این درحالی است كه ایرالكو در سال جاری قصد دارد از تولید شمش خالص كاسته و به محصولات آلیاژی خود بیفزاید كه این وضعیت می‌تواند در حاشیه سود شركت تاثیر مثبتی داشته باشد. اسكندری در خاتمه ابراز داشت: ایرالكو اولین شركت تولیدكننده شمش آلومینیوم است كه در بورس حضور یافته و تاكنون مشابه این شركت در بازار سهام وجود نداشته است. مورد توجه بودن و صرفه اقتصادی این طرح‌ها باعث شده تا طرح‌های توسعه در كشورهای دیگر مورد توجه سایر كشور‌های صاحب تكنولوژی است. بر این اساس یک کمپانی سعودی قراردادی با شرکت‌های چینی در راستای احداث یک مجموعه بزرگ ساخت آلومینیوم در شهرک اقتصادی جیزان واقع در جنوب عربستان منعقد كرد. مبلغ این سرمایه‌گذاری ۴‌میلیارد دلار آمریکا اعلام شده است.
دو شرکت چینی مسوولیت ساخت این مجموعه را با ظرفیت تولید سالانه ۶/۱‌میلیون تن آلومینا و ۷۰۰ هزارتن آلومینیوم بر عهده گرفته‌اند. تمام آلومینا از بوکسیت وارداتی از یونان تامین خواهد شد. طرف عربستانی آب و انرژی لازم را تامین می‌كند، ایجاد نیروگاه حرارتی پروژه مربوطه کل سرمایه‌گذاری را به ۵ ‌میلیارد دلار خواهد رساند. این یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های مشترک چینی درمنطقه خاور میانه است.

منبع : روزنامه تهران امروز