امی نوتر، زنی که جبر می دانست

به قول آن لندرز، بهترین پند به بشر این است که «مشکل را قسمت بی ارزش زندگی به حساب آورید و هنگامی که رخ داد، رو در روی آن بایستید و بگویید: من از تو قوی ترم و نمیتوانی من را شکست بدهی». اگرچه این اظهارات، سال ها پس از مرگ امی نوتر بیان شد، اما همین پند کوچک خردورزانه را می توان به این ریاضیدان بزرگ نسبت داد.
امی نوتر اولین فرزند از چهار فرزند ماکس نوتر (ریاضیدان مشهور آلمانی که نقش مهمی در پیشرفت نظریه توابع جبری داشت) است. دوران کودکی امی شاد و در کمال آرامش گذشت. امی به مدت هشت سال در مدرسه عالی دخترانه ارلانگن حضور یافت.او به یادگیری زبان های خارجی علاقه مند بود، و با وجود لکنت زبان کم و چشمان نزدیک بین، مانعی نمی دید تا در زبان های فرانسه و انگلیسی به مهارت دست یابد.
در سال ۱۸۹۸ شورای آموزشی دانشگاه ارلانگن تصریح کرد که ورود زنان به دانشگاه اکیدا" ممنوع است. به هر حال در سال ۱۹۰۰، دانشگاه تبصره ای به تصویب رسانید که طبق آن، امی اجازه می یافت در سخنرانی ها و درس های دانشگاه حضور یابد. او در ۱۴ جولای ۱۹۰۳ در امتحانات تعیین سطح پیشرفته (امتحانات صلاحیت ورود به دانشگاه) کالج سلطنتی نورنبرگ پذیرفته شد.سپس به مدت یک و نیم سال تحصیلی در دانشگاه گوتینگن ثبت نام کرد و در سال ۱۹۰۴ وقتی به طور رسمی ادامه تحصیل زنان در دانشگاه امکان پذیر شد،به دانشگاه ارلانگن باز گشت و با همکاری پل گوردون، ریاضیدان صاحب نام و دوست خانوادگی، پایان نامه دکترای خود را در سال ۱۹۰۷ به پایان رسانید. او در سال ۱۹۰۸ به عضویت سازمان ایتالیایی ریاضیدانان پالرمو و در سال ۱۹۰۹ به عضویت انجمن ریاضیدانان آلمانی در آمد. امی در سال ۱۹۱۶ به گوتینگن، مرکز مهم ریاضیات آلمان و شاید سراسر اروپا، عزیمت کرد. او از طرف دیوید هیلبرت، عضو برجسته دانشکده ریاضی، مورد استقبال قرار گرفت.او در این زمان، شش مقاله پژوهشی در زمینه ریاضی انتشار داد.
بعد از سال ۱۹۱۹، انعطاف پذیری قوانین آموزشی بیش تر شد و امی توانست به طور غیررسمی، کرسی دستیاری استادی دانشگاه را به دست آورد و رسما جبر تدریس کند. شیوه تدریس امی تاثیر زیادی بر دانشجویان داشت، که بعدها بیشتر آنها در ریاضیات، صاحب نام و شهرت شدند. دانشجویان برجسته اش که جذب بیش تر کشور های اروپایی شده بودند، «پسران نوتر» نامیده می شدند.
امی تمام زمستان ۲۹-۱۹۲۸ را به عنوان استاد مهمان در مسکو گذراند و در آن جا به تدریس یک دوره جبر مجرد و برگزاری سمینار هندسه جبری مشغول شد.
سال ۱۹۳۲ سال سرشار از موفقیت برای امی در آلمان بود.او در این سال، جایزه یادبود آلفرد آکرمن تیوبنر را برای پیشبرد دانش ریاضی دریافت کرد. این جایزه که در راستای فعالیت های علمی امی به او اعطا شد، معادل ۱۲۰ دلار ارزش داشت.
در سال ۱۹۳۳ بسیاری از ریاضی دانان و دانشمندان مشهور، از جمله نوتر، ناگزیر شدند آلمان را ترک کنند و به آمریکا پناهنده شوند.
امی در سال ۱۹۳۵ برای برداشتن یک غده، تحت عمل جراحی قرار گرفت. بعد از عمل به مدت سه روز بهبودی کامل یافت، اما در روز چهارم و در تاریخ ۱۴ آوریل ۱۹۳۵ در گذشت.
اگرچه امی نوتر در آلمان، تا زمان مرگش، به عنوان ریاضیدانی بزرگ شناخته نشد، اما دنیای علم پس از مرگش به اهمیت کار او پی برد. به راستی دنیای وسیع جبر، شدیدا تحتتاثیر روشهای او تغییر کرد.در سال ۱۹۵۸ دانشگاه ارلانگن به مناسبت بزرگداشت پنجاهمین سال اخذ دکترای امی،تجدید دیداری را با بسیاری از دانشجویانش با موضوع «تاثیر امی بر ریاضیات عصر» برگزار کرد.در سال ۱۹۶۰ شهر ارلانگن، نام یکی از خیابانهای خود را با نام نوتر نام گذاری کرد.در سال ۱۹۸۲ تندیس یادبود نوتر در موسسه ریاضی دانشگاه ارلانگن به افتخار او پرده برداری شد و انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت یکصدمین سالگرد تولد امی، کنفرانسی به پاس خدمات او برگزار کرد.
نویسنده : پانیذ نوری اسکویی

منبع : روزنامه مردم‌سالاری