آینده معماری

حدود دو سه هفته ی قبل برای درس برنامه ریزی کالبدی باید مقاله شهر عام رم کولهاس را بررسی میکردم ، این موضوع باعث شد برای شرکت در ضیافت معماری این دوره با موضوع آینده معماری ، تحت تاثیر این مقاله سخنی از نگاه خودم را ارائه بدم...
رم کولهاس در پایان مقاله توصیف شهر خیالی خود این گونه می نویسد :
" یک فیلم محصول هالیوود را به تصور آورید . شهری را در جایی در سرزمین موعود . صحنه بازار را مجسم کنید : خرت و پرت هایی که آن ها را در جلهای رنگارنگ پیچیده اند .
شبحهایی در جامه ی ابریشمی وارد صحنه می شوند . اشباح فریاد می زنند ، اطوار در می آورند ، چشمان خود را به این طرف و آن طرف بر می گردانند ، با یکدیگر می جنگند ، قهقهه سر می دهند ، ریششان را می خارانند و در حالی که از کلاه گیهایشان چسب می چکد به سوی میانه ی پرده هجوم می آورند ، چوبدست ها و مشتهای خود را تکان می دهند ، قفسهای حیوانات را بر می گردانند ، آنها را لگدمال می کنند... فریاد مردم به گوش می رسد .
برای فروش اجناس خود ؟ پیشگویی آینده ؟ به کمک طلبیدن خدایان ؟ جیب بری رواج دارد . مردم مجرمان را تعقیب می کنند ( یا آنان را یاری می دهند که بگریزند ؟ ) کودکان با پاها و لباس های شندره دست به شرارت می زنند . حیوانات فریاد می کنند . مجسمه ها سرنگون می شوند . زنان جیغ می کشند . از ترس و خطر ؟ یا از حظ و لذت ؟ جمعیت به هیجان می آید و چون اقیانوس خروشان می شود . امواج می شکنند . اکنون صدا را خاموش کنید - سکوت ، آرامشی که به زغبت پذیرفته می شود - فیلم را برگردانید . در این حال زنان و مردانی آشفتگی از چهره شان همچنان پیداست ، گویی تلو تلو خوران به عقب باز میگردند . تماشاچیان ، دیگر تنها آدم ها را به ذهن نمی سپرند ، بلکه فضا های بین آدم ها نیز به ذهن آنان جذب می شود . مرکز پرده ی سینما خالی می شود . آخرین سایه ها از فیلمی که بر پرده افتاده بود محو می شود .
محتملا مردم زبان به شکایت بر می دارند ، اما چیزی به گوش نمی رسد . اکنون سکوت با خالی شدن صحنه تقویت می شود . تصویر فقط جاهای خالی را نشان می دهد ، و تنها خرده ریز هایی که از جمعیت مانده و زیر پاها لگد شده پیداست . آرمش... همه چیز تمام شد . این است داستان شهر ، شهری که بود و دیگر نیست . اکنون می توانیم سینما را ترک کنیم... " [ مزینی ، منوچهر - نقدی بر مقاله ی شهر عام نوشته ی رم کولهاس - فصلنامه آبادی سال ۷ شماره ۲۵ ، صفحه ۶۹ ]
کولهاس با این مقاله به توصیف شهرعام می پردازد و نگاه تلخی به آینده ی شهرها دارد ، شهرهایی بی هویت... برای توضیح بیشتر قسمتی از سرفصل معماری ، مقاله کولهاس را یاد آوری می کنم :
" ماهیت ظاهرا جامد شهر عام ، گمراه کننده است . ۵۱% حجم آن آتریوم است . آتیوم وسیله ای شیطانی است ، برای اینکه غیر ذاتی را ذاتی جلوه دهد . نام رومی آن پشتوانه ای همیشگی برای معماری است - اصالت تاریخ آن ، موضوعی خستگی ناپذیر پدید می آورد . غارنیشین ها را - با نهایت راحتی - در پایتخت جای داده است .
آتریوم یک فضای خالی است : فضاهای خلی مهم ترین بخش بلوک های شهری شهر عام هستند . به شکل متضادی ، خالی بودن این فضا ، وجود فیزیکی آن را نشان می دهد ، هرچقدر تکرار فضاهای داخلی آن ها بیشتر باشد ، تکرار ضروری آن ها کمتر قابل توجه است .
سبک دلخواه پست مدرن است ، و همیشه اینطور خواهد ماند . پست مدرنیسم تنها سبکی است که در ارتباط بین عمل معماری و احساسات موفق بوده است . پست مدرنیسم ، عملی که بر اساس قرائت های متمدن از تاریخ معماری باشد ، نیست . بلکه یک روش در معماری حرفه ای است که نتایج لازم را ، با سرعتی هماهنگ با سرعت توسعه شهر عام فراهم می کند . به جای این آگاهی ، آنگونه که مخترعان آرزو داشتند ، فقط توانسته گونه ی ناخود آگاهی خلق کند . کمک کوچکی هم برای مدرنیته به شمار می آید . هر کسی میتواند آن را انجام دهد - یا آسمان خراش بر اساس بتکده های چینی یا یک شهر تپه ای توسکان.
ماکسیم گورگی در رابطه با جزیره کانس و تنوع کسالت صحبت می کند . تنوع هرگز کسل کننده نیست . کسالت هرگز متنوع نیست . اما تنوع بی پایان شهر عام حداقل به عادی کردن تنوع نزدیک می شود : بر خلاف توقعات ، این تکرار است که غیرعادی شده است ، بنابراین ذاتا جرات دهنده و بشاش کننده است ، اما شهر عام برای قرن بیست و یکم است. " [کولهاس ، رم - S,M,L,XL- گزیده ترجمه ایمان رئیسی - اصفهان - نشر خاک - ۱۳۸۵]
آینده معماری هم چیزی جز کسل کنندگی نیست ، سرعت پیشرفت و نوآوری بطور نگران کننده ای بالا رفته است ، معماری با حرکتی کند در حال جدایی از طبیعت انسان است . با سرعت گرفتن پیشرفت ، کنترل آینده برای بشر سخت و سخت تر شده است . روزی فرا خواهد رسید که شهرها بی هویت می شوند ، تاریخ نابود می شود ، و معماری با جهشی بزرگ به گذشته بر میگردد... البته این اتفاق به علت سروکار داشتن مردم با معماری و سرمایه بودن معماری بسیار دور خواهد بود ، نسبت به هنرهای دیگری همچون نقاشی ، فیلمسازی و ...

http://amiralisisi.persianblog.ir
امیر علی