سواد اطلاعاتی:روش اصلاحی برای همه مدارس

در جامعه اطلاعاتی و عصر اطلاعات، دستیابی و نیل به سواد اطلاعاتی امری ضروری و حیاتی است. نیاز دانش آموزان برای دستیابی به منابع موثق و معتبر و كارآمد بر همگان مبرهن و آشكار است. مطمئنا از آنجا كه آموزش بر اساس استانداردها ارزیابی را ساده و تمایز میان موسسات را آشكار می نماید به زودی این امر عمومی و فراگیر خواهد شد. این موضوع از لحاظ نظری به پایه ای بودن دانش می پردازد. البته دانش استاندارد یك موضوع است و بكارگیری آن یك موضوع دیگر. برای بكارگیری استانداردها تعهد و فعالیت در سطح مدارس مورد نیاز است. به منظور رسیدن دانش آموزان به موفقیتهای چشمگیر، فعالیت ها باید برنامه ریزی شده و بر اساس تحقیقات منتقل و ارزیابی شوند.
موارد پژوهش ضمن عمل مطالعاتی تحقیقات عملی كه در ادامه می آید ، نمونه ای از چنین مكمل هایی را در اختیار ما میگذارد. امروزه دانش آموزان بیش از هر زمان دیگری در این عصر دیجیتال، به سواد اطلاعاتی نیاز دارند. بخصوص زمانی كه اطلاعات همگانی و دسترسی به آن بی هیچ قید و بندی امكان پذیر شده است، نیاز دانش آموزان برای دستیابی به منابع معتبر، موثق و كارآمد به اندازه تعبیر و كاربرد یافته ها، اهمیت یافته است. با توجه به نیاز، انجمن كتابداران مدارس امریكا و انجمن فن آوری و ارتباطات آموزشی ، مجموعه ای از استاندارد های سواد اطلاعاتی را برای دانش آموزان آماده نموده و در سال ۱۹۹۸، با عنوان قدرت اطلاعات (۱) منتشر كردند. یك سال بعد جامعه بین المللی برای فن آوری در آموزش مجموعه ای از استانداردهای شبیه به آنها در زمینه فن آوری برای دانش آموزان چاپ كردند.
مطمئنا از آنجا كه آموزش بر اساس استانداردها ارزیابی را ساده و تمایز میان موسسات را آشكار می نماید به زودی این امر عمومی و فراگیر خواهد شد. این موضوع از لحاظ نظری به پایــه ای بودن دانش می پردازد. البته دانش استاندارد یك موضوع است و بكارگیری آن یك موضوع دیگر. برای بكارگیری استانداردها تعهد و فعالیت در سطح مدارس مورد نیاز است. به منظور رسیدن دانش آموزان به موفقیت های چشم گیر، فعالیت ها باید برنامه ریزی شده و بر اساس تحقیقات منتقل و ارزیابی شوند. موارد مطالعاتی تحقیقات عملی كه در ادامه می آید ، نمونه ای از چنین مكمل هایی را در اختیار ما میگذارد. نگاهی دوباره و كوتاه به پژوهش ضمن عمل(عملی) زمانی كه جان دیویی این نوع آزمون سازمان یافته را به كاربرد، پژوهش ضمن عمل (عملی)در دهه (۳)۱۹۴۰ رابطه بسیار نزدیكی با دانشكده مدرسین در دانشگاه كلمبیا داشت. ایده اصلی این بود كه با ارائه دادن روش تجربی به معلمان می توان روش ها ی عملی را در معلمان قویت كرد. همچنین پژوهش ضمن عمل(عملی) به عنوان چرخه ای تشخیصی تلقی می شود كه بوسیله آن :
۱. موقعیت فعلی تجزیه می شود
۲. سوالها پرسیده می شوند
۳. عامل ها مشخص می شوند
۴. را ه حل پیشنهاد می شود
۵. مداخله ها(۲) تكمیل و اندازه گیری می شود
۶. داده ها جمع آوری و تحلیل می شوند و
۷. سوالات جدید مطرح می شود.
پژوهش های ضمن عمل(عملی) روش مناسب برای بالابردن یافته های دانش آموزان به اندازه تجربیات آموزش آنها می باشد. بخصوص زمانی كه كنترل متغیر ها مشكل باشد. پژوهش های ضمن عمل(عملی) رهیافت سازمان یافته ای را فراهم كرده و تصمیم گیری متفكرانه ای را به ارمغان می آورد.سابقه جمعیت شناختی(۴) دبیرستان ردوود(۵) یك پایگاه پژوهش ضمن عمل(عملی) ، واقع در حومه شهر است كه در سال ۱۹۹۲ شروع به تكمیل مدیریت پایگاهی خود نمود. این مدرسه از نظر موقعیت آكادمیكی بسیار غنی و از حمایت جامعه بر خور دار است. مطالعات شخصی آنها نشان می دهد كه جمعیت دانش آموزان بر حسب پیشینه نیازهای دانشگاهی ، اجتماعی كاملا متنوع شده است.
نزدیك به ۸۵% قفقازی ( كه آنها اهل خاورمیانه هستند) ، لاتین زبانها و عده ای آفریقایی – امریكایی به زودی درصد زیادی از دانش آموزان این مدرسه را تشكیل خواهد داد. علاوه بر این برنامه ESL و خدمات آموزشی ویژه گسترده ،حوزه فعالیت مدرسه را افزایش می دهد .در زمینه تلاش تخصصی در سال های ۱۹۹۹-۱۹۹۸، كتابخانه حدود ۳۰۰۰۰ منابع چاپی، بیش از ۸۰ عنوان مجله مشترك (آبونمان) برای تمام مقاطع شغلی برای كتابخانه ارائه كرده است پانزده ایستگاه كامپیوتری (۶) دانش آموزی برای استفاده از امكانات سی دی رام(۷) ، نرم افزار و اینترنت به شبكه اطلاعاتی پیوستند. بقیه دانش آموزان هم به برگه دان كتابخانه كه مشوق كاربردهای جانبی و نیازهای ویژه آموزشی بود، دست یافتند. مواد درسی بیشتر به محتوا ی كتابها توجه داشتند و یك سری وسایل كمك آموزشی مكمل دروس شفاهی وجود داشت. نیاز به پژوهش های ضمن عمل(عملی)در سواد اطلاعاتی به محض اینكه مدرسه رهبری مدرسه سازمان همكاری در اصلاح مدارس وابسته خلیج(۷) را به عهده گرفت . تلاشی متمركز به صورت زیر تعیین شد:مشخص نمودن و فراهم نمودن وسایل مورد نیاز دانش آموزان برای دستیابی به نتایج قطعی ( با خواندن ، ارتباطات، و ریاضیات) شروع شد. به عنوان مثال برای شروع ، دانش آموز می بایست نتایج خواندن را در كلاس ۲۰۰۲ برآورده كند كه عبارت بود از: " خواندن و تجزیه تحلیل مطالب در رشته های مختلف." در كلاس ۲۰۰۳ ، دانش آموز باید به نتایج فن آوری دست پیدا كند:" یعنی بكار گیری فن آوری بعنوان وسیله ای برای دسترسی به اطلاعات".
در بخش های بزرگ ، كانون تمركز روی یك پاسخ متمركز می شد، و این پاسخ عبارت بود از وجود نمرات پائین خواندن در آزمون قطعی. در رسیدن به این نتایج یا استانداردها ، دانش آموزان كاملا ریسك می كردند و مشتاقانه به دنبال فراهم كردن منابع و خدماتی برای تامین نیازهای خود بودند. كتابخانه یك قسمت حیاتی از آن سعی و تلاش بود.چند تن از اعضای هیات علمی و كاركنان كتابخانه متوجه مشكلات دانش آموزان در هنگام دسترسی و ارزیابی اطلاعات بودند . گاهی مساله ای مورد تحقیق دانش آموزان ، مبهم و یا خیلی سطحی بود. گاهی كارهای گروهی در كتابخانه كافی نبود. معلمان متوجه افزایش میزان سرقت ادبی در میان دانش آموزان شدند ، از طرف دیگر دانش آموزان شكست خود را در انجام تكالیفشان ابراز می كردند.گرچه حوزه فعالیت و ترتیب (۸) مهارتهای كتابخانه پنج سال پیش از این مطرح شده بود ، ولی این قوانین توسط دانشكده پذیرفته نشده بود و هنوز به صورت نظام یافته در آنجا اعمال نمی شد. یك گروه مطالعاتی ( گروه مطالعات راهبردهای پژوهشی۹ ) تشكیل شد كه ریاست مشترك آن بر عهده یك معلم رسانه كتابخانه(۱۰) (نویسنده) و یك معلم بود. نمایندگانی از گروههای مختلف دانشگاهی و نهاد دانش آموزی در این پژوهش شركت كردند، و بعنوان رابطین و همكاری تنگنا تنگ گروههای متنوع حمایت علمی تمام دانشگاهیان را خیلی خوب به خود جلب كرد . این گروه هدف بزرگی را در پیش گرفته بود. افزایش مهارت سواد اطلاعاتی دانش آموز از طریق :
· توسعه و گسترش یك مجموعه آثار راهبرهای پژوهشی
· ارزیابی منتقدانه از اطلاعات
· تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روشهای خلاق و منطقی
همراه نمودن(یكی نمودن) فن آوری با فرایند سواد سپس این گروه دو سوال عمده پژوهشی را مشخص نمودند:
· دانش آموزان به بیان چه مهارتهایی نیاز دارند؟
· چه مداخلاتی به پیشبرد مهارتهای دانش آموزان كمك خواهد كرد؟
● تعیین مهارتهای اطلاعاتی
اول این گروه مجبور بود مشخص نماید كه دانش آموزان برای فهمیدن و كاربرد اطلاعات به چه مواردی نیاز دارند. با توجه به اینكه استانداردهای انجمن مدارس كتابداری امریكا نیز همزمان در سطح ملی توسعه یافت زمان بسیار مناسبی در اختیار آنها بود . علاوه براین معلم رسانه كتابخانه به منظور پیدا كردن آخرین یافته ها در زمینه سواد و آموزش های اطلاعاتی شروع به جمع آوری و بازنگری نوشته های دیگران نمود. كار این گروه به گروههای مختلفی وابسته بود : كتابی از انجمن كتابخانه های آموزشگاهی كالیفرنیا تحت عنوان : " مهارتهای اطلاعاتی تا سواد اطلاعاتی" تلاشهای Big۶ مایكل آیزنبرگ و رابرت كروتیز ، كار گروه آموزشی كلرادو و روی استانداردهای سواد اطلاعاتی ، مطالعات كمیته انجمن كتابداران مدارس كانزاس و استانداردهای سواد اطلاعاتی انجمن رسانه های آموزشی اورگون متكی بود. این گروه با استفاده از فهرست جامع استانداردهای بوقمان ولی و اریك توانستند فعالیت های زیادی را در باره سواد اطلاعاتی دانش آموزان پی گیری نمایند.معلم رسانه كتابخانه ، كلاسوری از مطالب حرفه ای و پژوهشی راجع به سواد اطلاعاتی را تهیه نمود كه گروه در زمان بررسی و بعد از آن به آنها مراجعه می كردند. به محض اینكه داده ها را تحلیل كردند، نمونه ها به دست آمدند. آنها فهرست طبقه بندی شده ای از مهارتهای سواد اطلاعاتی بر اساس انجمن كتابداران امریكا ارائه نموده و به سرعت از یك لیست به لیست دیگر می رفتند و به كار بازنگری ادامه می دادند تا جاییكه به یك اجماع كلی در زمینه بخش ها و طبقه ها دست پیدا كنند. در كارگاه حین خدمت دانشكده فهرست سیاهه مهارتهای پژوهشی تصویب شد.
● ارزیابی فعلی سطوح مهارتها
بر اساس سیاهه مصوب، گروه توانست به سطوح فعلی سواد اطلاعاتی دانش آموزان برای ایجاد یك معیار برای مقایسه ، دست یابد. آنها تعدادی از ابزارهای ارزیابی برای سه جانبه كردن نتایج به كار می بردند . كاركنان كتابخانه كه ناظر كلاسهای پژوهشی كتابخانه ای بودند ، متوجه شدند كه مهارتهای متفاوت در سطوح مختلف تخصصی ارائه می شود. اعضای هیات علمی و دانش آموزان با رتبه ها در پیشرفت فعلی محاسبه و ارزیابی شدند. روسای مشترك این برنامه، كار دانش آموزان را در تنظیم سیاهه آزمایش نمودند. یافته های آنان مشاهدات قبلی را تائید می كرد بعضی از حوزه های خاص كه نیاز به كار داشت عبارت بودند از:
· ارزیابی وب سایتها، تعیین كیفیت و اعتبار اطلاعات
· استفاده از كتابهای مرجع تخصصی
· تنوع راهبردهای كاوش بر اساس وظایف مورد نظر
· مقایسه منابع مختلف با موضوع مشترك
· استفاده از سازمان دهنده های گرافیكی
· نگارش مقالات پژوهشی به روش سازمان یافته
· استناد دقیق منابع
· تهیه كتابشناسی های گزار مانی
· اجتناب از سرقت ادبی
فرایند همچنین مشخص تر ین سوال را با خود آورد: دلیل تفاوت های موجود در سواد چیست؟
گام بعدی د ارزیابی سطح كنونی آموزش در رشته های مورد نیاز ( از آنجا كه همه دانش آموزان مجبور به برآورد ه ساختن نتایج و نیازها به منظور سهیم شدن دز تجربیات آموزشی خاص می باشند، بود. بار دیگر به منظور تبادل اطلاعات كلاسها تحت نظر قرار گرفت. روسای مشترك تحلیل محتوایی برای هر كدام از مقالات ارائه دادند و مهارتهای پژوهشی صریح را مورد توجه قرار دادند و اشاره كردند كه برای تكمیل موفقیت آمیز مهارتهای فرضی ضمنی برای پژوهش ها ضروریست. هر عضو هیات علمی به صورت مستقل سیاهه مهارتها را مورد آزمون قرار دادند و اشاره كردند كه برای انجام تكلیف ضروری است:
▪بكارگیری مهارت ها( انتظار می رفت كه دانش آموزان مهارت ها را یادگرفته ؤ آنها را به كـــار می برند)
▪یك دست نوشته یا بحث كوتاهی راجع به آن مهارت باشد
▪ آموزش كلاسی در باره مهارت ها باشد
همزمان گروه متمركز دانش آموزی همین وظیفه را بر عهده داشتند به جای اینكه دانش آموزان تشخیص دهند و بدانند كه در چه مرحله ای مهارتی را آموخته اند، زمان زیادی را صرف به خاطر سپاری این مطالب می نمودند. همانند اعضای هیات علمی ، دانش آموزان تجربیات متفاوتی داشتند بعضی اوقات ، یكی از دانش آموزان استفاده از یك مهارت خاص را در یكی از مقالات كلاسی خود یادآور می شد و این نوع همكاری آنها را به لزوم كار گروهی آگاه نمود. همچنین آنها می دانستن دكه به خاطر محدودیت ها بعد از گذشت زمان مورد نظر امكان بازگشت وجود ندارد.دانش آموزان به این واقعیت رسیدند كه آنها یك سری مهارتها را مدرسه راهنمایی فرا گرفته اند.بنابراین كتابداران مدارس تحت پوشش به فرایند و عرصه پژوهش وارد شدند. معلمان رسانـــه كتا بخانه تحصیلات عالیه داشتند ، در باره انتخاب مهارتهای مورد نظر به توافق رسیدند گرچه آنها معتقد بودند كه شاید علاوه بر ای مهارتها ، مهارتهای دیگری كه زیر حداقل استاندارد می باشند نیز آموزش داده می شود.
در جلسه بعدی كه با حضور كتابداران بدون تحصیلات عالیه بر گزار شد این مهارتهای پائین تر از حداقل استاندارد مورد توجهی اصولی قرار نگرفتند، ولی بهر صورت تصمیم گرفتند كه این مهارتها را نیز در سیاهه خود بگنجاند در حاشیه این مطالب آنها در پی تحلیل GPA, s دانش آموزان مدارس راهنمایی (Feeder) و دانش آموزانی كه از مدارسی دارای كتابدار تحصیل كرده ، فارغ التحصیل شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند و به این نتیجه رسیدند كه آنها در سال اول تحصیلی خود در دبیرستان بسیار موفق بوده اند.داده ها در هریك از بخشهای ( كه توسط مدرسان مختلف تدریس شد) در میان هر سطح مقطع و در میان هر گروه و علاوه بر این در خود گروه های آموزشی و در درون كلاس تحلیل شدند. در برخی از موارد ، تنوع در آموزش یك رشته ء آموزشی كاملا مشخص می شد. در سایر گروههای آموزشی به وضوح ترتیب آموزش مهارتها و اجراء نمودن آنها قابل تشخیص بود. زمانی كه متغیرها مشخص شدند، رئیس گروه داده ها را بعنوان ابزاری برای اهمیت آموزشها ، به طور حداقل درمیان هر گروه به كار گرفت .● اصلا" این موضوع مشكل چه كسی است؟
دانش آموزان به افزایش مهارتهای خود، نیاز دارند مهارتها را فرا بگیرند و آنها بار بكار بندند. معلمان باید روش آموزشی و تكالیفشان خود را در این زمینه ها بهبود بخشند و تلاشهای خود را در دوره ا و حتی در خود طبقات هماهنگ كنند. معلمان رسانه های كتابخانه ها نیاز داشتند مطمئن شوند كه مهار ته ای اطلاعاتی متناسب و موزون بوده، و در تكالیف پژوهشی تدریس شدند.در یكی دیگر از جلسات اعضای هیات علمی درباره این اختلاف ها بحث و همچنین تداخلهای ممكن بررسی شوند. بر اساس این مباحث و همچنین تجزیه و تحلیل داده ها، گروه مطالعه بهترین را ه برای رسیدن به اهداف را بشرح زیر تعیین نمودند.
تهیه یك روش آموزشی حوزه ای و ترتیبی در طی سه دوره آموزش سواد اطلاعاتی
تكالیفی را تهیه نماید كه مانع سرقت ادبی شود.
پژهش استاندارد و الگوهای استناد را تولید و گسترش دهد و برنامه ریزی درس برای كمك به دانش آموزان جهت با سواد شدن تولید كند.
افزایش تولیدات پژوهشی
هم مربیان و هم دانش آموزان مصرانه خواهان راهنمایی هایی برای كمك به آنها در مراحل تحقیق بودند. معلم رسانه كتابخانه هدایت توسعه تولیدات زیر را بعهده گرفت:
● صفحات كتابنامه استاندارد
با مراجعه به اسناد پیوسته چاپی انجمن كتابداران پزشكی ، APA معلم رسانه كتابخانه می تواند برای هركدام از آنها یك سری راهنمایی های یك صفحه ای تهیه و در این كار از یك طرح كلی استفاده نماید و یك نمونه برای هریك از منابع رسانه ذكر نماید. اعضای گروه تحقیقاتی این صفحات راهنما را مورد بازنگری و آزمونی هدف دار قرار دادند وبر اساس این نتایج آنها را تغییر دادند. آنها متوجه شدند كه كتابشناسی می تواند مثالی خوب برای دانش آموزان باشد. تمام اعضای هیات علمی روی یك یا دو روش مشخص برای تكالیفشان با هم به توافق رسیدند و این صفحات به صورت پیوسته در صفحه وب كتابخانه قرار گرفت.
● فرایند پژوهش و عناوین تولید
مدرسه همیشه یك سری عناوین را بصورت دائمی به كار می برند و یك گروه پژوهش ضمن عمل(عملی) مجمو عه ای از عناوین را برای ارزیابی سخنرانی ها(ارائه های ) شفاهی تهیه كرد با استفاده از پژوهش های دانشگاه كانزاس و كتاب مدرسان زبان انگلیسی در كالیفرنیا ، گروه مطالعات راهبردهای پژوهشی متحول شد. آزمونی هدف دار روی آن انجام شد و بالاخره در عنوان مكمل كه با پژوهش ها ارتباط نزدیكی داشتند تصویب شدند( دانشكده ها نتوانستند با هم بر سر یك عنوان كلی كه همه چیز را در بر بگیرد توافق كنند و به همین خاطر دو موضوع فرایند و و فراورده جداگانه فرش شدند. حتی موارد مقیاس۶-۱ ، نیازمند برقراری ارتباط هستند و مقیاس شش گانه نیز در ردیف سایر عناوین مدرسه ردوود بكار رفتند. به این خاطر كه مهمترین مساله در مدرسه سرقت ادبی بود. اشاه ای ضمنی به این مورد در عناوین گنجانیده شد كه اگر دانش آموزی نامی از منابع نمی بردند و یا دزدی ادبی در كار آنها ثابت می شد، نمره قبولی را نمی گرفتند.
● راهنما(دستنامه)
یك راهنمای دارای استفاده كم از دهه ۱۹۸۰ به بعد وجود داشت، اما شدیدا" نیاز به روزآمد شدن داشت . زمانی كه گروه زبان دانشكده به روز كردن راهنمای قدیمی خود را آغاز كرد، تصمیم گرفتند كه این وظیفه را بر عهده معلم رسانه كتابخانه بگذارند. معلم رسانه مدرسه ردوود ریاست این كار را بر عهده گرفتند و اولین گام ها در پژوهش ها را در ردیف سیاهه جدید مدرسه و استانداردهای انجمن كتابداران مدارس امریكایی دربر داشتند. گروه مطالعات راهبردهای پژوهشی در كنار آزمون های هدفدار ، این راهنما(دستنامه) را بازنگری و اصلاح نمودند. دانش آموزان نقش با ارزشی داشتند كه این نقش ها شامل افكار آنها در بار ه كلمه سازی بود ، در نهایت در فراورده یا محصول نهایی بكار گرفته شد، همچنین راهنمای كمكی معلمان رسانه كتابخانه به اعضای هیات علمی در آموزش دانشجویان در فرایند پژوهشی موثر واقع شد. گروه مطالعات راهبردهای پژوهشی مطمئن شد كه این راهنما ، كتابی كاملا دارای استفاده خواهد بود و مربیان و دانش آموزان می توانستند یك صفحه، یك گام از آن را بعنوان كاربرگه فرایند متمركز مراحل تحقیق ر عهده گیرند. نسخه نهایی دستنامه به تمام اعضاء هیات علمی و دانش آموزن داده شدو حتی به منظور راحتی دسترس به آن در مدارس و منازلروی صقحات وب كتابخانه قرار گرفت.
● صفحه وب تحقیقات كتابخانه ای
نیاز شدیدی به وجود یك صفحه وب ثابت كتابخانه راجع به كمك پژوهشی احساس می شد. اسناد باید از این طریق فرستاده می شدند و دانش آموزان باید برای تحقیق خود در شبكه كامپیوتری به جستجو می پرداختند. مطابق این امر، این تمرین ها تا اینجا كافی نبود. علاوه بر اطلاعات نمونه در باره كتابخانه ، پایگاه اطلاعاتی فراورده های تحقیق را هم در لیست بالا قرار داد و یك دوره وب شناسی برای گروههای مختلف تشكیل داد.یك فهرستی از سایت های تخصصی وب (http://www.rhsweb.org/intro) به صورت جداگانه در اختیار مربیان قرار گرفت.همینكه آموزش وب شناسی تخصصی شد، گروههایی كه در تحقیقات خود استفاده زیادی از كتابخانه نمی كردند، خواستار ، این خدمات شدند، در نتیجه دانش آموزان آنها بیش از پیش جذب كتابخانه ها شدند.
● هماهنگی و آموزش مربیان
اولین گام در هماهنگی مستلزم كارگاه حین خدمت اعضای هیات علمی استكه در آنجا تمام یافته های خود را در زمینه مواد آموزشی تعیین مهارتهای تحقیق بازنگری كردند. با استفاده از سیاهه های رنگی كد گذاری شده (بر اساس فعالیت گروهها) اعضای هیات علمی به عنوان یك نهاد توانستند ، پایه تحصیلی گروهها و رشته ها كه در آموزش خاص و تكالیف مربوطه قرار می گیرند، را حل و فصل نمایند. در این فرایند فقط یك اختلاف باقی می ماند آن هم ضبط ویدویی است كه این فعالیت و كار در اكثر كلاسها ی زبان وجود دارد.(در مدت این مهارت زبان انگلیسی به صورت عامیانه به كار می رفت) در برخی از موارد مهارتها با چندرشته تحصیلی مختلف تركیب می شدند. به همین دلیل معلمانی كه باید آگاهی اشان تقویت می شد را مشخص كردند .
به خاطر هماهنگی مشخص اعضای هیات علمی مطمئن بودند كه همكاران آنها مسئولیت سنگین سواد اطلاعاتی و همچنین به منظور تقویت اعمال اجرایی خود برای كمك به پیشرفت سریع و عمیق دانش آموزان با آنها سهیم شوند.یك كارگاه خدماتی حین خدمت مجزا به منظور كمك به اعضای هیات علمی در ارزیابی وب سایت ها و فراهم كردن اسنادی كه امكان سرقت ادبی از آنها نباشد،داده شد.
معلمان بوسیله یك سری وب سایت ها ی تقلبی ( كه در آنها سرقت ادبی انجام شده بودفراهم كردند كه شامل سیاهه موضوعات نمونه ( مثلا ایدز، میكلانژ،محیط، اشتاین بك و غیره) بودو انگونه وانمود می شد كه توسط گروههای كوچك و هماهنگ انجام گرفته است: " فرض كنید كه یك دانش آموز دبیرستانی هستید می خواهید در عرض ۳۰ دقیقه یك تحقیق قابل قبول بنویسید" . این موضوع برای مربیان خیلی جالب بود آنها متوجه شدند كه تا چه میزا ارزیابی منابع و اسناد حرفهای كه مهارت های تفكر درسطوح بالا را فراهم می نماید، اهمیت دارد.یكی دیگر از كارگاههای حین خدمت دانشكده روی عناوین تاكید داشت كه در اختیار كار سایر گروه عملیاتی قرار گرفت. مربیان متوجه شدندكه چگونه فرایند عنوان، بویژه می تواند توسط دانش آموزاندر ابتدای سال اول تحصیلشان در دبیرستان به منظور تشخیص فردی مهارتها ی سواد اطلاعاتی و پیشبرد برنامه پیشرفت فردی در طول این مراحل به كار رود.●● ارزیابی نتایج
این برنامه تا چه اندازه خوب كار كرد. روش های ارزیابی مشابه ، درآخر ترم بكار گرفته شد، همانطوریكه یكسال قبل برای پایه و مبنا بكار رفته بود. به موارد زیر اشاره كرد:
تكالیف درسی شامل زبان واضح تر و صریح تر درباره مهارتهای سواد اطلاعاتی
تكالیف درسی در رشته مشابه یكسان بودند
استفاده شایان از راهنمای تحقیق بوسیله مربیان و دانش آموزان شد.
گروههای دانش آموزی در هنگام انجام تحقیق سوالات مهمتری را مطرح می نمودند
ارزیابی وب سایت ها به طور كامل در سال اول رشته كامپیوتر تدریس می شد و بچه ها در كلاس علوم و تكالیف درسی مطالعات اجتماعی تمرین می شد.
علاوه بر فراورده های تحقیق توجه بیشتری به مراحل تحقیق خود مطوف شد
مهارتهای خواند تقویت شد
سرقت ادبی كمتر شد.
معلم رسانه كتابخانه در ارزیابی فراورده های تحقیقاتی ، فرایند پژوهش همكاری بیشتر داشت.
برخی از دستاوردها نتایج پژوهش ضمن عمل(عملی) را از آنچه عموما انتظار می رفت فراتر برد. اعضای هیات علمی ارتباط بیشتری بین گروهی و درون گروهی را برقرار كردندو مربیانی كه تحصیلات خاصی داشتند بیشتر در مراحل تحقیق شركت داده شد. و در ساختار نطارتی مدارس پذیرفته شدند. در طول این دوره آموزشی ، قن آوری نقش مهمی را ایفاء كرد. مدارس تامین كننده همكاری نزدیكتری با دبیرستان ردوود آعاز نمودند، وحداقل یك مدرسه تامین كننده به خاطر تلاشهای مدرسه ردوود در كارهای اجرایی خود به سواد اطلاعاتی ارجحیت بخشید. از طرفی دیگر والدین هم به این پروژه علاقمند شدندو معلم رسانه كتابخانه این فرصت را به آنها داد كه در یك كارگاه استفاه از اینترنت شركت كنند. در پایان سال اول پژوهش ضمن عمل(عملی) ، سوالات زیر به ذهن آنها خطور كرد:
چگونه می توان ارزیابی دقیق تر و دارای استانداردی بالاتر را اعمال نمود.
چگونه می توانداده ها را باثیری بیشتر و درجاتی بالاترار بقیه جدا نمود
چگونه می توان هماهنگی تحقیق و آموزش بین گروهها بهینه تر نمود .
خیلی از كارها در همین آغاز تلاش باقی ماندند(فوت و فن تلاش های اصلاحی را بیش از هر زمان دیگر مورد صحه و تائید قرار داد.
● تاثیر پژوهش ضمن عمل(عملی)
▪ این پروژه پژوهش ضمن عمل(عملی) به جند دلیل بسیار تاثیرگذار بود:
۱- به این دلیل كه این پروژه از نیازی كه مربیان آنهارا تشخیص داده بودند ، بوجود آمد
۲- این تلاش دانش آموز محور بود
۳- معلمان مدارس با معلم رسانه كتابخانه تشریك مساعی كردند ، مستولیت رهبری در قبال تولیدات و تاثیرات را به عهده گرفته بودند
۴- در كلیه مراحل اعضای هیات علمی در طی مر احل تحقیق مشاركت داشتند و تحقیق را ار آن خود می دانستند.
وجود تلاشهای اصلاحی در تمام مدارس و نایج قطحی، انگیزه بوجود آورد و حایت اداری (شامل ساعات آزاد برای هر دو مسئولان دانشكده در نظر گرفته شد) را فراهم كرد. تاریخچه عالی عناوین موجب شد كه آموزش و استفاده از آن را آسانتر نمود. داشتن استاندارد ملی انجمن كتابداران مدارس امریكا و مطالعات پژوهشی موجود،به فعالیت پژوهش ضمن عمل(عملی) موجود اعتبار و سندیت می بخشد. تهیه صفحات تحقیقاتی وب با اطلاعات سریع و دسترسی روزآمدبه منابع پژوهشی در خانه و یا مدرسه را بسیار تسهیل نمود .همچنین الحاق فن آوری اعضاء هیات علمی در توسعه مهارتهادر تمرینات كلاسی تقویت كرد.
با استفاده از روش های پژوهش های ضمن عمل(عملی) دبیرستان ردوود توانست به حرفه ای و سازمان یافته ، بهترین تكالیف درسی و تمرین های آموزشی دانش آموزان را منعكس نماید.
در اصلاح برنامه های رسانه كتابخانه ، با پژوهش ضمن عمل(عملی) نتایج مستندی را كه در تهیه سواد اطلاعاتی به مورد نیاز مربیان است. در اختیار آنها میگذارد. علاوه براین، این نوع پژوهش ها ، تولیدات كاربردی را بوجودمی آورند كه دانش آموزان و مربیان را بیشتر به سوی سواد اطلاعاتی سوق می دهد.در واقع این موقعیت را كه برای دو طرف سودمندمی باشد را می توان در سایر موقعیت ها نیز دوبار ه بكار برد.BASRC۷ یك پروژه آموزشی چند میلیون دلاری است كه توسط بنیاد آننبرگ و بنیاد ویلیام هیولت سازماندهی شده است. هدف آن ، این است كه به مدارس یك منطقه كمك كند، تا در مرحله تغییر شكلی جامع و كامل به جامعه ای فكور و محتاط با هدفی مشخص و تعهدی برای آموزش تمام كودكان و بزرگسالان تبدیل شوند، طی این ۵ سال اجرای برنامه اصلاحی یعنی از سال ۱۹۶ تا ۲۰۰۱ بیشتر از ۱۰۰ مدرسه در منطقه خلیج سانفراسیسكو در این برنامه شركت نمودند.

*Farmer, Lesley. (۲۰۰۱) Information literacy: a whole school reform approach in: ۶۷th IFLA Council and General Conference: August ۱۶-۲۵, ۲۰۰۱: Proceedings. The Hague: IFLA. http://www.ifla.org/IV/ifla۶۷/papers/۰۱۹-۱۰۶e.pdf
یادداشتها
۱. Information Power
۲. Intervention
۳- گروهی پژوهش ضمن عمل را صرفا استفاده از عقل سلیم یا مدیریت درست می دانند و این مطلب ناقص سخن ما در باره پژوهش است و این سوال را پیش می آورد كه آیا در این صورت ، پژوهش ضمن عمل در چهار چوب ویژگی های پژوهش خواهد گنجید و آیا می توان به آن پژوهش گقت؟ هر چند كه در این نوع پژوهش، برای حل مسائل موجود در محیط های واقعی زندگی ، از تفكر و روش علمی استفاده می شود. به نظرجان دیویی، روش علمی توجه جدی ، دقیق و پایدار به هر باور یا شكل مفروض دانش در پرتو مبانی و بنیادهایی است كه این باورها و دانش را تقویت می كنند و مبنای نتجه گیری بر آمده از تحقیق می شوند. (كومار، ۱۳۷۸، ص. ۱۱، ۱۲۸)
۴. Demographic Background
۵. Redwood High School
۶. Computer workstations
۷. Bay Area School Reform Collaborative (BASRC)
منابع دیگر
كومار، كریشان. روشهای پژوهش در كتابداری و اطلاع رسانی . ترجمه فاطمه رهادوست با همكاری فریبرز خسروی.تهران: كتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۸.
نوشته: لسلی فارمر
گروه روانشناسی آموزشی، اداره و مشاوره دانشگاه ایالتی كالیفرنیا، امریكا
ترجمه: حسن صیامیان
كارشناس ارشد اطلاع رسانی پزشكی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی استان مازندران
افسانه شهرابی
كارشناس علوم كتابداری و اطلاع رسانی پزشكی

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران