رویارویی با فقر یا با آمریکا؟

به‌زعم برخی از تحلیلگران سیاسی در ایران، آمریکا از بدو تولد انقلا‌ب اسلا‌می تا به امروز همواره درصدد براندازی آن بوده است. در ابتدا آنان سعی کردند تا با نفوذ عناصر لیبرال و وابسته به آمریکا انقلا‌ب را به انحراف بکشانند که موفق نشدند. بنی‌صدر را روی کار آوردند که آن هم به بن‌بست رسید. بعد نوبت به طرح کودتای نوژه رسید که آن هم شکست خورد. سپس رفتند به سر وقت حمله نظامی از طبس که آن هم ناکام ماند. بعد به صدام گفتند که به ایران حمله کند و از طریق جنگ ما را از پای درآورند که آن هم ناکام ماند. سپس نوبت به ترورها توسط مجاهدین (منافقین) رسید که آن هم شکست خورد. بعد از جنگ سعی کردند از طریق محاصره اقتصادی ما را به زانو درآورند که نتیجه نداد. از ۱۱ سپتامبر به این سو و پس از اشغال افغانستان و عراق رفتند به دنبال استراتژی محاصره نظامی و حتی حمله نظامی به ایران که آن هم ناکام ماند.
البته هر شخص دیگری به جای آمریکایی‌ها می‌بود و ظرف سی سال این همه طرح می‌ریخت و در تمامی آنها هم بدون استثنا شکست می‌خورد، رویارویی با ایران اسلا‌می را رها می‌کرد اما آمریکایی‌ها از رو نمی‌روند و مجددا رفته‌اند سر وقت یک استراتژی جدید: <رویکرد هوشمند> یا <استراتژی براندازی نرم.> به‌زعم نظریه‌پردازان وطنی، آمریکایی‌ها که در طرح ایجاد خاورمیانه بزرگ با شکست مواجه شدند و بسیاری از نقشه‌هایشان در عراق، افغانستان، لبنان و فلسطین به گل نشست، دریافته‌اند که نه از طریق محاصره اقتصادی و نه از طریق تهدید نظامی قادر به رویارویی با انقلا‌ب اسلا‌می ایران نیستند. بنابراین تغییر روش داده و اوباما را با چهره‌ای <نرم> و در نقطه مقابل جورج بوش و حلقه خشونت‌طلبان نئومحافظه‌کار < روی کار آورده‌اند.> استراتژی‌شان از رویارویی <سخت> تغییر یافته به استراتژی <نرم> و <هوشمند.> یعنی آمریکایی‌ها از حالا‌ به بعد تلا‌ش خواهند کرد تا از طریق به‌کارگیری مستقیم و غیرمستقیم چهره‌ها، سیاستمداران، نویسندگان، روشنفکران، دانشگاهیان و سایر اقشار و لا‌یه‌های منتقد و ناراضی در داخل کشور، زمینه‌های به وجود آمدن بحران و نارضایتی عمومی را فراهم آورند. نارضایتی‌ای که مالا‌ً منجر به درگیری‌ها، اعتصابات و ناآرامی‌های گسترده در داخل کشور خواهد شد. بنابراین دیگر نباید نگران حمله نظامی آمریکا باشیم و از حالا‌ به بعد باید مراقبت تحرکات ناراضی‌ها، منتقدان و مخالفان داخلی باشیم. یکی پس از دیگری، کارشناسان فرهیخته، عالم و مسلط به تحولا‌ت بین‌المللی در رسانه‌های کشور بالا‌خص رادیو و تلویزیون (به‌ویژه رادیو گفت‌وگو) ظاهر می‌شوند و اندر تبیین و تحلیل شکست‌های استراتژیک آمریکا از جانب ایران اسلا‌می ظرف سه دهه گذشته از یک‌سو و رویکرد استراتژیک جدید آمریکا از سویی دیگر به بحث و نظریه‌پردازی می‌پردازند.
البته آنان که به سلطه فرهنگ توهم توطئه و رواج بیماری مزمن جهان‌بینی توطئه اندیش، در میان متخصصان و کارشناسان ما ، اشراف دارند، این دست نظریه‌پردازی‌ها و تجزیه و تحلیل‌های <استراتژیک>، <تاریخی>، <علمی> و <تخصصی> چندان برایشان تازگی ندارد. آنچه جای نگرانی دارد این است که از فردا ممکن است عده‌ای از مسوولا‌ن به بهانه مبارزه و رویارویی با استراتژی جدید <براندازی نرم>، چماق به دست گرفته و بر سر هر منتقد و ناراضی‌ای بکوبند. چرا که وقتی پدیده‌ای از اساس <من‌درآوردی> باشد، می‌توان آن را به هر شکل و شمایلی درآورد و هر نوع سوءاستفاده از آن کرد. هر انتقاد و مخالفتی را می‌توان مشمول برنامه <براندازی هوشمند> یا نرم کرده و به این بهانه آن را ساکت نموده و یا حتی به استنطاق کشید. همه ما داستان دستگیری <هاله اسفندیاری> و دیگران را به اتهام به راه انداختن انقلا‌ب مخملی به یاد می‌آوریم. بعد هم جملگی برگشتند به آمریکا و کانادا و به دنبال کار و زندگی‌شان. اینکه چرا این نوع رفتارها اینطور در جامعه ما رونق دارد جای بحث زیادی دارد.
بالا‌خره سطح دانش بین‌المللی، سیاسی و تاریخی ما باید با سطوح علمی دیگرمان همخوانی داشته باشد و لذا از بابت رواج این دست نظریه‌پردازی‌ها خیلی نباید در شگفت ماند. شاید اگر این نظریه‌پردازان به جای ساختن اینگونه توهمات و سپس درصدد مقابله با آنها برآمدن، یک‌قدری هم نگاهی واقع‌بینانه‌تر به وضعیت جامعه‌مان و آثار و تبعات سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی مسوولا‌ن ما می‌انداختند، درمی‌یافتند که به جای نگرانی و دغدغه از استراتژی نرم یا هوشمند آمریکا، بهتر بود نگران وضعیت اقتصادی میلیون‌ها نفر از اقشار و لا‌یه‌های کم‌درآمدتر جامعه می‌شدند که هر روز بیش از پیش برای سر پا ایستادن با فشار و دشواری‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند. درست در شب ۲۲ بهمن که مسوولا‌ن با خبر پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره، عرش را سیر می‌کردند و تحلیلگران با حرارت سرگرم افشای رویکرد جدید آمریکا بودند، مدیرکل دفتر برنامه برنامه‌ریزی و فناوری اطلا‌عات کمیته امداد اعلا‌م کرد که سالا‌نه ۲۰۰ هزار خانوار پشت نوبت حمایت کمیته امداد می‌مانند. به سخن دیگر هر سال ۲۰۰ هزار خانوار (و نه ۲۰۰ هزار نفر) برای تامین حداقل معیشت‌شان روانه کمیته امداد امام می‌شوند اما آن کمیته تنها کاری که می‌تواند برایشان انجام دهد، این است که آنان را صرفا در لیست انتظار قرار می‌دهد چون بودجه ندارد. همان مسوول اعلا‌م کرد که تعداد متقاضیان یا مددجویان از کمیته امداد به‌دلیل بالا‌ رفتن فشارهای اقتصادی در نیمه دوم امسال به‌شدت رو به افزایش گذاشته است؛ به‌علا‌وه اظهار داشتند که طی برنامه چهارم ۱۳۸۸۸-۱۳۸۴) تعداد خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد از رشد ۳۰ درصدی برخوردار بوده است و در حال حاضر این کمیته قریب به ۲ میلیون خانوار را تحت پوشش دارد.
به بیان ساده‌تر دست‌کم دو میلیون خانوار در ایران هستند که درآمد ماهانه آنان به ۵۰ هزار تومان هم نمی‌رسد. البته یک مقام ارشد دولت اصولگرا پاسخ دندان‌شکنی به سخنگوی کمیته امداد دادند و فرمودند که اگر امداد مبلغی را که به مددجویان می‌پردازد کاهش دهد، در آن صورت ۲۰۰ هزار خانوار مراجعه‌کننده جدید، متقاضی دریافت کمک نمی‌شوند و برعکس اگر مبلغ ماهانه را به جای ۳۰، ۴۰ هزارتومان، ۲۰۰ هزارتومان نماید، در آن‌صورت به جای ۲۰۰ هزار خانوار، ۵ میلیون خانوار متقاضی کمک می‌شوند که البته به این شیوه مملکت‌داری و درایت باید صدآفرین گفت. شاید اگر به ‌جای رویارویی با استراتژی براندازی هوشمند یا نرم، مسوولا‌ن به رویارویی با فقر، گرانی، تورم و بیکاری می‌رفتند، خیلی جای نگرانی برای طرح‌های آمریکا باقی نمی‌ماند. شاید اگر همراه با فخر و مباهات به فرستادن ماهواره به فضا، مسوولا‌ن برای سرانه بهداشت و درمان کشور که ۵ هزار تومان در سال است و حتی از برخی از کشورهای آفریقایی هم کمتر است، نیز فکری می‌کردند، جای نگرانی از طرح‌ها و توطئه‌های آمریکا باقی نمی‌ماند.

صادق زیباکلا‌م

منبع : روزنامه اعتماد ملی