اثبات لزوم امامت

ختم نبوت بدون نصب امام معصوم , خلاف حكمت الهی است و كامل بودن دین جهانی و جاودانی اسلام , منوط به این است كه بعد از پیامبر اكرم ( ص ) جانشینان شایسته ای برای او تعیین گردند بگونه ای كه بجز مقام نبوت و رسالت , دارای همه مناصب الهی وی باشند
این مطلب را می توان از آیات كریمه قرآن و روایات فراوانی كه شیعه و سنی در تفسیر آنها نقل كرده اند استفاده كرد :
از جمله در آیه سوم از سوره مائده می فرماید : (( الیوم اكملت لكم دینكم و اتممت علیكم نعمتی و رضیت لكم الاسلام دیناً ))
این آیه كه به اتفاق مفسرین در حجهٔ الوداع و تنها چند ماه قبل از رحلت پیامبر اكرم ( ص ) نازل شد بعد از اشاره به نا امیدی كفار از آسیب پذیری اسلام (( الیوم یئس الذین كفر وامن دینكم ...)) تائكید می كند كه امروز دین شما را كامل , و نعمتم را بر شما تمام كرده .
و با توجه به روایات فراوانی كه در شائن نزول این آیه ها وارد شده كاملاً روشن می شود كه این (( اكمال و اتمام )) كه توائم با نومید شدن كفار از آسیب پذیری اسلام بوده با نصب جانشین برای پیامبر اكرم ( ص ) از طرف خدای متعال , تحقق یافته است . زیرا دشمنان اسلام , انتظار داشتند كه بعد از وفات رسول خدا ( ص ) ـ مخصوصاً با توجه به اینكه فرزند ذكوری نداشتند ـ اسلام بدون سرپرست بماند و در معرض ضعف و زوال قرار گیرد , ولی با نصب جانشین برای وی دین اسلام به نصاب كمال , و نعمت الهی به سرحد تمام رسید و امید كافران بر باد رفت . ( ۱ )
و كیفیت آن , چنین بود كه پیامبر اكرم ( ص ) هنگام بازگشت از حجهٔ الوداع همه حجاج را در محل (( غدیر خم )) جمع كردند و ضمن ایراد خطبه مفصلی از ایشان سوئال كردند : (( الست اولی بكم من انفسكم؟ )) ( ۲ ) آیا من از طرف خدا متعال بر شما ولایت ندارم؟ همگی یكصدا جواب مثبت دادند , آنگاه زیر بغل علی ( ع ) را گرفته او را در برابر مردم بلند كردند و فرمودند : (( من كنت مولاه فعلی مولاه )) و بدین ترتیب , ولایت الهی را برای آن حضرت , اعلام فرمودند .
سپس همه حضار با آن حضرت بیعت كردند و از جمله , خلیفه دوم ضمن بیعت با امیر موئمنان علی ( ع ) بعنوان تهنیت گفت : (( بخ بخ لك یا علی , اصحبت مولای و مولی كل موئمن و موئمنهٔ)) ( ۳ )
و در این روز بود كه این آیه شریفه , نازل شد : (( الیوم اكملت لكم دینكم و اتممت علیكم نعمتی و رضیت لكم الاسلام دیناً )) و پیامبر اكرم ( ص ) تكبیر گفتند و فرمودند : (( تمام نبوتی و تمام دین الله ولایهٔ علی بعدی ))
و در روایتی كه بعضی از بزرگان اهل سنت ( حموینی ) نیز نقل كرده اند آمده است كه ابوبكر و عمر از جابر خاستند و از رسول خدا ( ص ) پرسیدند كه آیا این ولایت , مخصوص علی است؟ حضرت فرمود :
مخصوص علی و اوصیائ من تا روز قیامت است . پرسیدند : اوصیائ شما چه كسانی هستند؟ فرمودند :
(( علی اخی و وزیری و وارثی و وصیی و خلیفتی فی امتی و ولی كل موئمن من بعدی , ثم ابنی الحسن , ثم النی الحسین , ثم تسعهٔ من ولد ابنی الحسین واحداً بعد واحد , القرآن معهم و هم مع القرآن , لایفارقونه و لا یفارفهم حتی یردوا علی الحوض )) (۴)
بر حسب آنچه از روایات متعدد , استفاده می شود پیامبر اكرم ( ص ) قبلاً مائمور شده بودند كه امامت امیر موئمنان ( ع ) را رسماً اعلام كنند ولی بیم داشتند كه مبادا مردم , این كار را حمل بر نظر شخصی آن حضرت كنند و از پذیرفتن آن , سرباز زنند . از اینروی , در پی فرصت مناسبی بودند كه زمینه این كار فراهم شود تا اینكه این آیه شریفه نازل شد :
(( یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمك من الناس )) ( ۵ ) و ضمن تائكید بر لزوم تبلیغ این پیام الهی ـ كه همسنگ با همه پیامهای دیگر است و نرساندن آن بمنزله ترك تبلیغ كل رسالت الهی می باشد ـ به آن حضرت مژده داد كه خدای متعال تو را از پیامدهای آن , مصون خواهد داشت . با نزول این آیه , پیامبر اكرم ( ص ) دریافتند كه زمان مناسب , فرا رسیده و تائخیر بیش از این , روا نیست . از این روی , در غدیر خم به انجام این وظیفه , مبادرت ورزیدند . ( ۶ )
البته آنچه اختصاص به این روز داشت اعلام رسمی و گرفتن بیعت از مردم بود وگرنه رسول خدا ( ص ) در طول دوران رسالتشان بارها و به صورتهای گوناگون , جانشینی امیرموئمنان علی ( ع ) را گوشزد كرده بودند و در همان سالهای آغاز ین بعثت , هنگامی كه آیه (( و انذر عشیرتك الاقربین )) ( ۷ ) نازل شد در حضور همه خویشاوندان فرمودند : نخستین كسی كه دعوت مرا بپذیرد جانشین من خواهد بود و به اتفاق فریقین , نخستین كسی كه پاسخ مثبت داد علی بن ابی طالب ( ع ) بود .( ۸ )
و نیز هنگامی كه آیه (( یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامرمنكم )) ( ۹ ) نازل شد و اطاعت كسانی كه بعنوان (( اولواالامر )) بطور مطلق , واجب كرد و اطاعت ایشان را همسنگ اطاعت پیغمبر اكرم ( ص ) قرار داد جابربن عبدالله انصاری از آن حضرت پرسید :
این (( اولواالامر )) كه اطاعتشان مقرون به اطاعت شما شده چه كسانی هستند؟ فرمود :
(( هم خلفائی یا جابر و ائئمهٔ المسلمین من بعدی . اولهم علی بن ائبی طالب , ثم الحسن , ثم الحسین , ثم علی بن الحسین , ثم محمد بن علی المعروف فی التوارهٔ بالباقر ـ ستدر كه یا جابر , فاذا القیته فاقراه منی السلام ـ ثم الصادق جعفر بن محمد , ثم موسی بن جعفر , ثم علی بن موسی , ثم محمد بن علی , ثم علی بن محمد , ثم الحسن بن علی , ثم سمیی و كنیی حجهٔ الله فی ارضه و بقیته فی عباده ابن الحسن بن علی ...)) ( ۱۰ ) و طبق پیشگویی پیامبر اكرم ( ص ) جابر تا زمان امامت حضرت باقر ( ع ) زنده ماند و سلام رسول خدا ( ص ) را به ایشان ابلاغ كرد .
در حدیث دیگری از ابوبصیر نقل شده كه گفت : درباره آیه اولواالامر از امام صادق ( ع ) سوئال كردم . فرمود :
در شائن علی بن ابی طالب و حسن و حسین نازل شده است . عرض كردم : مردم می گویند چرا قرآن كریم , علی و اهل بیتش ( ع ) را بنام , معرفی نكرده است؟ فرمود :
به ایشان بگوی : آیه نماز كه نازل شد اسمی ازسه ركعت و چهار ركعت نبرد , و این رسول خدا ( ص ) بود كه آن را برای مردم تفسیر كردآ همچنین آیات زكات و حج و ... این آیه را هم می بایست پیامبر اكرم ( ص ) برای مردم تفسیر كند و او چنین فرمود : (( من كنت مولاه فعلی مولاه )) و نیز فرمود :
(( اوصیكم بكتاب الله و اهل بیتی , فانی سالت الله عزوجل ائن یفرق بینهما حتی یورد هما علی الحوض فاعطانی ذلك )) ( یعنی شما را سفارش می كنم به (( ملازمت )) كتاب خدا و اهل بیتم , همانا از خدای عزوجل درخواست كردم كه میان قرآن و اهل بیتم , جدایی نیندازد تا در حوض كوثر ایشان را بر من وارد سازد , و خدای متعال درخواست مرا اجابت كرد .) و نیز فرمود : (( لا تعلموهم فانهم ائعلم منكم . انهم لن یخرجوكمو من باب هدی و لن یدخلوكم فی باب ضلالهٔ)) (۱۱)
( ( یعنی : در مقام تعلیم ایشان برنیایید كه ایشان از شما داناترند . همانا هرگز شما را از باب هدایت , خارج نمی كنند و درباب ضلالت , وارد نمی سازند )
و همچنین بارها ـ و از جمله در آخرین روزهای حیاتش ـ فرمود :
(( انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و اهل بیتی انهمالن یفترقا حتی یردا علی الحوض )) (۱۲) و نیز فرمود : (( ائلا ان مثل ائهل بیتی فیكم مثل سفینهٔ نوح من ركبها نجا و من تخلف عنها غرق )) (۱۳) و نیز بارها خطاب به علی بن ابی طالب ( ع ) فرمود : (( انت ولی كل موئمن بعدی )) (۱۴) و نیز دهها حدیث دیگری كه مجال اشاره به آنها نیست . (۱۵)

منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت