سئول، شهری با مدیریت سبز

روزگاری شهردار سئول آرزو می‌کرد شهرش به زیبایی تهران شود اما شاید تصور نمی‌کرد شهری که او مدیریتش را بر عهده دارد در کمتر از ۴۰ سال از نظر توسعه به یکی از پایتخت‌های رشک برانگیز جهان تبدیل شود شهری متشکل از ۲بخش تجاری و مسکونی که آسمانخراش‌های متعدد آن نمادی از توسعه یافتگی را به رخ می‌کشد؛ شهری که ساختمان‌های مسکونی آن اغلب بیش از ۶۰ طبقه بلندی دارد و برج‌هایی با ارتفاع بیش ا ز ۲۰۰ متر در آن خودنمایی می‌کند.می گویند سئول شهری است که در آن شرق کهن با غرب مدرن به هم آمیخته است؛ دهمین کلانشهر بزرگ جهان با جمعیتی نزدیک به ۲۱ میلیون نفر.
سئول از جمله پایتخت‌های آسیایی است که رودخانه‌ای از میان آن عبور می‌کند؛ رودخانه چئونگی چئون که تاریخ این شهر با آن گره خورده است؛ تا آنجا که این رودخانه در گذشته درواقع حد و مرزی بود میان شهروندان غنی و فقیر. اما رشد جمعیت و توسعه روز افزون شهرنشینی سبب شد تا کشاورزان کره‌ای نیز همچون سایر روستاییان، روستاهای خود را ترک کرده به امید دستیابی به زندگی بهتر به پایتخت هجوم بیاورند.
نخستین گزینه سکونتی این مهاجران، اطراف همین رودخانه بود اما ساکن شدن مهاجران در حاشیه این رودخانه به‌زودی به یکی از بزرگترین معضلات پایتخت تبدیل شد؛ چراکه فاضلاب‌های این منطقه مهاجر نشین بی‌هیچ مانعی در رودخانه رها می‌شد و در فصل بارندگی به سلامت و زیبایی شهر آسیب می‌رساند؛ از همین رو بود که مسئولان شهری برای مقابله با آن، تصمیم به پوشاندن رودخانه گرفتند.
این طرح در سال ۱۹۲۶ مطرح و عملیات اجرایی آن در سال ۱۹۳۷ آغاز شد و با اجرای ۲ طرح مکمل در سال ۱۹۸۷ به پایان رسید. با اجرای این طرح، بزرگراهی روی رودخانه شکل گرفت با همان نام چئونگی چئون. اطراف این بزرگراه صدها واحد تجاری برپا شد و رفته رفته این منطقه به منطقه‌ای پر رفت وآمد با ترافیکی سنگین تبدیل شد. مسئولان شهری برای کاهش بارترافیک این منطقه ناگزیر روگذری بر فراز این بزرگراه احداث کردند.
اما دیری نپایید که مسئولان دریافتند که چاره کار بازگرداندن رودخانه به وضعیت اولیه و بهسازی وساماندهی فضای اطراف آن است. این کاری بود که شهردار وقت سئول « لی‌میونگ‌باک» با جسارت فراوان آن را به سرانجام رساند.
● بلندپرواز با اندیشه سبز
هنگامی که لی‌میونگ‌باک در سال ۲۰۰۲ بر مسند شهرداری سئول تکیه زد با وجود همه انتقاداتی که متوجه او و اندیشه‌های سبزش بود اجرای برنامه‌های زیست‌محیطی را در طرح‌های شهری در اولویت قرار داد.
لی بسیاری از دیوارها و آسفالت خیابان‌ها را خراب و فضای سبز را جایگزین آن کرد.
اما مهم‌ترین کاری که وی انجام داد تخریب بزرگراه و روگذری بود که روی رودخانه چئونگی چئون ساخته شده بود. لی ۲۲ پل بر فراز این رودخانه احداث کرد؛ پل‌هایی که سبک و معماری متفاوت آن بیش از هر چیز نشان از معماری بومی کره دارد. اینک این رودخانه یکی از زیباترین نقاط دیدنی سئول است؛ به‌ویژه آنکه طرح‌های اجرا شده در اطراف آن و به‌طور کلی محوطه‌سازی‌ جدید آن جلوه‌ای زیبا به این رودخانه بخشیده است.
کره‌ای‌ها می‌گویند نام لی‌میونگ‌باک به‌عنوان مدیری با اندیشه‌های سبز که توانست با جسارت سئول را دگرگون سازد در تاریخ این شهر باقی می‌ماند.
● حمل‌ونقل درون‌شهری
گرچه تا دهه ۱۹۶۰ قطار برقی اصلی‌ترین وسیله حمل‌ونقل در سئول به شمار می‌آمد و نزدیک به ۸۵ درصد شهروندان سئولی از این وسیله استفاده می‌کردند اما در دهه ۱۹۷۰ مترو نیز به ناوگان حمل‌ونقل این پایتخت آسیایی اضافه شد.
تا آن زمان هنوز کره جنوبی کشوری فقیر محسوب می‌شد اما در کمتر از ۴ دهه این کشور توانست به رشد شگرف اقتصادی دست یابد تا آنجا که اکنون با ژاپن که روزگاری بر این کشور سیطره استعماری داشت از نظر فناوری رقابت می‌کند.
رشد اقتصادی باعث تحولی بزرگ در همه زمینه‌ها از جمله حمل‌ونقل درون‌شهری در این کشور شد به‌طوری که تا سال ۲۰۰۰ سئول به ۸ خط مترو به طول ۲۸۷ کیلومتر تجهیز شد.
توسعه شبکه مترو سبب شد در سال ۲۰۰۲بیش از یک سوم مسافرت‌های درون‌شهری از این طریق صورت پذیرد اما همزمان با توسعه مترو، بخش عمده خطوط اتوبوسرانی عملا تعطیل و شرکت‌های ذی‌ربط ورشکست شدند. ادامه این وضعیت اوضاع حمل‌ونقل درون‌شهری را با بحران مواجه کرد تا آنجا که مدیران شهری در سال ۲۰۰۳ برای‌رهایی از این بحران به نوسازی نظام حمل‌ونقل درون‌شهری دست زدند. این نوسازی در سال ۲۰۰۴ در قالب طرحی با عنوان رنگین کمان اتوبوس‌ها به اجرا درآمد.
هدف از اجرای این طرح، ساخت شبکه‌ای هماهنگ همراه با افزایش سطح خدمات حمل‌ونقل عمومی بود. در این طرح خطوط اتوبوسرانی به چهار بخش اصلی، فرعی، گردشی و ویژه تقسیم و برای هر بخش رنگ خاصی درنظر گرفته شد. با اجرای این طرح، ۹۰ خط اصلی، ۲۸۵ خط فرعی، ۵ خط گردشی و ۳۹ خط ویژه اتوبوسرانی در سطح شهر سئول در خدمت شهروندان قرارگرفت.
مهم‌ترین ویژگی این طرح اصلاحی، اجرای سامانه مکان‌یابی اتوبوس‌ها بود که براساس آن ۵ هزار اتوبوس با صرف هزینه‌ای معادل ۵/۲ میلیون دلار به این سامانه مجهز شد.
نتیجه آنکه در سال ۲۰۰۴ آمار استفاده شهروندان از وسایل حمل‌ونقل عمومی، روزانه به ۶۷۷هزار نفر رسید. این طرح از یک سو، کاهش چشمگیر تردد خودروهای شخصی را در پی داشت و از سوی دیگر، باعث افزایش تعداد مسافران مترو و اتوبوس شد. کاهش آلودگی هوا از دیگر تاثیرات اجرای این طرح بود. آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر روزانه نزدیک به ۴ میلیون شهروند سئولی از شبکه مترو استفاده می‌کنند.
● برترین شهر الکترونیکی
پیشرفت الکترونیکی کره و به کارگیری آن در زندگی روزمره باعث شده تا پایتخت این کشور، عنوان برترین شهر الکترونیکی جهان را به‌ خود اختصاص دهد. امروزه از هر ۵ خانوار سئولی ۴ خانوار به اینترنت با سرعت ۱۰۰مگابایت در ثانیه دسترسی دارند. این دسترسی و دیگر امکاناتی که به یمن وجود فناوری مدرن در اختیار شهروندان کره‌ای قرار گرفته سبب شده است که شهروندان از طریق اینترنت ۵۰۰ نوع خدمات مورد نیاز خود را بی‌آنکه از خانه خارج شوند تامین کنند.پیامد چنین سازوکاری، همانا کاهش آلودگی هوا، حذف بسیاری از سفرهای درون‌شهری، صرفه جویی در وقت و مصرف بنزین و کاهش تصادفات رانندگی در این شهر بوده است.
اما کره‌ای‌ها به این هم بسنده نکرده‌اند؛ امروزه تمام تاکسی‌ها و اغلب خودروهای شخصی در این شهر به نقشه الکترونیکی مجهزند و در نتیجه با انتخاب مسیرهای کم ترافیک، به سهولت به مقصد خود می‌رسند.
اینها گوشه‌ای از تلاش مدیران شهری سئول را نشان می‌دهد؛ مدیرانی که با بلند پروازی و شجاعت نشان دادند می‌توان بسیاری از رؤیاها را جامه واقعیت پوشاند.
این تجربه‌ها نشان می‌دهد امروزکلانشهرها بیش از هرچیز دیگری به مدیران جسور، سنت شکن و بلندپرواز نیازدارد؛ با تعارف و رودربایستی نمی‌توان به افق‌های روشن دست یافت.

اسدالله افلاکی

منبع : روزنامه همشهری