شروط صلح و نقش اوباما چیست؟

سفیری که ساکن تل‌آویو است می‌گوید که مذاکرات سوریه و اسراییل به میانجیگری ترکیه باعث شد که طرفین به یکدیگر بسیار بیش از آنچه تصور می‌شود، نزدیک شوند. این مذاکرات که یک سال ادامه داشت باعث شد تا بسیاری از امور فنی که پیش از این غیرقابل حل می‌نمود، حل و فصل شود؛ به گونه‌ای که توافقی در مورد بهبود روابط میان دمشق و تل‌آویو به دست آمد ولی پس از حمله اسراییل به نوار غزه، دمشق تصمیم گرفت که مذاکرات را به تعلیق درآورد.
بشار اسد رییس‌جمهور سوریه در پیامی الکترونیک چندی پس از خاتمه جنگ علیه غزه به من اطلاع داد که ما هنوز به مذاکرات اهمیت می‌دهیم، هر چند که اسراییل دست به هر کاری برای تعویق صلح می‌زند. ما باید اندکی انتظار بکشیم تا ببینیم که روند امور چگونه خواهد شد. هنوز بر این باورم که باید مذاکراتی جدی را برای دستیابی به صلح داشته باشیم.
اسد همچنین گفت که ضروری است آمریکا نقشی فعال در روند صلح ایفا کند. من مایلم که با دولت باراک اوباما تماس گرفته و این خیلی طبیعی است که جلسه‌ای برای مذاکره میان ما تشکیل شود.
مسئولین آمریکایی اطلاعاتی و دیپلماتیک می‌گویند که این مذاکرات اکنون در شرایطی است که می‌توان آن را از سر گرفت، هر چند که شرایط غزه را همه می‌دانند و دولت جدیدی نیز در اسراییل به رهبری بنیامین نتانیاهو بر سر کار آمده است.
یک مسئول بلندپایه سوریه گفته که شکست اسراییل در نابود کردن حماس و کنار زدن آن از نوار غزه به اسد حاشیه سیاسی لازم برای ادامه مذاکرات را داده است،‌ بدون اینکه مصداقیت خود را در جهان عرب از دست بدهد. در همین حال امیر قطر نیز ماه گذشته گفته که سوریه برای نزدیکی به غرب اشتیاق زیادی دارد که در دوره ریاست جمهوری جورج بوش وجود نداشت. اکنون هر چیزی در زمینه صلح امکان‌پذیر است.
نباید فراموش کنیم که اسد سال گذشته گفته بود اگر رهبری آمریکا قصد دستیابی به صلح را دارد نباید سوریه را دست کم گرفته و باید با آن همکاری کند و سوریه نیز در این میان باید به حقوق برحق خود از جمله بلندی‌های جولان دست یابد، زیرا زمین غیرقابل مذاکره است. من آماده‌ام که در مورد هر چیزی پس از ترسیم مرزها گفتگو کنم و اسراییل اگر می‌خواهد به راه‌حل دست یابد باید از بلندی‌های جولان عقب‌نشینی کند. اکنون زمان اتلاف وقت با سخن گفتن از قاچاق سلاح برای حزب‌الله نیست. تعامل با حزب‌الله و حماس و ایران به خود اسراییلی‌ها مربوط است و ایران بخشی از روند صلح نیست؛ چرا که این روند تنها به اسراییل و سوریه مربوط می‌شود.
دولت باراک اوباما هنوز بر عقبگرد سیاسی در خاورمیانه پایبند است ولی با این حال واشنگتن اصرار دارد که دفاتر حماس در دمشق بسته شده و خالد مشعل از سوریه اخراج شود. آمریکا همچنین از سوریه می‌خواهد که جنبش حماس را وادار به میانه‌روی بیشتری کند. واشنگتن به سوریه اطلاع داده که دولت اوباما در مورد سیطره سوریه بر حزب‌الله تجدیدنظر کرده است.
در این میان یک تفاوت اصلی بین سیاست جورج بوش و باراک اوباما در قبال سوریه و مذاکرات دمشق با تل‌آویو وجود دارد. بوش بر این باور بود که اگر از مذاکرات به شکل بی قید و شرط حمایت کنیم، پاسخی برای هم‌پیمانان خود در لبنان که مشغول مقابله با حزب‌الله هستند، نداریم. یک مسئول اطلاعاتی آمریکایی به نقل از دیک چنی می‌گوید که سفر دیوید میلیبند وزیر خارجه انگلستان به دمشق به نوعی خنجر از پشت به آمریکا بود.
این در حالیست که دولت اوباما از سفر کارتر به دمشق مطلع بوده و پیش از این سفر ملاقاتی میان کارتر و اوباما صورت گرفته بود.
گروه اوباما سعی کرد که دولت اسراییل را راضی کند تا تجاوز به غزه را خاتمه داده و نیروهای خود را پیش از مراسم سوگند ریاست جمهوری آمریکا از غزه خارج کند.
یک مسئول اطلاعاتی آمریکایی می‌گوید چنی در آن مرحله به شکل فشرده با مسئولان اسراییلی در تماس بوده و اوباما را برای آنها به عنوان حامی فلسطینیان معرفی کرده و گفته بود که اوباما از هیچ تلاشی برای فلسطینیان فروگذار نخواهد کرد.
گروه انتقالی اوباما به اسراییلی‌ها اطلاع داد که با ارسال بمب‌های هوشمند برای آنها مشکلی ندارد و جیم جونز که اوباما او را به عنوان مشاور امنیت ملی انتخاب کرد، گفته بود که ما نمی‌توانیم به اسراییلی‌ها بگوییم که خارج شوید.
در همین حال یک مسئول اسراییلی نیز گفته بود تنش‌هایی میان سوریه و ایران ظرف ماه‌های اخیر رخ داده است. هیچ اسراییلی نیز وجود ندارد که بتواند خود را با روند صلحی که دولت جدید آمریکا در پیش گرفته همراه و هماهنگ کند. این احتمال وجود دارد که روند دیپلماتیک با سوریه به پیشرفت برسد ولی نمی‌توان نقش سوریه در مسلح کردن حماس و حزب‌الله را نادیده گرفت و حقیقت این است که سوریه روابط نزدیکی نیز با ایران دارد.
مسئولان سوری بر این باور هستند که گشایش غرب در برابر سوریه باعث افزایش سرمایه‌گذاری و توریست و تجارت می‌شود و بنا بر این تکیه سوریه به ایران کم‌تر از قبل خواهد شد.
یک مسئول سوری گفته است اگر پس از چنین اتفاقاتی اسراییل بخواهد به ایران حمله کند، سوریه عملا غیر از صدور بیانیه کار دیگری نمی‌تواند بکند.
خالد مشعل نیز گفته که معتقد است ایرانی‌ها هیچ دخالتی در مذاکرات سوریه و اسراییل نخواهند کرد، هر چند هیچ اشتیاقی نیز به این مذاکرات ندارند. اگر فرض کنیم که اسراییل در مذاکرات جدی باشد، ما نیز از سوریه دفاع می‌کنیم تا به حقوق برحق خود دست یابد.
مشعل گفته است: «بشار اسد هرگز از ما نخواهد خواست که دمشق را ترک کنیم. برخی بر این باور هستند که قدرت ما از دمشق منشأ می‌گیرد در حالیکه ما یک جنبش مردمی هستیم که قدرت اصلی ما در خیابان‌های فلسطین است.
در پایان باید گفت ترور رفیق حریری نخست‌وزیر اسبق لبنان باعث تنش در روابط سوریه با آمریکا و فرانسه و عربستان شد و نیکلا سارکوزی ارتباط بیشتری نسبت به ژاک شیراک با این موضوع دارد.
مسئولین عربستان نیز گفته‌اند که اعتمادی به اظهارات سوریه مبنی بر عدم دخالت در ترور حریری ندارند. در همین حال موضوع حقوق بشر می‌تواند یکی از قربانیان اصلی نزدیکی میان دمشق و واشنگتن باشد.
اسد چندی قبل پیامی با این مضمون برای اوباما ارسال کرد که سوریه کشوری لائیک است و دشمنی مشترک با آمریکا دارد که چیزی جز القاعده و اسلام تندرو نیست.

منبع: نیویورکر به نقل از پرس تی وی بیروت
سیمور هرش

منبع : سایت تابناک