پولی برای جیب‌های کوچک‌

کودکان همچنان که بزرگ‌تر می‌شوند و به سنین نوجوانی می‌رسند، خود را با دوستان و دیگر افراد مقایسه می‌کنند و انگیزه‌های مادی برای آنان پررنگ می‌شود. گاهی اوقات والدین به کودکان خود پول توجیبی نمی‌دهند، زیرا بر این عقیده‌اند که آنان همه پول خود را بیخود خرج می‌کنند.
آنچه لازم است اولیا درنظر داشته باشند این است که نباید حساب پول توجیبی و نحوه خرج کردن پول را از کودک خود بازخواست کنند. در واقع او آزاد است هر طور دوست دارد پول خود را خرج کند. بعضی بچه‌ها پول خود را صرف خرید پفک و چیپس و غیره می‌کنند و برخی پول خود را نگه‌ می‌دارند.
برخورد صحیح با کودکان برای کنترل نامحسوس آنان در اداره امور مالی‌‌شان می‌تواند آنان را نسبت به ارزش پول واقف کند تا در بزرگسالی در محاسبات اقتصادی موفق عمل کنند.نظرات زیر درباره طرح و اجرای روش مناسب پول توجیبی دادن مطابق با بودجه هر خانواده و آموزش امور مالی به کودکان است.
پیش از این‌که درباره پول توجیبی فرزند خود صحبت کنید، درباره حد معمول پول توجیبی و روشی که دیگر والدین در این خصوص اتخاذ می‌کنند، با همسایگان و دوستان خود گفتگو کنید. حدودا حساب کنید برای هر یک از فرزندان خود چقدر خرج هزینه‌های اضافی از قبیل شکلات، اسباب بازی، هدیه، گردش و سینما می‌کنید.
شما می‌توانید مقداری از این پول را به عنوان پول توجیبی به کودک بدهید. واقع‌بینانه به بودجه خانواده خود نگاهی بیندازید و در مورد مقدار پولی که می‌توانید به کودک بدهید تصمیم بگیرید. دادن پول زیاد به کودکان کم سن و سال اصلا کار درستی نیست. در واقع مقررات سفت و سختی در این ارتباط وجود ندارد و مقدار پولی که در اختیار کودک قرار می‌دهید بستگی به توان مالی و درآمد شما دارد.
▪ چه‌طور خرجش می‌کنی:
اغلب نصف به نصف کردن پول بهترین کار است. برای این که کودک را تشویق کنید این مقدار را پس‌انداز کند، بهتر است از روش جایزه دادن استفاده کنید؛ مثلا اگر کودک برای خریدن کتاب و دفتری پولی پس انداز می‌کند، مقدار اندکی پول به عنوان پاداش برای او در نظر بگیرید.
تعیین کنید که چه مقدار از پول توجیبی را بی قید و شرط و چه مقدار از آن را در قبال انجام دادن کاری به کودک می‌دهید. بهتر است یک سوم تا نصف پول توجیبی را بی قید و شرط و بقیه آن را در قبال انجام دادن کارهای خرد و ریز خانه به کودک بدهید. در اصل، کودک به خاطر کمک کردن در کارهای خانه پاداش می‌گیرد.
▪ گفتگو کنید:
با فرزند خود گفتگویی ترتیب دهید و او را با برنامه خود آشنا کنید. برای او توضیح دهید که چه نقشه‌ای دارید و باید چه کارهایی انجام دهد تا در قبال آن از شما پولی دریافت کند. به او بگویید می‌تواند نصف یا یک سوم از پول توجیبی خود را خرج چیزهای مورد علاقه خود کرده، بقیه را باید پس انداز کند.
▪ آن روز آفتابی:
بسیار مهم است که به طور منظم و همیشه در یک روز به کودک پول توجیبی بدهید. همیشه برای دادن پول مورد نیاز کودک، به اندازه کافی پول خرد همراه داشته باشید. بهترین موقع برای دادن پول توجیبی جمعه شب یا صبح شنبه است.
▪ اعتماد، شرط اول:
گاه به کودک خود بگویید برو خودت پول را بردار. او باید بداند که شما به او اعتماد دارید. البته اجازه گرفتن را به او یاد بدهید. مثلا اگر شما می‌خواهید از کیف خانم خود چیزی بردارید از او اجازه بگیرید و همسرتان برای برداشتن پول از کت‌تان از شما اجازه بگیرد. این کارها رعایت حقوق دیگران را به او می‌آموزد. حتی اگر شما هم می‌خواهید از کیف فرزندتان یا کمد او چیزی بردارید از او اجازه بگیرید و او را مطلع کنید تا یاد بگیرد که نباید بدون اجازه و اطلاع کسی به چیزی که مال اوست دست بزند.
اگر به طور اتفاقی چیزی را از جایی برداشت، مثلا از جیب شما پول برداشت بگویید که باید اجازه می‌گرفتی. هرگز نگویید که این کار دزدی است. این کلمه را به کار نبرید، بلکه به او بگویید همان طور که تو دوست نداری کسی بدون اجازه، پول تو را بردارد و تو ناراحت می‌شوی؛ تو هم نباید بدون اجازه کسی پول کسی را برداری. پنهان کردن پول از کودک (البته پول زیاد و چک و اسناد مهم را دم دست نگذارید) او را حساس‌تر و اعتماد او را کم می‌کند. باید طوری رفتار کنید که او احساس کند به او اعتماد دارید.
▪ برای کودک حساب بانکی باز کنید:
به فرزند خود کمک کنید تا در بانک حساب باز کرده، هر هفته مقداری از پول تو جیبی خود را پس‌انداز کند. با این کار او را تشویق می‌کنید یاد بگیرد پولی را که به دست می‌آورد پس انداز کند، نه این که تا پولی به دستش می‌رسد فورا و بی‌اختیار آن را خرج کند. به اندازه‌ای پول در اختیار کودک بگذارید که برای خرج یا پس انداز کردن کافی است.
▪ قلک برای کودک بخرید:
یک قلک برایش بخرید. به او بگویید پول‌هایش را در قلک بریزد تا جمع شود. اگر در سنی است که حساب پول را نمی‌داند گاه خودتان در قلکش پول بریزید تا زود پر شود و آن وقت با کمک خود برایش توپ بخرید. به این ترتیب او پس انداز را خواهد آموخت و لذت آن را خواهد چشید. نه آنقدر به فرزندتان پول بدهید که نداند با آن چه کند و نه آنقدر کم بدهید که مجبور شود از دیگران بگیرد یا سر جیب شما برود یا دست به کارهای ناشایست بزند.
▪ جدول بکشید:
برای پیگیری کارهایی که در قبال انجام دادن آنها پولی در نظر گرفته‌اید، جدولی تهیه نمایید و موارد
را در آن یادداشت کنید؛ البته برای انجام دادن همه کارهای خانه نباید پولی در نظر بگیرید. کارهای عادی و روزانه را باید از جدول حذف کنید. بهتر است در قبال انجام دادن دیگر کارهای خرد و ریز و کارهایی که مربوط به آخر هفته هستند، به کودک پول توجیبی بدهید.
▪ خودش باید تصمیم بگیرد:
اگر کودکان از شما در مورد این که چه چیزی بخرند سؤال کردند، در آن صورت نظر خود را بیان کنید، ولی اجازه دهید خودشان تصمیم بگیرند. بگذارید با استفاده از مقداری پول خرد، در صورت تمایل شکلات و شیرینی بخرند؛ البته ممکن است لازم باشد به خاطر رژیم غذایی خاصی که برای کودک در نظر گرفته‌اید، خوردن بعضی چیزها را برای او منع کنید.
باید کودکان را تشویق کنید تا قیمت اجناس مشابه را در فروشگاه‌های مختلف مقایسه کنند تا به ارزش واقعی اجناس پی ببرند. وقتی کودک می‌تواند عاقلانه و با فکر خرید کند که فرصت‌هایی برای انتخاب کردن و تمرین این مهارت داشته باشد. می‌توانید پس‌انداز و خرید کردن، کودکان را با خود همراه کنید. بدین صورت که گاهی اوقات وقتی مشغول خرید کردن هستید یا پس از اتمام خریدتان، به آنان نیز اجازه دهید خرید کنند.
▪ چه خرید فوق‌العاده‌ای:
در مورد اجناسی که می‌خواهد بخرد علاقه نشان دهید. هرگاه به شما ثابت می‌کند که جنسی را عاقلانه و با فکر خریده است، اورا تشویق و به او توجه کنید؛ مثلا اگر فرزندتان دو نوع کالا را که هردو قیمت یکسانی دارند با هم مقایسه می‌کند وکالایی را برمی‌گزیند که مقاوم است و احتمالا عمر طولانی‌تری دارد، به او بگویید انتخاب درستی کرده است.
▪ انتقاد کنید:
اگر فرزندتان می‌خواهد چیزی بخرد که از نظر شما پول هدر دادن است، زیاد ناراحت نشوید. با تمرین کردن، مهارت بیشتری پیدا می‌کند. بکوشید نگذارید مقدار زیادی پول در قلک کودک انباشته شود. به او اجازه دهید حتی مقادیر کم پول خود را به طور منظم پس‌انداز کند تا ببیند موجودی‌اش در بانک بیشتر می‌شود.
اتخاذ روشی موثر و مداوم برای دادن پول توجیبی، در واقع عالی‌ترین راهی است که به کمک آن، به کودکان فرصت‌هایی برای مستقل‌تر شدن و پیدا کردن، مهارت بیشتر در تصمیم‌گیری برای پول خود داده می‌شود. هرازگاهی باید مقدار پول توجیبی فرزند خود را با تورم و بزرگ‌تر شدن سن او تغییر دهید. گاهی خواهر یا برادران کوچک‌تر از این که برادر یا خواهر بزرگ‌ترشان پول بیشتری می‌گیرد، گله و شکایت می‌کنند.
هرگز اشتباه نکنید و فکر نکنید باید با همه بچه‌ها به‌طور یکسان رفتار کنید، اما همیشه تداوم و ثبات را پیشه کنید و هرگاه فرزند کوچک‌تر به سن خواهر یا برادر بزرگ‌تر خود رسید، معادل پولی را که به فرزند بزرگ‌تر می‌دادید، به او نیز بدهید.

صابر محمدی‌

منبع : روزنامه جام‌جم