رادیوتراپی اسکواموس سل

مردی ۹۰ ساله با سه ندول پوستی روی پیشانی مراجعه نمود. در آزمایش بالینی یکی از ندول‌ها به اندازه‌ی ۵/۷x۷ سانتی متر روی ناحیه‌ی تامپورال طرف راست و دو ندول دیگر در ناحیه‌‌ی وسطی پیشانی یکی به اندازه‌ی ۵x۷ سانتی‌متر و دیگری۳x۶ سانتی‌متر بوده است.
ندول هاکراتوتیک همراه ترشحات خونی و خارش بوده‌اند (شکل ۱). بیمارمتعاقب مرگ همسرش دچار مشکلات اجتماعی و اقتصادی می‌گردد و قادر نبوده است زمان شروع دقیق ضایعات را شرح دهد. بیوپسی انجام شده از هر سه ضایعه (S.L.C) Squamous Cell Carcinoma مشخص می‌گردد. سونوگرافی از غدد لنفاوی گردن عارضه‌یی را نشان نمی‌دهد.
بیمار تحت درمان با رادیوتراپی قرار می‌گیرد، به طوری که تا یک سانتی‌متر خارج از کناره‌ی ندول‌ها و پوست سالم معالجه می‌شود. دوز کامل اشعه برای هر ضایعه ۳۰ GY بوده که در ۶ جلسه انجام می‌شود. نتیجه‌ی آن درمان کامل ضایعات همراه مختصر آتروفی و ظاهری نسبتاً قابل قبول بوده است (شکل۲) ۱۸ ماه پس از درمان عودی از ضایعات دیده نمی‌شود. پیگیری بیمار هر شش ماه یک بار برای پنج سال و بعداً هر سال یک بار انجام گردید.
● بحث:
گرچه روش‌های جراحی مخصوصاً جراحی با روش MOH راه انتخابی قابل قبول برای درمان سرطانهای پوست می‌باشد ولی در بعضی بیماران با شرایط خاص، رادیوتراپی ممکن است انتخاب اول باشد، مانند بیماران سالمند با حالت عمومی ضعیف و وجود بیماریهایی که جراحی در آنان امکان‌پذیر نیست و یا وسعت زیاد ضایعه روی پوست سر و سرطانهای خیلی پیشرفته‌ی پوست. بیمار مورد بحث که سالمند بوده حالت عمومی رضایت بخش نداشته و با مشکلات اجتماعی و مادی دست و پنجه نرم می‌کرده و ضایعات متعدد و نسبتاً گسترده بوده اندیکاسیون درمان همان رادیوتراپی بوده است. باتوجه به محل و قطر تومور درمان مؤثر ‌باید پیوند پوستی باشد اما این روش مستلزم بستری کردن بیمار، حال عمومی خوب و بالاخره رضایت کامل بیمار بوده که این شرایط در بیمار مورد بحث موجود نبوده است. علاوه براین، درمان کامل بیمار از نظرزیبایی ظاهری نیز صلاح رادیوتراپی بوده است. در این بیمار رادیاسیون یونیزه با انرژی نسبتاً کم و هماهنگ کردن پرتوتابی رضایت‌بخش و دوزهای متوسط (۵ GY) دوبار در هفته انجام گردیده تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود. همواره حاشیه‌ی ضایعه به اندازه‌ی نیم تا یک سانتی‌متر روی پوست سالم تحت درمان بوده تا از بروز نئوپلازی جلوگیری شود.
در معالجه با رادیوتراپی عوارضی مثل آتروفی و اختلال رنگ پوست در حد معقول می باشد ضمناً تلانژیکتازی و عوارضی مثل بروزکارسینوما حتی پس از ۲۰ تا ۳۰ سال به ندرت دیده می‌شود. به طور کلی انتخاب بیماران با شرایط خاصی که در بیمار مورد بحث وجود داشته است رادیوتراپی روش درمانی رضایت بخشی می‌باشد. با وجود درمانهای نسبتاً جدید لیزرتراپی فتودینامیک و سایر درمانهای متداول جراحی، کرایوتراپی و دارو درمانی و غیره رادیوتراپی که جزو درمانهای قدیم بوده شایسته است دوباره و با نظر گرفتن شرایط خاصی برای بیماران انتخابی دوباره در زمره‌ی معالجات جدید در نظرگرفته شود.


دکتر مهدی سدهی زاده

منبع : هفته نامه پزشکی سلامت