موتورهای جستجو و چالش‌های جهانی

احتمالا با موتورهای جستجو آشنایی داشته و چه بسا یکی از این موتورها را هم به عنوان صفحه اصلی خود انتخاب کرده ‌‌باشید
کاربرانی که فکر می‌کنند باید به طور حتم ابتدا وارد یکی از این سایت‌ها شده و سپس از سایت‌های دیگر استفاده کنند کم و بیش با پیچ و خم آنها آشنا شده‌اند. این رویکرد فوق‌العاده در جهان باعث شده تا موتورهای جستجو از جهات بسیاری در کانون توجه سیاستمداران و همچنین بازرگانان قرار بگیرند.
سیاستمداران و بسیاری از دول جهان طی چند سال اخیر با روش‌های گوناگون از جمله پیشنهاد مالی یا تصویب قانون و اعمال زور قصد دارند اطلاعات مورد نیاز خود را از این موتورهای جستجو به دست آوردند.
تجار، شرکت‌های بازرگانی و تبلیغاتی نیز علاقه بسیاری به اطلاعات کاربران موتورجستجوها دارند زیرا آنها نیز می‌توانند با استفاده این اطلاعات، نیازهای مناطق مختلف را تشخیص داده و همچنین می‌توانند تبلیغات خود را متناسب با هر منطقه ارائه و سود قابل توجهی را از این روش کسب کنند. همچنین متناسب با کمیت کاربران هر منطقه، قیمت تبلیغات خود را معین کنند.
مجموع عوامل فوق باعث شده که فشارهای بسیاری بر خالقان موتورهای جستجو وارد شود. استفاده از اطلاعات کاربران، علی‌الخصوص اطلاعات شخصی مانند کد ملی و اطلاعات مالی، که همواره به عنوان امانت نزد اینگونه شرکت‌ها است، با اعتراض‌های بسیاری مواجه شده است. به عنوان مثال در آخرین آنها ، اتحادیه اروپا، نظارت کامل آژانس حقوق بشر خود، بر تمامی موتورهای جستجو را شرط فعالیت این موتورها در اروپا ذکر کرده است. آنها همچنین از تمامی موتورهای جستجو به خصوص گوگل (به عنوان پر کاربرترین موتور جستجوی جهان) درخواست کرده‌اند الگوریتم فنی سایت خود را در اختیار کارشناسان این اتحادیه قرار دهد تا این اتحادیه از روش و نوع اطلاعات ذخیره شده توسط آنها آگاهی پیدا کند. آنها دلیل این درخواست خود را حمایت از حقوق افراد در جامعه اروپا و عدم سوء استفاده از اطلاعات شخصی ذکر کرده‌اند.
در برخی از کشورها نظیر چین نیز دولت به صورت مستقیم از گوگل درخواست کرده که اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آن قرار دهد ولی مسئولان گوگل در ظاهر (به دلیل ترس از عکس‌العمل کاربران در تمام نقاط جهان) با این امر مخالفت کرده‌اند ولی با فیلتر کردن برخی از کلمات مورد حساسیت این دولت نظیر تبت و ... موافقت کرده‌اند. کارشناسان معتقدند گوگل اطلاعات لازم را مخفیانه در اختیار چینی‌ها قرار داده است و دلیل آن را اجازه فعالیت و تبلیغات بسیار به گوگل توسط دولت چین ذکر کرده‌اند.
موتورهای جستجو با توجه به وضعیت به وجود آمده در وضعیت خطرناکی قرار داشته و سعی دارند علاوه بر جلب اطمینان کاربران، منابع مالی خود را نیز از دست ندهند که همین امر چالش‌های بسیاری را برای آنها به وجود آورده است. از جمله این چالش‌ها، اتحادیه اروپا است که از آنها درخواست کرده مدت زمان نگهداری اطلاعات جستجوهای قدیمی خود را کاهش دهند. این شرکت تاکنون برای ۱۸ ماه اطلاعات جستجوها و کاربران را نگهداری می‌کرده که گویا قرار است آن را به ۱۵ ماه کاهش دهد ولی به نظر می‌رسد باید آن را تا کمتر از یک سال کاهش دهد.
فیلترینگ نیز در بسیاری از کشورها رایج بوده و این موضوع هم چالشی برای موتورهای جستجو محسوب می‌شود زیرا باعث شده بسیاری از شرکت‌های بازرگانی و تجاری، از ارائه تبلیغات اینترنتی در این کشورها خودداری کنند.
در بسیاری از موارد فیلترینگ دسته‌جمعی و با استفاده از علائم بدل صورت میگیرد که برخی از سایت‌های معمولی نیز به دلیل تشابه، فیلتر می‌‌شوند. همین امر به حدی در درآمدهای موتورهای جستجو تاثیر گذار بوده که در آخرین اظهار نظر، مسئولان گوگل از دولت‌های جهان درخواست کرده‌اند که از فیلترینگ دست کشیده یا آن را محدود کنند. این درخواست گوگل اگرچه در ظاهر امری خیرخواهانه به نظر می‌رسد، ولی در واقع در جهت منافع و سود این شرکت و سایر موتورهای جستجو است تا بتوانند تبلیغات منطقه‌ای بیشتری را کسب کنند.
به نظر می‌رسد با توجه به رشد روز افزون تعداد کاربران اینترنت و همچنین موتورهای جستجو، روز به روز بر اهمیت این سایت‌ها و اطلاعات موجود در پایگاه داده‌های آنها افزوده شود و آنها را به بمبی در حال انفجار تبدیل کند. خطر سرقت اطلاعات از این پایگاه‌ها نیز امری است که در آینده نه چندان دور ، می‌تواند دستاویز هکرها و سودجویان اینترنتی قرار گیرد و بدیهی است افزایش امنیت و استفاده از روش‌های امنیت شبکه پیشرفته، می‌تواند یکی از دغدغه‌های آتی این سایت‌ها باشد.

[ محمد رسولی ]

منبع : بنیاد آینده نگر ایران