افخمی با عملیات ۱۲۵ دوباره در تلویزیون

هر بار که تلفن زنگ می زند ممکن است آخرین لحظات زندگی یک انسان باشد، حضور در چنین فضایی مفهوم غیر قابل انکاری از زندگی در لحظه است که تصویر کردن آن، بهروز افخمی را پس از بیست سال دوباره به تلویزیون کشانده است.
شاید بیست سال پیش افخمی که تنها برای جمع و جور کردن کار نیمه تمام کارگردان وسواسی که زمان زیادی را صرف ساخت مجموعه کوچک جنگلی کرده بود به گیلان رفت و این سریال را ساخت تا شبکه را از هزینه های اضافی برهاند.
اما امروز آن چه جالب است شناخت دیگران از افخمی به عنوان یک کارگردان گزیده کار، منظم حساس و غیر منتظره می باشد که وجود هیجان غیر قابل پیش بینی از شاخصه های کاری اوست که گه گاه هزینه ای غیر قابل پیش بینی و زیاد هم برای سازندگان فیلم هایش می تراشد، به همین دلیل محکم، او در حد امکان تهیه کنندگی اغلب کارهایش را خودش بر عهده می گیرد (دلیلی قابل قبول برای کم کاری) همان طور که قرار بود در مجموعه عملیات ۱۲۵ تنها تهیه کننده کار باشد، او در این باره گفته: من همیشه به دنبال ساخت کارهای خوب از داستان های قابل پذیرش هستم، در مورد عملیات ۱۲۵ نیز در ابتدا قرار بود من فقط تهیه کننده باشم، ولی پس از مدتی که روی این موضوع تحقیق و شروع به بازنویسی فیلم نامه کردم، به شخصیت های آن به قدری علاقه مند شدم که تصمیم گرفتم خودم آن را کارگردانی کنم.
افخمی تنها زمانی که قرار است کاری را بسازد به سراغ مطالعه نمی رود، بلکه از آن دسته آدم هایی است که سر صحنه فیلم برداری هم حتما کتابی را برای مطالعه همراه دارد و علاوه بر این که قصه خوان حرفه ای است، قصه گویی قابل نیز می باشد.
به طوری که داستان عملیات ۱۲۵ با خودکشی جوانی به نام فرزاد آغاز می شود که شکست عشقی خورده است.
یکی از فرماندهان آتش نشانی به نام عنایت که به طور اتفاقی در صحنه حادثه حضور دارد، او را نجات می دهد، فرزاد بیکار است و یکی از دلایل مخالفت پدر دختر این است و عنایت فرزاد را به شرکت درآزمون استخدامی تشویق می کند و ...
به عبارتی سریال درباره جوانانی است که می روند تا برای آتش نشان شدن آموزش ببینند و در این میان، ماجراهای دیگری نیز برایشان اتفاق می افتد که یک بخش آن در آموزشگاه می گذرد و بخش دیگر آن هم در خانواده های جوانان و مربی ها اتفاق می افتد.
این موضوع، موضوع جذابی برای من بود، یعنی کار آتش نشانی و جنگیدن با آتش، حادثه و خطر مسئله جذابی می باشد که به دلاوری زیادی احتیاج دارد، چون آدم می تواند مثلا در جنگ از دشمن متنفر باشد، اما نمی توان از آتش متنفر بود، حتی وقتی که آدم را به شدت بسوزاند، بنابراین این یک نوع شجاعت لازم دارد و من فکر کردم آدم هایی که این کار را می کنند باید موجوداتی جالب و جذاب باشند، پس به سراغ آن ها رفتم (برگرفته از مصاحبه ای در مجله صنعت سینما)
همان طور که خود افخمی اذعان می دارد در مجموعه ای که ساخته، بیشتر بر روی جنبه های آموزشی و آماده شدن آتش نشانان برای خدمت تاکید می شود، نه خدمت رسانی در آتش نشانی.
روند جریان نسبتا مشکلی که هر کار آموزی باید آن را بگذراند تا بتواند به عنوان آتش نشان استخدام شود.از این نظر با توجه به تحقیقاتی که برای پرداخت واقع گرایانه در قصه صورت گرفته، می توان علاوه بر ایجاد جاذبه های بصری، از این مجموعه در آینده به عنوان سدی تصویری از فعالیت های سازمان آتش نشانی در این برهه زمانی در ایران نیز یاد کرد.
مهم ترین وجه آتش نشانی، کارسازی آن و طریق نیرو گرفتن برای این شغل است که در مجموعه فوق به عنوان وجه اصلی سفارش شده از سوی سازمان آتش نشانی به آن پرداخته شده است.
یعنی اگر جوانی می خواهد آتش نشان شود یا روی آن فکر می کند، می تواند به این سریال نگاه کند و متوجه شود که باید چگونه مراحل پذیرش آموزش را طی کند و چه روزهایی را بگذراند (به قول معروف اولا ببین بعد آرزو کن، اشاره به آرزوی کودکی اکثر پسر بچه ها که یا خلبانی است و یا آتش نشانی )
در واقع عملیات ۱۲۵ کاری سفارشی است که ضمن تامین منظور سفارش دهندگانش، تا حدودی شاخصه کارهای افخمی را دارد.
کارگردانی که گاهی به شدت آرمان گراست و شاید همین خصلت توجیه کم کاری و حتی برخی بازیگوشی های او در حین انجام یک کار باشد.
اما نقطه توازن او در کارهایی که تاکنون ساخته، این است که هر گاه تصمیم گرفته است تا سریالی آرمانی بسازد، کار واقعه گرا از آب درآمده و بر عکس اشاره به کوچک جنگلی که کاری واقعا آرمانی بود.
او در ساخته اخیر خود با اشراف بر این موضوع که سریال های خارجی زیادی در این زمینه ساخته شده است در مجموعه های خارجی این چنینی همیشه به دلیل نوع خاص فضا، پتانسیل بالای موضوع و استفاده از شگردهای تصویری و ... کارهایی جذاب صورت گرفته است.
جذابیتی که در صورت تقلید صرف با وجود قابلیت های فراوان (!!!) با شکست مواجه خواهد شد.
به همین علت است که افخمی دست به ابداع زده و کاری جدید را ارائه داده است، او داستان خود را به جای تکیه بر ریتم تند و استفاده از صحنه های اکشن و دلهره آور در بستر شخصیت ها روایت می کند، به طوری که برای رسیدن به این هدف پنج شخصیت اصلی داستانش را از میان بازیگران ناشناخته یا کمتر شناخته شده انتخاب می کند تا فضا باور کردنی از آب درآید، زیرا قرار است این سریال واقع گرایانه باشد، یعنی خیلی نمایشی و مبالغه آمیز نباشد.
به همین علت بارزترین ویژگی مجموعه عملیات ۱۲۵ شخصیت پردازی آن است.
انتخاب چهره های ناآشنا برای مخاطب باعث شده تا هم ذات پنداری که مد نظر افخمی است، صورت گیرد (هر چند که همین بازیگران ناآشنا تا حدودی از تعداد مخاطبین کاسته است، بینندگان ایرانی و نوع نگاهشان به بازیگر و سریال معرف حضورتان هست که؟)
افخمی آدم ماجراجویی است و این سریال هم از آن دسته مجموعه هایی است که موضوع پر تحرکی دارد، اما در آن کمتر به شخصیت های زن پرداخته شده و در زمره سریال های مردانه تلویزیون محسوب می شود که همین خصیصه دلیل تفاوت عملیات ۱۲۵ با سایر نمونه های خارجی آن است.با این وجود کمی بی انصافی است که حضور راما قویدل را به عنوان دیگر کارگردان این مجموعه در نظربگیریم.
حتی اگر بخواهیم کاستی های سریال را به او و کم تجربگی اش نسبت دهیم.
با نگاهی به کلیت پخش شده از سریال به نظر می رسید که موضوع بندی ها و داستان خطی سریال باعث شده بیننده با پیچیدگی و سر در گمی خاصی مواجه نباشد و به طور ساده و کامل داستان را درک کند.
از کش دادن قصه و صحنه های اضافی پرهیز شده و به عبارتی افخمی سعی کرده کار را در تدوین از صافی ذهن خود عبور دهد و یک دست کند.افخمی در عملیات ۱۲۵ به خرق عادت دست زده و سرعت کار را به یاری دوربین HD که برای این سریال خریداری شده (به این می گویند سرمایه گذاری برای اطلاع رسانی) بالا برده است.البته این سرعت در امر تولید هیچ ربطی به موضوع و ماجراهای سریال ندارد تا جایی که با توجه به موضوع پر تحرک واکنشی که کلیت سریال و قشر محور آن دارد، سریال با شور و حال قابل انتظار ساخته نشده است و بخش هایی خیلی اکشن و پر حرکت به آن معنا که باید در یک سریال پر حادثه موجود باشد در آن وجود ندارد و به تصویر کشیده شده است، این ریتم کند در بسیاری از جاها به کار لطمه می زند و باعث کسالت بیننده در طول زمان می شود.
مگر آن که توقع مان از چنین سریالی با چنین نامی دیدن یک ملودرام با زمینه ای از حرکت های اکشن باشد.
چرا که صحنه های اکشن این مجموعه محدود است و در هر اپیزود شاید بیشتر از سه الی چهار دقیقه صحنه های پر تحرک و پر حادثه وجود نداشته باشد.
افخمی در این باره اظهار داشته است در سریال دوازده قسمتی عملیات ۱۲۵ قرار نبوده که شاهد عملیات های محیرالعقول از قبیل بالا رفتن از دیوار،بیرون آوردن آدم ها از آتش و با خارج کردن آن ها از چاه باشیم، بلکه تمرکز داستان در این دوازده قسمت بر زندگی خصوصی تک تک شخصیت هایی است که قرار است در ادامه ماجراها وارد داستان شوند و به نیروهای آتش نشانی بپیوندند.
قرار است در چهارده قسمت بعدی که احتمالا ساخت آن زیاد طول بکشد (البته با حرکت لاک پشتی افخمی در فیلم سازی) و در مرحله نگارش قرار دارد، عملیات امداد و نجات نیز به تصویر کشیده شود.
اگر ادعای سازندگان و عوامل سریال عملیات ۱۲۵ را در نپرداختن به جنبه های سخت، مرتبط با پر هزینه بودن و زمان بر شدن بدانیم و بپذیریم، این سریال بیشتر شخصیت محور است تا حادثه محور و بر خلاف نمونه های مشابه اروپایی به مسائل درونی این سازمان پرداخته است و به نوعی اصالت ایرانی اش را حفظ کرده است.
با تمام این ها عملیات ۱۲۵ یک سریال نو است که شاید هر چند سال یک بار شاهد بخش نمونه اش باشیم،جالب است بدانید:
۱) بهروز افخمی در این پروژه عظیم که از طرف شهرداری تهران پشتیبانی شده با برادرش علیرضا افخمی همکار است
۲) بهروز افخمی علاوه بر سریال کوچک جنگلی ، فیلم های سینمایی شوکران ، عروس ، تختی و... را در کارنامه هنری اش دارد.
۳) جالب ترین و محرمانه ترین بخش تا به امروز بازی پسر مدیر شبکه تهران در قسمت ابتدایی سریال بوده است.
مجید رجبی معمار که در تیتراژ به علت پشت پرده بودن این قضیه به نام مجید رجبی ذکر شد در قسمت ابتدایی نقش پسر عبدالرضا اکبری را بازی کرده است.
۴) مهم ترین حاشیه این سریال از همان اول تا پایان سریال بحث کارگردانی کردن و یا نکردن افخمی بوده است او در قسمت های پایان نیز کار را به کارگردانی جوان به نام راما قویدل سپرده است.
۵) اکثر بازیگران این سریال قراردادشان را سفید امضا کرده اند (مرام بازیگران برای افخمی) اما رضا رویگری با این که مرام گذشته و قراردادش را امضا کرده اما گران ترین بازیگر سریال بوده است (البته باید این طور می بود زیرا او پیشکسوت ترین چهره این سریال می باشد).
۶) ایمان صفا از بازیگران جوان و ناشناخته این سریال می باشد که مطمئنا یکی از چهره های معروف آینده خواهد بود، هر چند که تازه وارد و نوظهور است اما به خوبی توانسته از دریچه دوربین افخمی برای تثبیت خود استفاده کند.

منبع : روزنامه خراسان