هزینه‌های تکیه بر صندلی سبز

هرچند که انتخابات شورای شهر هیجان را به لایه های سیاسی جامعه کشانده ولی فعالان صنوف تبلیغاتی هنوز رضایت کاملی از هزینه هایی که کاندیداها برای انتخابات شوراها در نظر گرفته اند، ندارند.
آنان چندان بی ربط سخن نمی گویند چرا که تبلیغات انتخابات شورای شهر هنوز آنقدرها وسیع نشده تا فعالان صنوف تبلیغاتی از مواهب آن برای رونق بخشیدن به کسب و کار خود استفاده کنند.
شاید اگر اصولگرایان به لیست واحدی رسیدند و اصلاح طلبان شور حضور در انتخابات را داشتند اوضاع کمی فرق می کرد ولی به نظر می رسد که انشعاب گروه اول و دلسردی دسته دوم مانع از آن شده تا گردش مالی حاصل از تبلیغات انتخابات شورای شهر برای صنوف تبلیغاتی جذابیت خاصی به همراه داشته باشد.
بیش از ۳ هزار واحد تبلیغاتی در سراسر کشور فعالیت می کنند اما به نظر می رسد که این بنگاه های تبلیغاتی قدم به عرصه انتخابات شورای شهر نگذاشته باشند. ستادهای انتخاباتی روش های جدیدی را برای تبلیغات به کار می گیرند که اصولگرایان مبتکر آن بوده اند. نسل جدید روسای ستادها چندان اهل اسراف نیستند.
آنان شیوه هایی را به کار می گیرند که چندان نیاز به هزینه تراشی نیست. تکیه بر تبلیغات شفاهی و استفاده از نیروهای مردمی در کنار به کارگیری شعارهای پوپولیستی مثلث تبلیغات نسل جدید علاقه مندان حضور در حاکمیت را تشکیل می دهد. روش های نوظهور نیز نیازی به ریخت و پاش های زیادی ندارد تا از سفره انتخابات نانی نصیب فعالان صنوف تبلیغاتی شود. انتخابات میان دوره یی مجلس و خبرگان رهبری نیز سودی را عاید تبلیغاتی ها نخواهد کرد. چاپخانه داران، کاغذفروشان، طراحان پوستر و مشاوران تبلیغاتی اعتقاد دارند که از سفره شورای شهر نانی نصیب آنها نمی شود، آنها بر این باورند که این انتخابات پولساز نیست و برندگان آن نیز اهل اسراف نیستند. فعالان صنوف تبلیغاتی زیاد هم پرتوقع نیستند.
یکی از مشاوران تبلیغاتی نامزد اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری در مورد شرایط مالی این همه پرسی می گوید؛ «هر کدام از مشاورین تبلیغاتی در زمان انتخابات ریاست جمهوری به طور متوسط ماهیانه ۲ میلیون تومان دستمزد می گرفتند، البته آنهایی که بلد بودند روش های جدیدی هم ارائه دهند، سقف توقع شان به حدود ۴ میلیون تومان به صورت ماهیانه می رسید.»
اما این کارشناس صنعت تبلیغات اذعان می کند که داستان شوراها با ریاست جمهوری زمین تا آسمان فرق دارد؛ «برای شوراها پول زیادی خرج نمی شود، چرا که لیست های ائتلافی به طور معمول رای دهندگان خود را دارند و چندان به دنبال جذب مخاطب جدید نیستند.»
در زمان انتخابات قبلی تنها یک میلیون متر پارچه نوشته به ارزش ۱۰ میلیارد تومان از سوی افرادی که به طور تخصصی پارچه نوشته تولید می کنند به ستادهای انتخاباتی فروخته شده بود ولی حالا دست ها با حساسیت بیشتری به جیب می رود. یکی از فعالان صنف تبلیغات که در زمینه پارچه نوشته فعالیت می کند در مورد هزینه های انتخابات شوراها می گوید؛ «در این دوره تحولی صورت نگرفت. فکر نمی کنم برای این انتخابات بیشتر از ۴۰ هزار متر پارچه نوشته تولید شود.»
هزینه چاپ پارچه نوشته با داربست آن به طور متوسط به حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان برای هر متر می رسد. رضایی از فعالان این صنف می گوید؛ «جنس پارچه اهمیت زیادی ندارد اصل رنگ است. به طور مثال در انتخابات قبلی از ستاد احمدی نژاد به من سفارش دادند که پارچه نوشته یی تنها با یک رنگ برای آنها تهیه کنم. قیمت آن هم برای هر متر حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان بود.» البته برای نصب اینگونه تبلیغات باید عوارض شهرداری را نیز در سبد هزینه ها لحاظ کرد. پرداخت عوارض شهرداری از آن بخش هایی به شمار می آید که نفوذ کاندیداها در تعیین قیمت، حکم شاه کلید را دارد.
در میان نامزدهای این دوره هم شاید لیست منتسب به شهردار تهران شانس بیشتری برای استفاده از این امتیاز را داشته باشد و رقبای انتخاباتی او هم با قیمت های نجومی مواجه شوند مخصوصاً آن ائتلافی که نام خواهر رئیس جمهور نیز در آن ثبت شده است.
در مناطق مختلف شهر شرکت هایی برای تبلیغات خیابانی از نوع پارچه نوشته، بنر و بیلبورد فعالیت می کنند که توسط شهرداری به رسمیت شناخته شده اند. این شرکت ها برای چاپ و نصب هر متر «بنر» ۱۰ هزار تومان دریافت می کنند در حالی که هزینه چاپ یک متر «بنر» برای این شرکت ها حدود ۲ هزار و پانصد تومان تمام می شود. اما این شرکت های طرف قرارداد با شهرداری هزینه عوارض شهرداری را نیز با همین مبلغ محاسبه می کنند. مدیرعامل یکی از شرکت های تبلیغاتی وابسته به شهرداری در این مورد می گوید؛ «سلیقه تیم های تبلیغاتی عوض شده و استفاده از شیوه های جدید تبلیغات مانند استفاده از «بنر» و «بیلبورد» در صدر خواسته های تیم های تبلیغاتی قرار دارد.»
اما تنها فعالان صنف تولیدکنندگان پارچه نوشته نیستند که از انتخابات و میزان درآمدهای آن گلایه دارند، چرا که چاپخانه داران هم روایت های ناامیدکننده یی از انتخابات نقل می کنند.یکی از اعضای هیات مدیره اتحادیه چاپخانه داران تهران می تواند بی تفاوتی خود نسبت به این انتخابات و عواید مالی آن برای چاپخانه ها را در میان کلمات خود پنهان کند؛ «انتخابات شوراها پول زیادی نصیب چاپخانه ها نکرده است در واقع چاپخانه ها چندان به چنین مسائلی وابسته نیستند. اوضاع آنان خراب تر از این است که با چند میلیون پول انتخاباتی رونق بگیرند.»
اما مناقشه برانگیزترین بخش کار چاپخانه ها در زمان انتخابات تعیین قیمت ها است. چاپخانه ها اصولاً نرخ مصوبی ندارند و در دوره های زمانی گوناگون بهای خدمات خود را براساس عرف بازار تعیین می کنند. در دوره انتخابات نیز به طور معمول قیمت خدمات آنها ۵۰ درصد افزایش می یابد. این افزایش هزینه ها از سوی اتحادیه به رسمیت شناخته شده است.
نرخ نامه اتحادیه جنس کاغذ، تعداد رنگ های استفاده شده در تراکت و تیراژ را عوامل تعیین قیمت دانسته است. «فوریت چاپ» مهم ترین فاکتور تعیین قیمت در دوره تبلیغات است. به همین دلیل است که ستادهای انتخاباتی از هفته ها قبل اقدام به چاپ تراکت های تبلیغاتی کرده اند. مدیر یکی از بزرگ ترین چاپخانه های تهران در خصوص فوریت چاپ چنین توضیح می دهد؛ «فوریت کار اهمیت فراوانی دارد. سفارش دهنده اگر کار چاپی را در کمتر از ۷۲ ساعت بخواهد باید در حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد بیشتر از حالت عادی بپردازد.»
چاپخانه های تحت حمایت وزارتخانه ها هم براساس گرایش های سیاسی مشتری های خود را گزینش می کنند. امسال کاندیداهای انتخابات قدری خوش اقبال بودند، چرا که تصمیم مشترک ضرب الاجلی وزارت ارشاد و بازرگانی مبنی بر حذف یارانه کاغذ موجب شد تا قیمت این کالای استراتژیک برای ستادهای تبلیغاتی نسبت به ماه گذشته کاهش چشمگیری یابد. هرچند که در هفته آخر قیمت کاغذ حدود ۷۰درصد در بازار به نسبت دو هفته پیش افزایش یافت. اما هزینه های تولید «تراکت »ها و «پوستر» های تبلیغاتی این گونه است؛ با احتساب قیمت کاغذ گلاسه ۱۳۵ گرمی در اندازه A۴ و هزینه های مربوط به چاپ، لیتوگرافی، برش و بسته بندی هر کاندیدا برای ۳۰ هزار «تراکت» با چاپ دورنگ حدود ۵۰۰ هزار تومان هزینه کرده است.
چاپ چهاررنگ با شرایط فوق ۶۰۰ هزار تومان هزینه دربرداشته است. ستادها برای ۵۰ هزار تراکت دورنگ حدود ۸۰۰ هزار تومان پرداخت کرده اند و برای چاپ چهاررنگ نیز مبلغ ۹۰۰ هزار تومان هزینه کرده اند. اما صد هزار تراکت با چاپ دورنگ یک میلیون و ۴۸۰ هزار تومان و همین تعداد با چاپ چهاررنگ حدود یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان هزینه تراشیده است.
این ارقام که توسط یک چاپخانه دار فعال اعلام شده حاکی از آن است که اختلاف قیمت میان چاپ دورنگ و چهاررنگ چندان زیاد نیست. (حدود ۲۰ درصد) زیرا ۷۰ درصد هزینه «تراکت» گلاسه مربوط به کاغذ آن می شود. اما نمونه هایی که روی کاغذ تحریر ۷۰ گرمی به چاپ می رسند از اقبال بیشتری در میان کاندیداها برخوردار شده است.
هزینه چاپ صد هزار تراکت روی کاغذ ۷۰ گرمی با چهاررنگ بهایی در حدود ۶۰۰ هزار تومان دارد. با این حساب کاندیداها باید بخش عمده یی از توان مالی خود را صرف این گونه تبلیغات کنند. البته دولت در قالب سهمیه کاغذ و وام های بلاعوض سعی می کند بخشی از بار هزینه مالی ستادهای انتخاباتی را کم کند. نصب این تراکت ها و پوستر ها و یا توزیع آن میان شهروندان نیز هزینه هایی را به ستادهای انتخاباتی تحمیل می کند.
هر کارگر پوسترچسبان به طور متوسط روزانه حدود ۷ تا ۸ هزار تومان دستمزد می گیرد. البته ستادهای انتخاباتی سعی می کنند برای صرفه جویی در هزینه های خود از نیروهای مردمی و همفکر خود استفاده کنند. شاید مبتکر اصلی این طرح زریبافان باشد که در هنگام انتخابات ریاست جمهوری از نیروهای همفکر نهایت استفاده را برد و بیشترین جواب را نیز گرفت. اما این شیوه ها تنها راه تبلیغات نیست، چرا که مشاوران تبلیغاتی ستادهای کاندیداها از روش هایی مانند توزیع کارت های اینترنتی، سی دی های تبلیغاتی یا توزیع برچسب ها نیز استفاده می کنند. البته در انتخابات اخیر آنهایی که منابع مالی بزرگ تری دارند به این نوع تبلیغات دست زده اند. هر لوح فشرده حدود ۲۰۰ تومان هزینه دارد.

منبع : روزنامه اعتماد