مطالعه پوسته در منطقه تهران با استفاده از منحنی های زمان- مسافت زلزله های محلی

این مطالعه به منظور ارایه مدلی ساده برای ساختار سرعتی پوسته در منطقه تهران انجام شده است. هدف این مطالعه بکارگیری نتایج آن بعنوان مدل اولیه در توموگرافی لرزه ای سه بعدی برش وارون همزمان‘ برای بررسی دقیق تر ساختار سرعتی پوسته منطقه بوده است. در این مطالعه لرزه نگاشتهای زلزله های ثبت شده در شبکه لرزه نگاری رقمی تهران‘ دربازه زمانی دی ماه ۱۳۷۶ تا تیرماه ۱۳۷۸ (ژانویه ۱۹۹۷ تا ژوئن ۱۹۹۹) مورد استفاده قرار گرفته است . برای تهیه منحنی های زمان- مسافت‘ لازم بود که زلزله ها و ایستگاهها در یک امتداد باشند. بدین منظور پنج مسیری که دارای شرایط فوق بودند انتخاب شده و زمینلرزه های واقع بر این مسیرها از بین کل داده ها (حدود ۲۹۰۰ زلزله) جدا شد که شامل ۴۵۴ زلزله با ۰/۲?mb بود. با رسم منحنی های زمان-مسافت زلزله ها برای هر کدام از مسیرهای مذکور‘ دو لایه مشخص در پوسته منطقه مشاهده شد و سرعت انتشار امواج SوP و عمق تقریبی لایه ها بدست آمد. سپس با تدوین یک برنامه رایانه ای‘ اولین رسیدهای امواج مستقیم و شکست مرزی طی یک فرآیند مدلسازی مستقیم(forward Modelling) محاسبه‘ و مقادیر سرعتها وعمقها و همچنین مختصات مکانی و زمانی زلزله ها تعدیل شده و مدل نهایی بدست آمد. در این فرآیند از زلزله هایی با ۰/۴?mb استفاده شد. لازم به توضیح است که خطای RMS در تعیین زمان سیر(یا به عبارتی محل وقوع زلزله) کلیه زلزله های مورد استفاده در مراحل فوق‘ کمتر از ۰۹/۰ ثانیه بوده است . بر اساس مدل مذکور سرعت موج P در پوسته بالایی ۰۵/۶‘ در پوسته زیرین ۰۱/۷ و در جبه بالایی ۴۰/۸ کیلومتر بر ثانیه ‘ و سرعت تقریبی موج s در پوسته زیرین و جبه بالایی به ترتیب ۹۰/۳ و ۲۰/۵ کیلومتر بر ثانیه می باشد. عمق ناپیوستگی های کنراد و موهو نیز به ترتیب ۱۶ و ۴۶ کیلومتر تعیین شد.

نویسنده :
فرهاد جوادی ـ حمیدرضا سیاه کوهی

منبع : مجله فيزيك زمين و فضا