احمدی‌نژاد، محافظه کاران جدید و رابطه با آمریکا

مدت‌ها است که دیگر سخن گفتن از رابطه با ایالا‌ت متحده آمریکا، <کفن‌پوشان> را به خیابان نمی‌کشاند و سرمقاله‌ها‌ی نشریات اردوگاه <راست> را به‌خود اختصاص نمی‌دهد. محافظه‌کاران جدید در ایران - که خود را <اصولگرا> می‌خوانند‌- بدون هرگونه تعارف و پرده‌پوشی، در تلا‌ش‌ هستند تا در چند ماه باقیمانده به انتخابات ریاست‌جمهوری و تا حد امکان، تکلیف مناسبات خود را با واشنگتن مشخص نمایند. آشکار است که گشودن این <بزرگ‌ترین گره> در روابط بین‌الملل تهران، و حل و فصل مناقشات و قهر با کاخ سفید، پیامدهای غیرقابل کتمانی بر تحولا‌ت سیاسی - اقتصادی داخل کشور خواهد داشت.
رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد در آخرین سفر خود به سازمان ملل و ایالا‌ت متحده کوشید تا آنجا که ممکن است، <پالس>ها و <پیغام>های معنادار خود را در خصوص اصلا‌ح وضع روابط تهران - واشنگتن، به‌گوش سیاستمداران و افکار عمومی ‌آمریکا برساند. مرور اجمالی بخش‌هایی از سخنان رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد در همین مورد، می‌تواند <اهمیت> این موضوع و شدت این <ضرورت> را در راهبرد محافظه‌کاران جدید واجد هژمونی در ساخت قدرت ایران آشکار سازد. گفتنی است تمامی ‌نقل‌قول‌های آتی به نقل از سایت رسمی‌ ریاست‌جمهوری مورد استناد قرار گرفته است. ‌ آقای احمدی‌نژاد در مصاحبه با خانم امی‌گودمن، مجری مشهور برنامه <دموکراسی، اکنون> از شبکه رادیویی و تلویزیونی آمریکایی پاسیفیکا، تصریح می‌کند:
<دوره ریاست‌جمهوری بوش رو به پایان است اما هنوز فرصت دارد که خطاهای گذشته را جبران کند. من توصیه می‌کنم از فرصت استفاده کند تا در طول مسوولیتش چند کار خوب هم در پرونده‌اش ثبت شود، ضمن اینکه ما هم حاضریم به او در انجام کارهای خوب کمک کنیم.> رئیس‌جمهور در مصاحبه با شبکه خبری پی‌بی‌اس آمریکا نیز در خصوص گفت‌و‌گو با مقام‌های آمریکایی می‌گوید: <ما همیشه آماده گفت‌و‌گو هستیم، البته در شرایط عادلا‌نه و بر اساس احترام متقابل>، وی می‌افزاید: <اول باید بپذیریم که مسائل جهانی را باید با گفت‌و‌گو و در شرایط عادلا‌نه حل کرد و اگر این را بپذیریم، آن وقت راه باز می‌شود و می‌توانیم بحث جدی داشته باشیم.> احمدی‌نژاد با تاکید بر اینکه باید گفت‌و‌گوها را به سمت منطق و عدالت به پیش برد، تصریح می‌کند: <در این زمانه تلا‌ش‌های خود را برای اصلا‌ح فضای جهانی انجام داده‌ایم، به‌عنوان مثال نامه من به آقای بوش، گشایش فصل جدیدی از فرصت‌ها برای گفت‌و‌گوی عادلا‌نه و دقیق بود.> وی به وضع موجود کاخ سفید اکتفا نمی‌کند و می‌افزاید: <باید منتظر بمانیم و ببینیم که مسوولا‌ن بعدی آمریکا چه تصمیمی ‌می‌گیرند و چه پاسخی می‌دهند و سپس متناسب با آن پاسخ خواهیم داد.>
احمدی‌نژاد همچنین در حاشیه مجمع عمومی ‌سازمان ملل متحد با شرکت در یک کنفرانس مطبوعاتی در جمع خبرنگاران در نیویورک در پاسخ به سوالی در ارتباط با رابطه‌ایران و آمریکا و گفت‌وگو با کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در سخنانی قابل تامل اظهار می‌دارد: <دولت آمریکا ۲۸ سال قبل به صورت یکطرفه و یکجانبه روابط خود را با ایران قطع کرد، در صورتی که ما خواهان روابط با تمام ملت‌ها بودیم.> رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد می‌افزاید: <امروز نیز خواهان روابط دوستانه هستیم، ولی بر پایه‌ احترام متقابل و عدالت و اینکه آمریکایی‌ها از موضع زورگویانه دست بردارند.> وی همچنین با بیان اینکه <من پیشنهاد کردم حاضرم با کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در محل سازمان ملل گفت‌وگو کنم.> ادامه می‌دهد: <ما از روابط در چارچوب عدالت و احترام متقابل استقبال می‌کنیم.> و البته تاکید می‌کند: <اگر تغییراتی در رفتار دولت آمریکا به وجود بیاید، قطعا در وضعیت موجود اثرگذار خواهد بود... امروز اگر دولت آمریکا تصمیم بگیرد که در رفتار خود تغییری ایجاد کند، ما از تغییرات سازنده و مثبت در رفتار آمریکا استقبال می‌کنیم.>
احمدی‌نژاد در گفت‌وگویی دیگر (با هیات سرپرستی و دبیران روزنامه لس‌آنجلس‌تایمز) تصریح می‌کند:< دولت آمریکا باید با سایر ملت‌ها با احترام برخورد کند و با آنها روابط احترام‌آمیز و عادلا‌نه داشته باشد و ما بر اساس این شرایط علا‌قه‌مندیم روابط دوستانه‌ای با آمریکا داشته باشیم.> و بار دیگر عنوان می‌کند که <من حاضرم با هر یک از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در صحن سازمان ملل مناظره و گفت‌وگو کنم.> آقای رئیس‌جمهور در گفت‌و‌گو با لری کینگ، مجری برجسته شبکه سی‌ان‌ان درباره رابطه با آمریکا و اقداماتی که برای این منظور باید انجام شود، می‌گوید:< ما علا‌قه‌مند به روابط دوستانه با همه کشورها از جمله مردم آمریکا براساس احترام و عدالت هستیم.> احمدی‌نژاد به ارسال نامه‌اش به جورج بوش و نیز کمک‌های تهران برای استقرار دولت و امنیت در عراق اشاره می‌کند و می‌افزاید: <این اقدامات می‌توانست راهگشا و آغاز خوبی باشد منتها آقای بوش این فرصت‌ها را از دست داد.>
احمدی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که آیا علا‌قه‌مند هستید با اوباما یا مک کین دیدار کنید، تصریح می‌نماید: <قبلا‌ آمادگی خود را برای گفت‌و‌گو با نامزدهای ریاست‌جمهوری آمریکا در حضور رسانه‌ها و در پیرامون موضوعات مختلف جهانی اعلا‌م کرده‌ام.> و البته <اینکه چرا آنها تمایل ندارند این گفت‌و‌گو صورت بگیرد را باید از خودشان بپرسید. ما اهل گفت‌و‌گو هستیم.>
رئیس‌جمهور در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی را برای بهبود روابط ایران و آمریکا را ضروری می‌دانید، نیز می‌گوید: <کاری را که ما باید انجام می‌دادیم تاکنون انجام شده است و امروز دیگر نوبت مسوولا‌ن آمریکایی است که در این زمینه اقدام کنند و من منتظر می‌مانم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.> وی بار دیگر تاکید می‌کند:<البته اهل گفت‌و‌گو هستیم و معتقدیم با گفت‌و‌گو می‌توان مسائل را بهتر حل کرد.>
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره روابط تهران و واشنگتن ابراز عقیده می‌کند: <آمریکا خود رابطه‌اش را یک‌طرفه با ما قطع کرد. ما علا‌قه‌مندیم با کشورهای مختلف روابط دوستانه‌ای داشته باشیم، البته بر اساس احترام متقابل و عدالت.> و فراموش نمی‌کند که یادآوری نماید: <ما فکر می‌کنیم دولت جدید آمریکا باید روابطش را با کشورها عادلا‌نه و احترام‌آمیز بنا کند...
کار دومی‌ که دولت جدید آمریکا باید بکند این است که رابطه خود با ایران را اصلا‌ح کند، چراکه ایران کشور مهمی ‌است.> احمدی‌نژاد در گفت‌وگو با سردبیران نیویورک‌تایمز نیز در پاسخ به این سوال که اگر دولت جدید آمریکا به ایران پیشنهاد مذاکره دهد شما چه تصمیمی‌می‌گیرید، ضمن تاکید بر همان دو اصل <احترام متقابل و عدالت> می‌افزاید که در این صورت، ما آماده گفت‌و‌گو هستیم. رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه اگر آمریکا پیشنهاد دهد دفتر حفاظت منافعش در ایران ایجاد شود، شما چه برخوردی می‌کنید،‌ به صراحت می‌گوید: <ما این مساله را با نظر مثبت بررسی می‌کنیم.> آنچه به‌اختصار مورد اشاره قرار گرفت، برخی از سخنان و بخشی از مواضع ابرازشده توسط آقای رئیس‌جمهور در سفر اخیرش به ایالا‌ت متحده و سازمان ملل بود. این مواضع به‌وضوح نشان‌دهنده عزم محافظه‌کاران جدید حاکم در ساخت قدرت برای حل‌و‌فصل مشکلا‌ت و چالش‌ها با ایالا‌ت متحده است. خبری از <اصولگرایی> مورد ادعا، و داعیه‌های اقناع‌کننده بدنه اجتماعی حامی‌ <راست> نیست. این <اصولگرایان> بیش از آنکه تصور شود، <عمل‌گرا( >پراگماتیست) هستند. جالب اینجا است که آنان پیوسته بر رقبای سیاسی طعن می‌بندند و خرده می‌گیرند که در مقام گشودن راهی برای رابطه با واشنگتن‌ هستند! آشکار است که به علل و دلا‌یل گوناگون، هیچ‌کدام از رقبای سیاسی احمدی‌نژاد و طیف سیاسی او از چنین جسارت و صراحتی (در موضوع مذاکره با آمریکا) برخوردار نیستند.
باید منتظر ماند و دید آیا نومحافظه‌کاران ساکن در کاخ سفید در این هفته‌های باقیمانده از حضورشان در حکومت، تغییری در نحوه مواجهه خود با تهران، اتخاذ می‌کنند یا توپ به زمین رئیس‌جمهور آتی ایالا‌ت متحده و تیم همراهش می‌افتد. اینکه چه فرد و تفکری در آمریکا پیروز خواهد شد و راهبردش در تعامل با محافظه‌کاران جدید ایران چه خواهد بود، البته به همان اندازه مهم است که در مواضع آقای احمدی‌نژاد برجسته شده است. ظاهرا و هنوز محافظه‌کاران واجد هژمونی در بلوک قدرت ایران نتوانسته‌اند طرف مذاکره‌ای مطمئن و قابل اتکا برای طرف آمریکایی جلوه نمایند.

مرتضی کاظمیان

منبع : روزنامه اعتماد ملی