فیلم کوتاه از چرخه مناسب اقتصادی برخوردار نیست

فیلمسازی در ایران همواره با مشکلات عدیده‌ای دست به گریبان بوده که یکی از عمده‌ترین ‌آنها نبود تهیه‌کننده‌ حرفه‌ای در سینما است. دردی که سال‌هاست سینمای ما از آن رنج می‌برد و گویا ‌هیچ راهی هم پیش رو ندارد، به هرحال وضعیت تولید در سینمای بلند ما آن‌قدردارای ثبات نیست که به تولید ‌فیلم کوتاه امید داشته باشیم.‌با نگاهی به تاریخ سینما پی خواهیم برد که پیشینه‌ فیلم کوتاه بسیار درخشان‌تر از سینمای حرفه‌ای (فیلم بلند) ‌است؛ اولین آثار مستند و انیمیشن‌ها، اولین ذوق‌آزمایی‌ها و برخی نوگرایی‌ها، ره‌آورد فیلم کوتاه هستند؛ روشن است که اولین تصاویری که روی پرده ‌به نمایش درآمدند و در مردم شور، شوق و هیجان ایجاد نمودند، حاصل اکران تصاویر کوتاه یا در اصل فیلم‌های کوتاه بودند. اولین استودیوها و اولین سالن‌های نمایش به منظور تولید و نمایش این ‌گونه فیلم‌ها تاسیس ‌و راه‌اندازی شد و با شروع این فعالیت‌ها و ادامه تولید چنین فیلم‌هایی بود که رفته‌رفته صنعت سینما شکل ‌گرفت و تولید، توزیع و نمایش فیلم (کوتاه) به عنوان سه اصل این صنعت به جهانیان معرفی گردید.
عدم نمایش فیلم کوتاه باعث شد تولید در این عرصه فقط به ‌عنوان تمرینی باشد برای یادگیری قواعد سینما و راهی باشد برای رسیدن به تهیه فیلم‌های بلند، در ایران نیز به علت عدم وجود فضایی ‌جهت نمایش فیلم کوتاه، شاهد کمرنگ شدن تولید حرفه‌ای و عرضه‌ آن شده‌ایم.چه بسا فیلمسازان پرآوازه‌ای در جهان که در کنار فیلم‌های بلندشان از ‌ساخت فیلم‌ کوتاه هم غافل نیستند. مسئله دیگری که شاید باعث می‌شود فیلمسازان حرفه‌ای ما کمتر به ساخت ‌فیلم کوتاه راغب باشند آن است که جایگاه فیلم کــــوتــــاه در مــنــــاســبــــات اقــتــصــــادی ســیــنــمــــای ایــــران روشـــن نــیــســـت و شاید آن را مختص فیلمسازان آماتور می‌دانند. ‌با توجه به بعضی از محدودیت‌ها اهمیت دادن به ساخت فیلم کوتاه امری ضروری است. در این میان جشنواره‌ فیلم‌های کوتاه در این سال‌ها از رونق خاصی برخوردارند و می‌توانند نقش موثری در پربارتر شدن عرصه فیلم کوتاه داشته باشند.
جشنواره فیلم کوتاه جم هم نقش مهمی در اوج‌گیری مضامین مقاومت و پایداری و مضامین مرتبط مثل دفاع مقدس دارد. ناصر باکیده مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران با تاکید بر امکان نمایش فیلم‌های کوتاه گفت: آنچه که امروز در حوزه فیلم کوتاه با آن مواجه هستیم تولیدات متعددی است که قطعا باید چرخه‌ مناسبی را طی کند، یعنی آموزش‌دادن فیلمسازان و سپس تولید و عرضه که نمایش این آثار از همه مهم‌تر است، اما نمایش آثار ‌کوتاه، یک حلقه مفقوده این چرخه است که تلاش‌های بسیار زیاد و توجه بسیارجدی دیگر دستگاه‌های کشور را نیاز دارد. ‌او همچنین اظهار تاسف کرد از اینکه فیلم کوتاه، محل جدی نمایش ندارد و همین باعث شده فیلم کوتاه از چرخه مناسب اقتصادی برخوردار نباشد و دچار مشکلات عدیده‌ای شود. ‌
همچنین مهرداد اسکویی عضو هیئت موسس انجمن فیلم کوتاه هم با تاکید بر اینکه فیلم خوب و فیلمساز خوب به‌ سادگی ‌به دست نمی‌آید در مورد عرضه‌ فیلم‌های کوتاه گفت: برای عرضه‌ موفق داخلی و خارجی— این فیلم‌ها باید ‌آنها از ایده‌ای خوب و متفاوت، فیلمنامه‌ای قوی و کارگردانی سنجیده و فکور بهره‌مند باشند، امیرشهاب رضویان نیز معتقد است: فیلم‌کوتاه، بخشی فرهنگ‌ساز از سـیـنـمـاسـت کـه درصـورت تـوجـه کـافی مسئولان، می‌تواند همانند کشورهای اروپایی از چرخه‌ اقتصادی مناسبی بهره‌مند شود. ‌این فیلمساز همچنین عنوان کرد: اکنون امکاناتی مانند فیلم، فیلمساز و امکان پخش، مهیاست لکن این موارد ‌به‌شکل مناسبی درکنار یکدیگر قرار نگرفته‌اند ، اگر این موارد به‌شیوه‌ درستی درکنار یکدیگر جا داده شوند، ‌قطعا چرخه‌ اقتصادی فیلم‌کوتاه با پیشرفت مواجه خواهد شد. شهرام مکری نیز با بیان اینکه در صورت حکمفرمایی دغدغه‌های فرهنگی در جامعه، فیلم‌های کوتاه نیز ‌صاحب چرخه‌ اقتصادی خواهند شد، بسیاری از فیلم‌های کوتاه را فاقد استانداردهای فروش دانست. ‌کارگردان فیلم کوتاه "آندوسی" در ادامه مشکل کپی‌رایت را از دیگر مسائل مهم در این زمینه دانست که به نوعی، خلاقیت هنر و ایده مورد آسیب و صدمه قرار می‌گیرد. ‌آرش رصافی نیز معتقد است که قطعا فیلم‌های کوتاه بدون توجه به چرخه‌ اقتصادی قادر به ادامه حیات نخواهند بود.
این سازنده‌ فیلم کوتاه هم اعتقادش را درباره‌ چرخه‌ اقتصادی فیلم کوتاه این گونه مطرح ‌کرد: سینمای کوتاه، به‌تنهایی توانایی حل‌کردن مشکلات اقتصادی خود را ندارد و نیازمند حمایت‌های جدی مسئولان است. ‌فرود عوض‌پور هم با بیان اینکه توقع بالای مدیران از بازدهی اقتصادی فیلم‌های کوتاه درست نیست، گفت: ‌چنین تفکری جرات ریسک‌کردن را از فیلمسازان می‌گیرد و تاکید بر اقتصادی‌بودن فیلم‌های کوتاه، امری ‌نادرست و کارشناسی نشده است کـه مـطـمـئـنا تبعات منفی متعددی را به‌دنبال خواهد داشت. سعید پوراسماعیلی رئیس پیشین هیئت‌مدیره‌ انجمن فیلم کوتاه نیز عنوان کرد: اگر از زاویه‌ سینمای ‌حرفه‌ای، نگاه کنیم فیلم‌های کوتاه به دلیل موقعیت متفاوت خود، فاقد جایگاهی ویژه در زمینه فروش هستند و ‌درحال حاضر، عرضه‌ آنها تعریف نشده است. ‌بایرام فضلی نیز گفت: متاسفانه فیلم‌های کوتاه معمولا بازده اقتصادی چندانی ندارند و ساخت آنها در سال‌های ‌اخیر - به جز چند فیلم جهت اکران در چند جشنواره -موفقیت چندانی نداشته است.
با این حال معمولا اکران این فیلم‌ها بنا به ‌دلایلی همچون عدم بازدهی مالی، مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد. وی همچنین اختصاص یارانه به پخش‌کنندگان فیلم کوتاه و ایجاد امکانات پخش این فیلم‌ها را از گام‌های موثر در بهبود شرایط اقتصادی فیلم کوتاه برشمرد.
‌هومن بهمنش نیز معتقد است: لازم است پیش از آنکه به چرخه‌ اقتصادی فیلم‌های کوتاه بیندیشیم‌ به نیرویی ‌که قرار است آن را بگرداند فکر کنیم. او ادامه داد: فرآیند تولید فیلم کوتاه و چرخه‌ اقتصادی آن، زمانی به‌شکل درست و جدی صورت می‌گیرد که تهیه‌کنندگان دولتی و خصوصی سینمای ما سالانه ملزم به ساخت چند فیلم ‌کوتاه فرهنگی باحضور فیلمسازان جوان شوند و تنها دراین صورت است که فیلم کوتاه شرایط جدی‌تری را ‌تجربه می‌کند. ‌امیر توده‌روستا هم بر این باور است که اگر در سینمای ایران دغدغه‌های فیلم‌های کوتاه مطرح شود، قطعا این فیلم‌ها نیز صاحب چرخه‌ اقتصادی خواهند شد.مریم کشکولی‌نیا نیز معتقد است: فیلم کوتاه نوعی کار فرهنگی محسوب می‌شود که امکان زیادی برای پخش آن وجود ندارد. ‌کارگردان انیمیشن "خانه‌ ما" که در جشنواره‌ فجر نیز موفق به کسب دیپلم افتخار بهترین فیلم کوتاه شده ادامه داد: البته لازم است، میزان علاقه‌مندی مخاطب نیز در این مسیر مورد بررسی قرار گیرد، چراکه در ‌شرایطی که مردم برای دیدن فیلم‌های داستانی بلند علاقه‌ زیادی نشان نمی‌دهند، ممکن است توقع استقبال ‌خوب از فیلم‌های کوتاه کمی بالا باشد.اما باید به ایجاد علاقه و انگیزه در مخاطب پرداخت و ‌بالابردن کیفیت فیلم‌ها یکی از مواردی است که در دستیابی به این هدف کمک می‌کند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد