حیاط خلوت توطئه‌های واشنگتن‌

در سی و پنجمین سالگرد سرنگونی حکومت سالوادور آلنده در شیلی در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳، که با مداخله مستقیم و حمایت آمریکا از کودتاگران انجام شد، روسای جمهوری بولیوی و ونزوئلا از سفرای آمریکا در کشورهای خود خواسته‌اند به آمریکا بازگردند.
رهبران بولیوی و ونزوئلا می‌گویند با امکان کودتایی قریب‌الوقوع در کشورشان مواجه هستند که دولت آمریکا در آن دست دارد.
پاراگوئه نیز ۱۰ روز پیش اعلام کرد توطئه مشترک افسران ارتش و سیاستمداران مخالف را کشف کرده است. آمریکای لاتین از زمان ظهور مجدد حکومت‌های دموکراتیک در پایان قرن گذشته (بیستم)، امروز با جدی‌ترین بحران خود مواجه است.
برزیل و آرژانتین فعالیت‌های خشونت‌آمیز گروه‌های مخالف در بولیوی را که منجر به بسته شدن لوله‌های انتقال گاز طبیعی به این کشورها شده، محکوم کرده‌اند و هوگو چاوز رئیس‌جمهوری ونزوئلا هشدار داده است کودتا علیه اوو مورالس در بولیوی را چراغ سبز برای شورش مسلحانه در این کشور می‌داند.
چاوز با افشای جزئیات کودتای برنامه‌ریزی شده در کشورش، که قرار بود به وسیله افسران ارتش و شخصیت‌های مخالف انجام شود، خبر اخراج پاتریک دودی، سفیر آمریکا در ونزوئلا و احضار سفیر کشورش از واشنگتن را اعلام کرد.
چاوز گفت هر تجاوزی به ونزوئلا با قطع صادرات نفت ونزوئلا به ایالات متحده آمریکا همراه خواهد بود. تصمیم چاوز یک روز پس از آن اعلام شد که مورالس رئیس‌جمهوری بولیوی فیلیپ گلدبرگ سفیر آمریکا را از لاپاز بیرون کرده بود.
دولت بولیوی بارها اعلام کرده گلدبرگ با سیاستمداران تجزیه‌طلب در استان سانتاکروز در شرق این کشور همکاری و توطئه‌چینی می‌کند.
اوضاع بولیوی بحرانی‌تر از ونزوئلا است اگرچه این دو کشور تا پایان سال جاری با مبارزات انتخاباتی مهمی درگیر هستند. اوو مورالس سیاستمداری بومی (سرخپوست) از منطقه آند در غرب بولیوی، یک همه‌پرسی درباره قانون اساسی جدید برگزار خواهد کرد که سیاستمداران راستگرا (و نژادپرستان سفیدپوست) در قسمت‌های شرقی این کشور به شدت با آن مخالفت می‌کنند.
این مخالفت‌ها با تظاهرات سیاسی بی‌پایان و کشته شدن چند نفر، تصرف فرودگاه‌های چند استان، و خرابکاری در تاسیسات نفت و گاز که اقتصاد کشور به شدت به آنها وابسته است، به خشونت علنی علیه دولت تبدیل شده است. مورالس استانداران ۵ منطقه شرقی کشورش را به ایجاد شرایط برای کودتا متهم کرده است.
چاوز در آغاز به عنوان اقدامی برای همبستگی با مورالس و «برای این که بولیوی تنها نباشد» ، تصمیم خود را برای اخراج سفیر آمریکا از کاراکاس اعلام کرد. اما کمی بعد معلوم شد خود او هم با خطر کودتا از طرف آمریکا مواجه است و باید فکری برای آن بکند.
نوار ضبط شده مکالمات تلفنی بین افسران بازنشسته ارتش، که بعضی از آنان در کودتای نافرجام آوریل ۲۰۰۲ آمریکا در ونزوئلا دست داشتند، چهارشنبه شب از تلویزیون ونزوئلا پخش شد که نشان می‌داد توطئه‌گران قصد دارند کاخ ریاست جمهوری میرافلورس را اشغال و هواپیمای رئیس‌جمهوری را ضبط یاسرنگون کنند.
پخش خبرهای مربوط به طرح سوءقصد به رئیس‌جمهوری باعث شد انبوهی از مردم محله‌های فقیرنشین ونزوئلا پنجشنبه شب به نشانه ابراز همبستگی با چاوز به خیابان‌ها بیایند. تعدادی از متهمان به توطئه چینی بازداشت شده‌اند. شرایط پیش از انتخابات در ونزوئلا، مانند بولیوی، ناآرام است زیرا انتخابات منطقه‌ای و شهرداری‌ها در نوامبر را به عنوان معیار محبوبیت رئیس‌جمهور چاوز جلوه داده‌اند.
امکان کودتا در پاراگوئه چندان جدی به نظر نمی‌رسد چون تاکنون فقط شامل بحث‌های مقدماتی بین یک ژنرال بازنشسته به نام لینو اوویدو و یک افسر شاغل ارتش بوده و جزئیات بیشتری از احتمال مذاکرات لینو، که در کودتاهای نافرجام گذشته شرکت داشته، و افسران و مقامات دیگر اعلام نشده است.
با این حال از زمان شروع کار دولت فرناندو لوگو اسقف سابق چپگرا، در ماه اوت، شایعات فراوانی درباره کودتا علیه او در سراسر قاره آمریکا وجود داشته است. برزیل اعلام کرد هیچ کودتایی را در بولیوی، یا "هیچ کشور دیگر آمریکای لاتین "تحمل نخواهد کرد.
آمریکا در عراق، افغانستان و پاکستان گرفتار است اما هر کس از ژانویه زمام امور آن را در دست گیرد، ناچار است رسیدگی به امور آمریکای لاتین را نیز در صدر برنامه‌های خود قرار دهد.

نوشته: ریچارد گات
ترجمه: علی کسمایی‌

منبع : روزنامه جام‌جم