۷ بهمن ماه ۱۳۰۹ ـ ... و «برنو» تفنگ ارتش ایران شد

هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ درپی یک بررسی طولانی، شاه وقت که فرمانده کل نیروهای مسلح بود موافقت کرد که «ماوزر Mauser» ساخت آلمان پس از یک دوره آزمایش چندساله، تفنگ رسمی ارتش ایران شود. این آزمایش روی ماوزرهای «وی. زی ۲۴ ـ VZ » یعنی ماوزر ساخت سال ۱۹۲۴ صورت گرفت و ستاد ارتش در سال ۱۹۳۴ (۱۳۱۳) به آن نمره قبولی داد. از آن پس ماوزر که تولید انبوه آن از سال ۱۸۹۸ (۱۱۰ سال پیش) در «اوبرنادورف» آلمان آغاز شده بود و در طول جنگ جهانی اول به عنوان دقیقترین و خوشدست ترین تفنگ سبک بکار رفته بود جای تفنگهای روسی (ناگانت = نوغان) و انگلیسی و ... را در ارتش ایران گرفت. این تفنگ توسط دو برادر آلمانی به نام های «پتر پل» و «ویلهلم» ماوزر Mauser Brothers برای ارتش آلمان ساخته شده بود. کارخانه ماوزر بعدا شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ایالت موراویای چک اسلواکی دایر کرد و دولت ایران که مشتری کمپانی «اشکودا» بود ترجیح داد که تفنگهای ماوزر ساخت شهر برنو Brno را خریداری کند و از آن پس در ایران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد که پنج تیر و تک تیر بودند. از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در کارخانه های تسلیحات (معروف به مسلسل سازی واقع در نزدیکی دوشان تپه) و در دو نوع ساخت: برنو کوتاه و برنو معمولی. میان دو جنگ اول و دوم جهانی بیش از یک میلیون ماوزر در آلمان و شهر برنو ساخته شد که علاوه بر ۱۱ لشکر پیاده در ورماخت، ارتشهای ژاپن و رومانی هم به آن مجهز شده بودند. از اواخر دهه ۱۹۵۰ (سال ۱۹۵۷) به تدریج تفنگهای نیمه خودکار آمریکایی «ام ـ ۱» M_۱ جای برنو را در ارتش ایران گرفت. تفنگ «ام ـ۱» کالیبر ۳۰ در سال ۱۹۳۸ توسط مهندسی به نام «جان گارند John Garand» ساخته شده بود و ارتش آمریکا از آنها در جنگ جهانی دوم و جنگ کره استفاده کرده بود. ارتش آمریکا تا دهه ۱۹۶۰ به تدریج تفنگها «ام ـ ۱۴» و بعدا «ام ـ ۱۶» را در واحدهای خود جانشین «ام ـ ۱» کرده بود. از دهه ۱۹۷۰ ارتش ایران به وارد کردن تفنگHeckler&Koch G_۳ هکلر و کخ (ژ ـ ۳) و بعدا کالاشنیکوف Kalashnikov دست زد و .... اینک از برنو به علت زیبایی به عنوان تفنگ تشریفاتی استفاده می شود. پس از خیانت شهریور ۱۳۲۰ (آگوست ۱۹۴۱) و مرخص شدن سربازان پادگانها، بسیاری از برنوهای ارتش به دست افراد ایل ها و عشایر و نیز راهزنان افتاد که سالها باعث ناامنی کشور بود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز