بی نظمی (اختلالات) در تغذیه کودکان

بعضی از کودکان مخصوصا نوجوانان نگران وضعیت ظاهری شان بوده و احساس خود آگاهی دربارة بدنشان دارند. آنها در مدت دورة بلوغ جنسی تغییرات فیزیکی چشمگیری را متحمل شده و با تنشهای اجتماعی جدیدی مواجه می‌شوند.
متاسفانه، برای نسبتی از کودکان و نوجوانان در حال رشد، نگرانی فوق تبدیل به یک وسواس فکری می‌گردد که ممکن است باعث ایجاد اختلال در تغذیه گردد. اختلالات تغذیه همانند بی اشتهایی و پرخوری روانی-بولیمیا- باعث نوسانات چشمگیر وزن در زندگی روزمره طبیعی و صدمه به وظایف حیاتی بدن می‌گردد.
والدین می‌توانند به جلوگیری کودکان در توسعه اختلالات تغذیه‌ از طریق پرورش فرزندانشان با احترام گذاشتن به نظرات آنها و تشویق آنها با روشهای سالم در مورد تغذیه و وضعیت ظاهری آنها کمک کنند. اگر شما ترس از این دارید که فرزندتان دارای بی نظمی در تغذیه است، این موضوع اهمیت زیادی در جلوگیری و یافتن راههایی برای مراقبتهای پزشکی است.
● دربارة اختلال در تغذیه
بطور کلی، اختلالات تغذیه‌ای شامل افکار و احساسات منفی درباره وزن بدن و غذا و عادتهای تغذیه است که باعث مختل کردن وظایف طبیعی بدن و فعالیتهای روزمره می‌گردد.
وجود اختلالات تغذیه ای در دختران و پسران غالبا باعث بی اشتهایی و یا پرخوری روانی (bulimia) در آنها می‌شود. افراد بی اشتها بیم زیادی در مورد پیشرف وزن بدن و عقیدة غلطی از شکل و سایز بدنشان دارند. بنابراین آنها نمی‌توانند وزن بدن خود را در یک حالت نرمال حفظ کنند. و بعضی محدودیتهایی برای تغذیه آنها بواسطة رژیم، سریع خوردن و یا فعالیت بدنی بیش از ایجاد گردد. آنها بشدت غذا خورده و کم خوردن غذا برای آنه بصورت وسواس فکمری در می‌آید.
پرخوری روانی (بولیمیا) از طریق عیاشیهای همیشگی و اصرار بر خوردن تعریف می‌شود. شخصی که دارای مشکل پرخوری روانی است ممکن است به نوسانات وزنی دچار شود ولی بندرت کم وزنی را مرتبط با بی اشتهایی تجربه می‌کنند. هر دو اختلال شامل فعالیتهای وسواسی است.
اگرچه بی‌اشتهایی و پرخوری روانی خیلی شبیه به هم هستند، افراد دارای بی‌اشتهایی معمولا خیلی نحیف بوده و کمبود وزن دارند اما آنهایی که دچار پرخوری روانی هستند ممکن است دارای وزن طبیعی و یا حتی افزایش وزن باشند.
این مهم است که به خاطر داشته باشیم که یک اختلال در تغذیه رفتاری نیست که شخص بتواند کنترل کند. بلکه شرایط پزشکی است که نیازمند مراقبتها و درمان پزشکی حرفه‌ای است.
● عوامل ایجاد اختلالات تغذیه ای
هرچند بی‌نظمی در تغذیه ناشی از شرایط بهداشت رفتاری و روحی است، لکن ممکن است منجر به مشکلات سلامتی فیزیکی گردد. بی اشتهایی یا پرخوری روانی ممکن است باعث کم شدن آب بدن و یا دیگر عوارض پزشکی مثل مشکلات قلبی یا کلیه گردد. در موارد حادتر، اختلالات تغذیه ‌ای ممکن است منجر به سوء تغذیه شدید و حتی مرگ شود.
داشتن بی‌اشتهایی، بدن به سمت حالتی از گرسنگی رفته، و نبود تغذیه می‌تواند به بدن در جهتهای زیر اثر بگذارد:
ـ پائین آمدن فشار خون، تپش قلب و شدت تنفس.
ـ کاهش دوره قاعدگی
ـ کاهش مو و شکست ناخن
ـ کاهش دوره قاعدگی
ـ رشد موی کرکی، موی نرمی که می‌تواند در سرتاسر پوست بدن رشد کند.
ـ کم نشاطی و عدم توانایی در تمرکز
ـ کم خونی
ـ ورم مفاصل
ـ استخوانهای شکننده.
پرخوری روانی و نبود مواد مغذی نیز باعث:
ـ معده درد ثابت
ـ آسیب به معده و کلیه ها
ـ پوسیدگی دندان (از طریق در معرض قرار گرفتن در مقابل اسیدهای معده)
ـ کاهش دوره قاعدگی
ـ کاهش پتاسیم معدنی ( که ممکن است در مشکلات قلبی و حتی مرگ دخیل باشد)
● علائم هشداری
این موضوع می‌تواند بصورت چالشی برای والدین جهت گفتن اختلاف بین نگرانی‌های ذهنی طبیعی کودکان و علائم هشداری از وجود یک اختلال در تغذیه در بیاید.
اگرچه ممکن اس کودکان و نوجوانان بویژه دختران دارای خودآگاهی با مقایسه خود با دیگران باشند، لکن صحبت کردن دربارة تغذیه لزوما بدین معنی نیست که آنها دارای اختلال تغذیه‌ای هستند. در کودکانی که دارای اختلال تغذیه هستند، دارای رفتارهای غیرطبیعی و علائم فیزیکی مشهود هستند.
فردی دارای بی‌اشتهایی ممکن است:
ـ خیلی لاغر و نحیف شود
ـ وسواس خوردن و کنترل غذا و وزن پیدا کند
ـ دائما خودش را وزن کند
ـ به دقت میزان غذا را شمارش و یا تناسب بگیرد
ـ تنهای غذاهای معینی را میلکرده و از خوردن غذاهایی شبیه لبنیات، گوشت، غلات و غیره اجتناب کند(البته خیلی از افرادی که به غذاهای خاصی آلرژی دارند از یکسری غذاها اجتناب می‌کنند)
ـ فعالیت بدنی زیادی را داشته باشند.
ـ احساس چاقی کنند
ـ از فعالیتهای اجتماعی دوری کنند، مخصوصا در مراسم و جشنهایی که غذا نیز وجود دارد
ـ افسرده و بیحال (نبود انرژی) شده و احساس سرمای زیادی کنند.
افراد دارای پرخوری روانی (بولیمیا) ممکن است:
ـ احساس افزایش وزن کنند
ـ به شدت احساس نارضایتی از وزن، شکل و اندازه بدن کنند
ـ از رفتن به حمام سریعا بعد از میل غذا اجتناب کنند.
ـ رژیم غذایی گرفته و غذاهای کم چرب میل کنند
ـ بطور منظم تنقیه‌ها، داروهای ادرار آور و ضد یبوست خریداری کنند.
ـ بیشتر زمان خود را در بیرون جهت مصرف کالری بدن صرف کنند
ـ از فعالیتهای اجتماعی دوری کنند، مخصوصا در مراسم و جشنهایی که غذا نیز وجود دارد
● تصور وجود اختلالات تغذیه‌ای
در صورتیکه فکر می‌کنید فرزندتان دارای اختلال در تغذیه است، خیلی مهم است که در این موضوع دخالت کرده و در تشخیص و وجود اختلال آن اطمینان حاصل کرده و آن را درمان کنید. کودکان با اختلال غذایی اغلب واکنشهای دفاعی و با عصبانیت را زمانیکه برای اولین بار با آن مواجه می‌شوند از خود بروز می‌دهند. حتی ممکن است خیلی سخت بپذیرند از اینکه دارای مشکلی هستند.
سعی برای کمک به شخصی که احساس به نیاز نمی‌کند بسیار مشکل است. به یاد داشته باشید این کار شما نیست که مشکل کودکتان را تشخیص دهید، بلکه تنها یک پزشک می‌توان چنین کاری را انجام دهد. کار شما اظهار نمودن نگرانیتان و بردن فرزندتان به یک مرکز پزشکی تخصصی برای ارزیابی دقیق و معقول می‌باشد. با فرزندتان به شکل دوستانه، حمایتی و غیر تهدید آمیز برخورد کنید. سعی کنید نگرانی خود را زمانی که فرزندتان احساس آسایش و آرامش دارد بیان کنید.
● درمان اختلالات تغذیه‌ای
روشهای درمان متمرکز است بر کمک به کودکان تا بتوانند از عهدة رفتارهای تغذیه‌ای نامنظم برآمده و به الگوهای تفکر جدیدی در مورد تغذیه در آینده دست پیدا کنند. که می‌تواند شامل نظارت پزشکی، مشاورة تغذیه و درمان آن باشد.
بطور کلی اقدام در اوایل ابتلا به اختلالات تغذیه‌ای نیاز به درمان کمتری را بدنبال خواهد داشت.
● جلوگیری از ابتلا به اختلالات تغذیه
شما می‌توانید نقش موثری را در افزایش وضعیت سلامتی فرزندتان در مورد تغذیه و غذا داشته باشید. تصور ذهنی شما در مورد بدن می‌تواند در کودک تاثیر داشته باشد. درصورتیکه شما دائما بگوئید من چاق هستم، و از وضعیت ورزش و فعالیت بدنی خود ناراضی بوده و رژیم غذایی را در دست اقدام داشته باشید، در این صورت ممکن است فرزندتان تصور غلطی را در مورد شکل نرمال و قابل قبول بدن داشته باشد.
زمانیکه نگرانیهای اجتماعی زیادی دربارة چاقی وجود دارد، می‌تواند والدین را برای صحبت با کودکانشان درمورد رفتارهای تغذیه‌شان اغوا کند. خیلی بهتر است تا تاکید بر سلامتی داشته باشند تا وضعیت وزن آنها. مطمئن باشید که فرزندتان می‌داند که شما دوست دارید، آنها چگونه باشند و نه اینکه آنها چگونه بنظر می‌رسند.
سرانجام نقش موثری را در ایجاد یک زندگی سالم برای فامیل ایفاء کنید. در رژیم غذایی فرزندتان، غذاهای سالم و مغذی را داشته باشید. و برای فامیل فعالیتهای بدنی و ورزشی منظمی را برنامه‌ریزی کنید.

محمد فرامرز
منبع:
http://www.kidshealth.com