روش‌های هومیوپاتی

نتایج یك پژوهش علمی گسترده كه در نشریه پزشكی لانست به چاپ رسیده حاكی از آن است كه شیوه هومیوپاتی كه برخی از افراد از آن برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌كنند، صرفا دارای اثر روانی حاصل از تلقین است و هیچ نوع تاثیر واقعی به بار نمی‌آورد.
سابقه شیوه هومیوپاتی به ۲۵۰ سال پیش و زمانی باز می‌گردد كه یك پزشك و شیمی‌دان آلمانی به نام ساموئل هانه‌مان در دهه ۱۷۰۰ مدعی شد؛ بیمار شدن بدن ناشی از برخورد تعادل و توازن بخش‌های مختلف بدن است و برای درمان آن‌ها می‌باید از اصلی موسوم به اصل مشابهت استفاده كرد.
برمبنای این اصل برای مداوای امراض باید از امور مشابه آن‌ها استفاده كرد. به گفته این پزشك اگر از عامل موجد بیماری به مقدار اندكی (پس از حل كردن و رقیق كردن در آب) به بیمار خورانده شود، بدن به مقابله با بیماری برمی‌خیزد و بیماری را درمان می‌كند.
داروهای هومیوپاتی بر همین مبنا با توجه به نیاز هر فرد بیمار و به نحو خاص برای وی تهیه می‌شوند و همین امر جاذبه‌های ظاهری این روش را افزایش می‌دهد.
هومیوپاتی كه از این روش بهره می‌گیرد نه تنها به علل فیزیكی بیماری توجه می‌كند كه حالات روحی و عاطفی و جنبه‌های شخصیتی فرد را نیز در نظر می‌گیرد و دارو را با توجه به همه این جنبه‌ها تهیه می‌كند.
برخی پزشكان و دانشمندان منتقد این روش درمانی معتقدند، آن‌چه كه در این روش، به اصطلاح دارو نامیده می‌شود؛ آن‌قدر رقیق شده و ضعیف است كه احتمال تاثیرگذاری آن تقریبا به صفر می‌رسد.
در برخی از موارد داروی تجویز شده حتی فاقد یك مولكول از ماده گیاهی یا معدنی مورد استفاده برای درمان است و عملا چیزی جز یك لیوان آب خوردن نیست. اما هومیوپات‌ها معتقدند كه آب از حافظه‌ای برخوردار است كه می‌تواند گوهر حیاتی ماده گیاهی یا دارویی شفابخش را در خود حفظ كند.
محققانی كه تحقیق اخیر را در مورد قابلیت‌های واقعی هومیوپاتی به انجام رسانده‌اند، یك گروه از پژوهشگران سوئیسی از دانشگاه برن هستند. این محققان به سرپرستی پژوهشگری به نام Matthias Egger در یك فراتحقیق نتایج مربوط به ۱۱۰ پژوهش متفاوت را كه در آن‌ها از داروهای خاص هومیوپاتی و داروهای متعارف برای مداوای بیماری‌ها استفاده شده بود، را مورد مقایسه قرار دادند.
این گروه هم آزمایش‌های گسترده‌ای را كه با دقت بالای علمی بر روی تعداد زیادی از داوطلبان انجام شده بود بررسی كردند و هم آزمون‌هایی كه با كنترل كیفیت نازل از حیث دقت علمی در مقیاس كوچك بر روی تعداد معدودی از افراد به انجام رسیده بود. این آزمایش‌ها از انواع بیماری‌ها، از بیماری‌های ریوی گرفته تا انواع عفونت‌ها و نیز اعمال جراحی به انجام رسیده است.
در این فراتحقیق روشن شد كه تاثیر مثبت روش هومیوپاتی عمدتا در آزمون‌هایی از نوع دوم مشهود بوده‌است و در این آزمون‌ها نیز میزان تاثیر این روش، حداكثر در حد تلقین یا استفاده از دارونماها در بسته‌بندی داروهای واقعی بوده است. به گفته پروفسور Eggar رئیس تیم پژوهشگران سوئیسی، هر چند اثبات این كه روش هومیوپاتی اساسا هیچ تاثیری ندارد، غیرممكن است؛ اما در این فراتحقیق نشان داده شده كه میزان تاثیر این روش معادل تاثیری است كه از شیوه‌های درمانی Placebo حاصل می‌شود.
در روش اخیر از داروهای بی‌خاصیت كه در بسته‌بندی داروهای واقعی پیچیده شده‌اند؛ یا از شیوه‌هایی كه ظاهر آن مشابه مداواهای اساسی است استفاده می‌شود، اما عملا هیچ كاری جز تلقین صورت نمی‌گیرد.
سردبیر نشریه علمی لانست در مقاله‌ای كه در توضیح تحقیق اخیر به چاپ رسانده تاكید كرده كه این گزارش نشان می‌دهد كه روش هومیوپاتی فاقد هر نوع توانایی درمانگرانه است. با این حال به اعتقاد برخی هومیوپات‌ها، این شیوه اگر قدرت درمانگرانه هم‌نداشته باشد حداقل بی‌ضرر است.
در انگلیس حدود ۴۲ درصد از پزشكان عمومی بیمارانی را كه از شیوه‌های درمانی متعارف خشنود نیستند به شیوه‌های درمانی بدیل و مكمل از جمله هومیوپاتی ارجاع می‌دهند. اما به گفته پروفسور ارنست رئیس بخش پزشكی مكمل و بدیل در دانشگاه اكستر انگلستان، این اعتقاد كه هومیوپاتی بی‌ضرر است اعتقاد نادرستی است زیرا هومیوپات‌ها انتظار دارند كه روش آنان سبب بروز واكنشی در بدن بیمار شود كه در آغاز كار حتی موجب تشدید عوارض بیماری شود و آن گاه كار را به بهبود آن بكشاند.
به نظر پروفسور ارنست این نگرش خطرناك است و آن‌چه كه در نظر هومیوپات‌، واكنش بدن بیمار به شمار آورده می‌شود، می‌تواند واقعا جان بیمار را به خطر بیندازد.
سازمان بهداشت جهانی اخیرا در گزارشی به جنبه‌های مثبت هومیوپاتی اشاره كرده است. اما هم پروفسور ارنست و هم یكی دیگر از نویسندگان نشریه علمی لانست با انتقاد از گزارش سازمان بهداشت جهانی یادآور شده‌اند كه در این گزارش ادعاهایی مطرح شده كه می‌تواند كاملا گمراه كننده باشد. به عنوان مثال در این گزارش آمده است كه تحقیقات ۴۰ سال اخیر نشان می‌دهد كه روش هومیوپاتی در مداوای انسان و حیوانات به همان اندازه روش‌های پزشكی مدرن از توانایی برخوردار است. اما خیائوری ژانگ از اعضای گروه تهیه كننده این گزارش كه خود در حوزه پزشكی سنتی و مكمل تجربه اندوخته، اذعان كرده است كه گزارش سازمان بهداشت جهانی درباره هومیوپاتی، گزارشی مقدماتی بوده كه صرفا به منظور تشویق افراد به انجام تحقیقات، تنظیم شده و به هیچ‌وجه قصد توصیه و تجویز نداشته است.
در سال‌های اخیر به موازات گسترش تبلیغات برای روش‌های پزشكی مكمل، میزان نگرانی پزشكان و دانشمندان درباره سوءاستفاده از این روش‌ها و طرح دعاوی نادرست افزایش یافته است. پروفسور ارنست در تحقیقی كه اخیرا به چاپ رسانده نشان داده كه اغلب كسانی كه در انگلستان به فعالیت در حوزه روش‌های درمانی مكمل و یا سنتی اشتغال دارند، اساسا توجهی به خطر بروز عوارض جانبی ناشی از شیوه‌های درمانی خود به روی بیماران ندارند و معتقد نیستند كه این روش‌ها می‌تواند عوارض منفی به بار آورد.
اخیرا ولیعهد انگلیس نیز كه از مدافعان روش‌های پزشكی مكمل و سنتی است وارد گود بحث‌هایی مربوط به كفایت این روش‌ها شده و اعلام كرده، بودجه‌ای را برای بررسی میزان مفید بودن این روش‌ها برای خدمات درمانی عمومی اختصاص داده است. این اقدام با انتقاد اتحادیه پزشكان انگلیس روبرو شد. به گفته سخنگوی این اتحادیه، چنین اقدامی می‌تواند تصویری نادرست از میزان كفایت این روش‌ها به بیماران انتقال دهد و جان آنان را در معرض خطر قرار دهد.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی درمانگر