ارزشیابی مقایسه‌ای پایداری حشره‌کش‌های دلتامترین و سیفلوترین روی سطوح مختلف در منطقه ایرانشهر- استان سیستان و بلوچستان ۸۴-۱۳۸۳

● زمینه:
بیماری مالاریا هنوز یکی از مشکلات بهداشتی کشور محسوب می شود و مقاومت آنوفل استفنسی یعنی ناقل اصلی بیماری در جنوب شرقی ایران نسبت به حشره کش های د.د.ت، دیلدرین و مالاتیون در جنوب کشور گزارش گردیده است. این پژوهش به منظور برآورد اثر بقایی حشره کش های دلتامترین و سیفلوترین انجام شد.
● مواد و روش ها:
بعد از حصول اطمینان از عدم آلودگی قبلی مکان های انتخابی به حشره کش، چهار مکان با حشره کش دلتامترین و سیفلوترین به ترتیب به میزان ۲۵ میلی گرم در مترمربع و ۲۰ میلی گرم در مترمربع سمپاشی شدند. تعداد ۲۲ کونیکال در هر یک از سطوح گچی، گلی و چوبی در محل ثابتی از دیوار و سقف نصب شدند. در هر کونیکال تعداد ۱۰ پشه آنوفل استفنسی رها سازی گردید. پس از نیم ساعت تماس، پشه های هر کونیکال به لیوان یکبار مصرف انتقال داده شدند و نتایج تست پس از ۲۴ ساعت به تفکیک پشه های مرده و زنده ثبت گردید. تست های بیوسی از ۵ روز پس از سمپاشی شروع و هر ۱۵ روز یکبار تکرار گردید و تا زمانی که نسبت مرگ و میر به ۶۵-۶۰ درصد رسید ادامه یافت.
● یافته ها:
میزان پایداری فرمولاسیون پودر و تابل حشره کش دلتامترین ۵ درصد به میزان ۲۵ میلی گرم ماده موثر در مترمربع حداکثر ۳ ماه بوده و پس از آن از اثر ابقایی این حشره کش روی سطوح جاذب و غیرجاذب کاسته می شد. اثر ابقایی حشره کش سیفلوترین ۱۰ درصد به میزان ۲۰ میلی گرم در مترمربع روی سطوح جاذب و غیرجاذب در شرایط کلیمایی استان سیستان و بلوچستان ۲.۵ ماه برآورد گردید و سپس از میزان ابقایی بطور قابل ملاحظه کاسته می شد. مکان های سمپاشی شده با دلتامترین، اختلاف نسبت مرگ و میر آنوفل استفنسی در سطوح جاذب (گچی و گلی) وغیرجاذب (چوبی) معنی دار نبود (P>۰.۰۵). در مکان های سمپاشی شده با حشره کش سیفلوترین نیز اختلاف موجود در سطوح جاذب (گچی و گلی) و غیرجاذب (چوبی) معنی دار نبوده ولی بین نسبت مرگ و میر در سطوح گچی و گلی اختلاف معنی دار وجود داشت (P=۰.۰۰۷). همچنین از نظر اثر ابقایی حشره کش های دلتامترین و سیفلوترین اختلاف چشمگیری موجود بود (P<۰.۰۰۰۱).
● نتیجه گیری:
هر دو حشره کش دلتامترین و سیفلوترین اثر ابقایی مناسبی روی هر دو نوع سطوح جاذب و غیرجاذب دارند، با این وجود دلتامترین کارآیی بهتری در طی دوره انتقال مالاریا نسبت به سیفلوترین نشان داد.

سیدمحمد ابطحی
منصوره شایقی
محمدرضا عبایی
کامران اکبرزاده
حسن وطن دوست
حسین لدنی
حسین دارابی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی