آفتابگردان

هنگامی‌که از گیاه آفتابگردان سخن به میان می‌آید، معمولاً تخم آفتابگردان در ذهن تداعی می‌شود زیرا همه ما با تخم آن آشنایی داریم که به مصرف تغذیه پرندگان می‌رسد و یا خود از آن استفاده می‌کنیم ولی تمام قسمت‌های این گیاه آفتاب‌پرست از ریشه، ساقه، شاخه و گل آن گرفته تا مغز ساقه آن دارای خواص بسیاری است.
سرخپوستان آمریکا این گیاه را به‌خاطر تخم آن که به مصرف غذا می‌رسد، می‌کاشتند و پرورش می‌دادند.
آفتابگردان گیاهی است یکساله و تاحدود ۳ متر رشد می‌کند. گل آن درشت و زیبا و به قطر ۳۵ سانتیمتر می‌باشد. در وسط گل قرمز‌رنگ آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتابگردان دورادور آن را گرفته‌اند. این گیاه در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. از تخم آفتابگردان، روغن گرفته می‌شود که اشباع نشده است و برای پخت‌وپز مناسب است.
● ترکیبات شیمیایی
تخمه آفتابگردان بسیار مقوی است؛ دارای ۳۴درصد مواد پروتئینی، ۴۷درصد روغن، ۲۰درصد مواد هیدروکربن، ۸درصد فسفر، ۹درصد پتاسیم و به‌غیر از این مواد، دارای ویتامین‌هایA و B نیز می‌باشد.روغن تخم آفتابگردان دارای ۷۰درصد اسیدلینوئیک و مقداری فسفولیپید و ویتامین E می‌باشد، به همین دلیل چربی خون را پایین آورده و کلسترول را تنظیم می‌کند.
● خواص دارویی
اسانس گل آفتابگردان برای التیام زخم‌ها و پایین‌آوردن فشار خون به‌کار می‌رود. اسانس برگ‌های آفتابگردان خاصیت میکروب‌کشی دارد. در طب قدیم ایران و در طب چینی از تمام قسمت‌های گیاه آفتابگردان استفاده می‌شود.
در موارد زیر می‌توان از این گیاه استفاده کرد و از خواص درمانی آن برخوردار شد:
۱) زنگ‌زدن گوش:
مغز ساقه آفتابگردان را در آب جوش ریخته و مانند چای دم کنید و روزی ۳ فنجان از این چای بنوشید.
۲) تقویت معده و پایین‌آوردن فشار خون
۳۰ گرم برگ‌های خشک آفتابگردان را دم کنید و ۳ فنجان در روز بنوشید.
۳) سرگیجه، ورم صورت، آب آوردن بدن و تسریع زایمان:
۲۰ گرم از گل‌های خشک آفتابگردان را در آب جوش دم کنید و روزی سه‌فنجان از این دم‌کرده بنوشید.
۴) درد معده، بیماری‌های دستگاه گوارش، یبوست:
۳۰ گرم ریشه خشک شده آفتابگردان را در آب جوش ریخته و مدت ۵ دقیقه بگذارید بجوشد. یک فنجان از آن را ۳ بار در روز بنوشید.
۵) آرتروز و ورم پستان:
هنگامی که آفتابگردان گل می‌دهد، طبق گل (قسمت پایین گل که مانند بشقابی است) را جدا کرده و در آب انداخته، آنقدر بجوشانید که شیره چسبناکی باقی بماند و سپس این شیره را روی مفصل‌های دردناک بمالید و ماساژ دهید. درد آرتروز برطرف می‌شود. برای درمان ورم سینه در زنان شیرده طبق گل را هنگامی که گل دانه داده است، جدا کنید و در برق آفتاب خشک کرده و سپس تکه‌تکه کرده و بو (سرخ کنید) دهید. که کاملاً قهوه‌ای شود و بعد آن را خرد کرده و به‌صورت دارو درآورید و این پودر را در آب جوش کمی شکر به آن اضافه کرده‌اید ریخته و این شربت را به مریض بدهید تا شفا یابد.
۶) اسهال خونی:
برای درمان اسهال خونی تخم آفتابگردان را (به مقدار ۳۰ گرم) در آب ریخته و حدود یک ساعت با حرارت ملایم بپزید سپس آن را با نبات یا قند شیرین کرده و به مریض بدهید.
۷) سردردی که همراه با سرماخوردگی است: ۳۰ گرم تخم آفتابگردان را در دو لیوان ریخته و بگذارید بجوشد تا نصف لیوان آن باقی بماند و این جوشانده را دو بار در روز بنوشید.
۸) بیماری فتق:
۳۰ گرم ریشه تازه آفتابگردان را با آب و شکر قهوه‌ای بجوشانید و این جوشانده را سه بار در روز بنوشید.
۹) سنگ کلیه:
حدود یک متر از مغز ساقه آفتابگردان را در دو لیوان آب ریخته و بگذارید آهسته به ملایمت بجوشد تا مقدار آن به نصف لیوان تقلیل یابد. آنگاه به مدت یک هفته و روزی یک بار آن را بنوشید تا از شر سنگ کلیه راحت شوید.
۱۰) زخم، بریدگی و جراحت:
مغز ساقه آفتابگردان را باید له کرد و مانند پماد روی زخم و جراحت گذاشت که خونریزی را بند می‌آورد و بهبودی را تسریع می‌کند. سعی کنید گیاه آفتابگردان را در حیاط خود بکارید و از خواص درمانی آن استفاده کنید.

ناهید خداکرمی

منبع : روزنامه تهران امروز