عملکرد کتوکونازول درعفونت های قارچی سطحی پوست

عفونت های قارچی سطحی پوست بسیار شایعند. علاوه بر مسئله زیبایی، عفونت های قارچی اغلب موجب بروز علایم خراشی وحتی گاهی درد می شوند، که ویژگی التهابی ضایعات را مشخص می کنند.
تمامیت سلولی برای خاصیت تهاجمی ضروری است.
▪ درماتوفیت ها و مخمرهای خانواده کاندیدا و مالاسزیا مهمترین عوامل پاتوژن قارچی مسئول عفونت های پوست و ناخنها هستند.
▪ درماتوفیت ها منحصرا" بر روی لایه شاخی اپیدرم یا داخل ناخنها رشد میی کنند و قدرت درگیری مخاط را ندارند. این عوامل مسئول درماتوفیت های پوست صورت، اینترتریگو، کچلی ها و ا نیکومایکوز هستند. مخمرها عمدتا" موجب کاندیدیوز و مالاسزیافورفور، عامل بیماری پتریازیس ورسیکالر و درماتیت سبورئیک می باشند.
▪ رشد قارچ از فرم وژتاتیو و تکامل آن به شکل انوازیر نه تنها نیاز به تمامیت غشاء قارچی دارد که مهمترین جزء آن ارگوسترول ساخته شده از استیل COA تحت فعالیت C۱۴ متیلاز می باشد، بلکه عملکرد صحیح سیستم های آنزیماتیک اکسیداتیو و پراکسیداتیو در داخل ارگانیسم سلولی نیز ضروری است.
● از قارچ تا التهاب
واکنش های بافتی ثانویه به تهاجم بسته به وضعیت ایمونولوژیک و فیزیولوژیک میزبان و نیز دیرولانس و ساختار انگل متفاوت است. همچنین ، افرادی که ضعف ایمنی دارند نسبت به افرادی که ایمنی سلولی سالمی دارند، بیشتر در معرض ابتلا می باشند.
▪ پس از کولونیزه شدن انگل بر روی قسمت های خارجی اپیدرم ، تهاجم به بستر عمقی شروع می شود. سلول های اپیدرمی (کراتینومیت ها، نیتروبلات ها و ...) هنوز فعال هستند، این شروع واکنشهای التهابی است.
از زمانی که ستولیپرهای غششایی این سلولها آزاد می شوند، لوکوتری ال ها و پروستاگلاندینها مسئول تجدید قوا و فعال سازی این سلولهای التهابی هستند.
هجوم پلی نوکلنورهای نوترونیلی و وانفیلراسیون آنها به داخل پوست نیز با تولید لکوتری ان ها و پروستاگلاندین ها همراه می شوند که موجب بروز پدیده های التهابی علامت دار مانند قرمزی، خارشی و حتی گاهی اوقات درد می شوند که اغلب انگیزه اصلی برای مراجغه به پزشک می باشند.
▪ درمان به گونه ای در نظر گرفته می شود، که از داروی ضد قارچ استفاده گردد، که علاوه بر اثر آن بر روی رشد و تکامل انگل ، در سطح پوست اثرات ضد التهابی نداشته باشد.
نحوه عمل کتوکونازول
▪ کتوکونازول از خانواده ایمیدازول ها است. نفوذ آن به داخل سلولهای قارچی، بخصوص سلولهای کاندیدا آلبیکانسی، سریع است ( در کمتر از یک دقیقه غلظت داخل سلولی آن به %۳۰ و در ۱۰ دقیقه به %۶۰ می رسد) و در نهایت در داخل سلول به غلظت بالایی می رسد (غلظت داخل سلولی ۸۰ برابر بیشتر از غلظت خارج سلولی )
▪ اثر ضد قارچی کتوکونازول مربوط به اثر آن بر مهارکنندگی سنتر ارگوسترول است. که جزء اصلی تشکیل دهنده غشاء قارچی و ضروری برای رشد سلولی است.
کتوکونازول آنزیم C۱۴ ( میتلاز را مهار می کند و به تجمع پیش سازهای ارگوسترول منجر می شود، که در غشاء قارچی جایگزین آن می گردند ) که این امر منجر به تغییرات ساختمانی و عملکردی در این غشاء می شود. افزایش نفوذ پذیری غشایی منجر به آزاد شدن ارگانهای داخل سلولی و تغییر شکل بعلت نقص فیلامان سازی می شود.
▪ غلظت های بالاتر کتوکونازوب بر ارگانهای داخل سلولی اثر مستقیم دارد.
▪ علاوه بر این اثرات ضد قارچی ، کتوکونازول یک اثر ضد التهابی مستقیم دارد که در نتیجه اثر مهاری آن بر فعالیت ۵ لیپواکسیژناز ایجاد می گردد.
▪ همچنین سنتزلکوتری ان ها بخصوص LTB۴ ، مهار می شود که منجر به کاهش کموتاکسی و فعال شدن سلولهای التهابی می گردد.
▪ عملکرد این دارو، از لحاظ بالینی بصورت کاهش واکنشهای ارنیماتو و خارش که معمولا" همراه آن وجود دارد، می شود.
این نما مراحل مختلفی که منجر به بوز تظاهرات التهابی بالینی مایکوزهای پوستی می گردند را نشان می دهد.

دكتر حمیر رضا ریحانی - رزیدنت طب اورژانس

منبع : درمانگران حکیم خراسان