حاکمیت حکومت‌های محلی در گستره دنیا

گام‌های نخست در تشكیل شوراها در دنیا، زمانی برداشته شد كه قرن‌ها پیش دولت‌شهرها در بین النهرین و سومر شكل گرفتند.
شوراها با گذر از تونل زمان و در طول قرن‌ها به شكل فعلی خود رسیدند كه به نوعی رفتن به سوی حكومت‌های محلی است به طوریكه در بیشتر شهرهای جهان حكومت‌های محلی به عنوان كوچكترین و پایین‌ترین سطح در سلسله مراتب نظام‌های سیاسی حضور دارند.شوراهای شهر هم یكی از شكل‌های حكومت‌های محلی هستند كه بر شهر و سایر مناطق شهری تسلط دارند.
نوع حكومت‌هایی كه در ملتهای مختلف شكل گرفته‌اند به دو گونه اساسی تقسیم می‌شود كه شامل حكومت‌های متمركز و حكومت‌های غیرمتمركز هستند.
در حكومت‌های متمركز همه امور جامعه به یك مركز واحد ختم می‌شود. در حكومت غیر‌متمركز اداره جامعه به صورت چندگانه صورت می‌گیرد یعنی اینكه منابع قدرت و سیاست در دست یك نفر متمركز نیست و شهروندان و اعضای جامعه نیز در حاكمیت و سرنوشت خویش موثر هستند.
در گستره دنیا انواع و اقسام این نمونه‌ها به گونه‌های مختلفی حاكم هستند به طوریكه در فرانسه حكومت‌های محلی یا كمون در دوران انقلا‌ب ۱۷۸۹ پی‌ریزی شدند. ‌
حكومت محلی در فرانسه از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. این امر با توجه به تداوم حضور و وجود این نوع حكومت دیده می‌شود. سیستم حكومت محلی در فرانسه بیشتر بر‌مبنای ساختار اداری و اجرایی بنا شده است یعنی اینكه سیاست‌های كلی به صورت متمركز اتخاذ می‌شود و حكومت‌های محلی كاركردی اجرایی دارند.
البته اقتدار و جایگاه مستحكم حكومت‌های محلی باعث شده است كه فرآیند انعكاس خواست مردم به حكومت مركزی به صورتی فعال و قدرتمند انجام شود. این امر به دو دلیل اتفاق افتاده است یكی اینكه شهرداران كه منتخب شوراها و حكومت‌های محلی هستند خود عضو پارلمان فرانسه قلمداد می‌شوند و قدرت تاثیرگذاری زیادی دارند و دوم اینكه حكومت مركزی هیچ گاه نخواسته است كه مانع فعالیت و كاركرد حكومت‌های محلی شود.
اما در بریتانیا شوراها یا به نوعی منابع قدرت و حكومت محلی از استقلا‌ل بیشتری در تصمیم گیری برخوردار هستند. این امر در ایالا‌ت متحده هم دیده می‌شود. بررسی جایگاه حكومت‌های محلی در آلمان نیز نشان از استقلا‌ل موثر آنها می‌دهد. دولت فدرال آلمان با توجه به تاریخ تحولا‌ت خویش كه نوع دولت شهر را تجربه كرده است دارای بنیانی مستحكم و ریشه‌ای تاریخی در امر حكومت‌های محلی است.
حكومت‌های محلی در آلمان از ساختارهای متفاوتی برخوردار است.تفاوت این ساختارها به سنت‌های تاریخی و نفوذ ملل متحد بعد از جنگ جهانی دوم در این كشور مربوط می‌شود. در برخی از ایالت‌های آلمان شهردار یا قائم مقام او به عنوان یك مقام اجرایی مستقیما توسط شهروندان انتخاب می‌شوند و در برخی از ایالت‌ها شورا این وظیفه را بر عهده دارد.
هر ایالت در آلمان به دولت‌های كوچكتر تقسیم می‌شود و هریك از این دولت‌ها دارای یك شورای انتخابی و یك مدیر اجرایی هستند كه مدیر اجرایی معمولا‌ توسط شورا انتخاب می‌شود. آنچه در بحث حكومت‌های محلی، شوراها و حاكمیت مردم مطرح است مساله جایگاه، تاثیرگذاری و استقلا‌ل آنها است.
به عنوان مثال در سبك فرانسوی، حكومت‌های محلی به نوعی در ساختار اداری مستقل هستند اما از یك فرآیند كلی كه دولت مركزی ترسیم می‌كند پیروی می‌كنند اما در سبك بریتانیایی استقلا‌ل فكری و تصمیم گیری شوراها بیشتر دیده می‌شود.انسان با اینكه درد كهنه ای به نام خود رایی، استبداد فردی و ظلم را در سطح وسیع از تاریخ حیات خویش تجربه كرده است اما هیچ‌گاه از طبیعت جمع گرایانه خویش جدا نشده است. ‌
حكومت‌های محلی و شوراها در این بین نقش اساسی را ایفا می‌كنند.آنها با حضور موثر خود در مسائل جهان در موضعی جدید و متحد خواستار تحقق آرمان‌های توسعه هزاره هستند.محو فقر و گرسنگی، تضمین اتمام تحصیلا‌ت ابتدایی توسط تمام دختران و پسران، ارتقای برابری جنسیتی، بهبود وضعیت سلا‌متی مادران و كودكان، مقابله با گسترش ایدز، بهبود شرایط زیستی زاغه‌نشینان، تضمین دسترسی به آب آشامیدنی و سیستم دفع فاضلا‌ب، حفاظت محیط زیست و ایجاد مشاركت جهانی برای توسعه همراه با تضمین اعطای كمك‌های بیشتر و بهتر از سوی كشورهای ثروتمند، بخشش بدهی‌ها و ایجاد فرصت‌های تجاری برای كشورهای فقیرتر از جمله اهدافی است كه شهرداران و نمایندگان حكومت‌های محلی جهان و اعضای سازمان شهرهای متحد و حكومت‌های محلی دنبال تحقق آن هستند.

محبوبه خوانساری

منبع : روزنامه اعتماد ملی