چرخ‌خیاطی و آسیب‌های ناشی از آن

این وسیله مانند یخچال و گاز ضروری نیست و شاید خیلی از شما در منزلتان چرخ خیاطی نداشته باشید؛ اما در خیلی از خانه‌ها، منبع درآمدی برای خانواده است و در بعضی منازل هم خانم خانه‌دار از هنر خیاطی خود برای تامین پوشاك و سایر مایحتاج خانواده استفاده كرده و به نوعی در مخارج خانواده صرفه‌جویی می‌كند.
هم خانم‌هایی كه خیاطی‌ شغل آنهاست و هم آنهایی كه تفننی از آن استفاده می‌كنند، معمولا پس از استفاده طولانی مدت از آن دچار دردهایی در گردن، شانه، كمر و سایر مفاصل می‌شوند كه گاهی می‌تواند آسیب‌های جدی به آنها وارد كند. پس برای اینكه بتوانید بدون مشكل و ایجاد درد، خیاطی كنید بهتر است فضا و وسائل خیاطی از جمله میز و صندلی خیاطی را طوری انتخاب كنید كه بهترین شرایط را دارا باشد و همچنین لازم است وضعیت نشستن خود پشت میز خیاطی را تصحیح كنید تا بتوانید به این كار همچنان ادامه دهید.
امروزه در جهان طراحی اسباب كار به نحوی كه آسیب‌های ناشی از تكرار یك حركت خاص موجب صدمه به كارگران نشود، خود یك علم است كه ارگونومی (ergonomy)یا <دوستدار بدن> نام دارد. در خیاطی هم این مسئله از آنجا اهمیت می‌یابد كه وضع قرار گرفتن غلط و اشتباه می‌تواند موجب خستگی زودرس و درد در شانه‌ها، گردن و كمر شود. در اتاق خیاطی لازم است به ۴ مورد توجه كنید. اولین مورد صندلی شماست. میز خیاطی، میز برش و میز اطو سایر موارد ارزشمند هستند، در ضمن نور مناسب برای خیاطی نباید فراموش شود.
● بهترین صندلی
صندلی خوب یك امر ضروری برای خیاطی است و البته هیچ صندلی وجود ندارد كه برای همه كس مناسب باشد. سلیقه شخصی و اندازه بدن شماست كه مشخص می‌كند آیا این صندلی برای شما مناسب هست یا خیر؟ پشت خود را كاملا به پشتی صندلی بچسبانید و در لبه صندلی ننشینید چون نشستن نامناسب می‌تواند هزاران بیماری و مشكل در سلامت شما ایجاد كند: از عدم گردش خون مناسب در پاها گرفته تا درد پشت، گردن، گردن، شانه و دست.
● صندلی خوب دارای خصوصیات زیر است:
‌‌ارتفاع صندلی به‌وسیله بالابر با طول پاها تنظیم می‌شود به‌طوری كه نه پاها آویزان بماند و نه زانوها بیش از حد خم شود. البته صندلی خوب آن است كه بالابر آن تضمینی بوده و در عرض یك‌سال خراب نشود.
صندلی باید مفصل‌دار باشد یعنی بتواند بچرخد و پشتی آن به جلو و عقب كج شود. در ضمن لبه جلویی صندلی (در پشت زانوها) باید مانند آبشار به سمت پائین انحنا داشته باشد تا با كاهش فشار به پشت پا، مانع گردش خون در پاها نشود. قبل از خریدن صندلی حتما در آن بنشینید. اگر نشیمنگاه صندلی از جلو تا تكیه گاه صندلی خیلی عمیق است. لبه صندلی به پشت پاها فشار وارد كرده و مانع گردش خون مناسب آن خواهد شد. اگر هم خیلی كوتاه است نخواهد توانست تكیه‌گاه كافی برای پاها باشد.
دسته صندلی باید نرم و قابل تنظیم باشد. دسته صندلی نگهدارنده وزن بازوهاست و شانه‌ها را از تنش اضافی خلاص كرده، انقباضات اضافی عضلات را كم می‌كند. دوباره در صندلی بنشینید و دسته صندلی را مناسب خود تنظیم كنید. اگر دسته‌های صندلی زیاد از هم فاصله داشته یا خیلی به هم نزدیكند و فاصله آنها قابل تنظیم نیست، این صندلی، صندلی مناسبی برای شما نخواهد بود.
تكیه‌گاه كمری مناسب یكی از ضروریات صندلی خوب است. صندلی باید یك پشتی قابل تنظیم با برجستگی در ناحیه كمر داشته باشد. پشتی صندلی باید بالا و پائین برود تا شما بتوانید برجستگی آن‌را با گودی كمر خود تنظیم كنید.
● چگونه بنشینیم؟
هنگام نشستن زانوهای شما باید كمی پائین‌تر از ران‌های شما باشد. باسن و ران‌های شما باید كامل روی صندلی قرار گیرد و تمام كمر شما به پشتی صندلی تكیه داده باشد. پاهای خود را در جلو با زوایه‌ای كه احساس راحتی كنید، طوری قرار دهید كه كف پاهایتان زمین را لمس كند. اگر ارتفاع میز چرخ‌خیاطی شما غیرقابل تنظیم است، شما باید صندلی خود را در ارتفاع بالاتری تنظیم كنید كه با میز هماهنگ شود. در این حالت لازم است زیر كف پاهایتان یك زیرپایی یا چهارپایه با بلندی مناسب قرار دهید تا پاهایتان آویزان نماند.
● بهترین میز خیاطی
ارتفاع سطح خیاطی یعنی جایی كه سوزن روی پارچه حركت می‌كند معمولا با بلندی میز خیاطی، تفاوت واضحی دارد. اما اگر میز شما طوری طراحی شده باشد كه چرخ خیاطی داخل میز قرار گیرد، ارتفاع سطح خیاطی و میز خیاطی یكسان خواهد شد.
اگر ماشین خیاطی شما روی میز قرار می‌گیرد و نه داخل آن، ابتدا لازم است بلندی سطح خیاطی مناسب خود را پیدا كرده و سپس ارتفاع میز را طوری تنظیم كنید كه سطح سوزن در بلندی مناسب قرار گیرد. برای پیدا كردن ارتفاع مناسب سطح خیاطی، روی صندلی خود بنشینید و یك مجله را روبروی خود بگیرید طوری كه انگار می‌خواهید با آسودگی بخوانید، ارتفاع آرنج خود از زمین را به اضافه عدد ۱۴ تا ۱۸ سانتی‌متر كنید (ارتفاع اضافی تفاوت بین آرنج شما و محل قرار گرفتن دستان شما هنگام خیاطی است.) در ضمن دستان شما در حین خیاطی باید روی خط مستقیمی در امتداد مچ و ساعد قرار گیرد نه اینكه به جلو خم شود.
● میز برش و تخته اطو
ارتفاع میز برش، اندازه سطح خیاطی اهمیت دارد زیرا ساعات متمادی صرف این می‌شود كه پارچه را با قیچی برش داده و با سوزن ته‌گرد برای دوختن علامت‌گذاری كنید. اگر شما روی میز برش هم خم شوید،‌ خطر پیچ خوردن و آسیب مهره‌های كمر خود را افزایش داده‌اید. انواع مختلفی از میز برش وجود دارد.
می‌توانید میز را طوری تنظیم كنید كه بلندی آن مناسب شما شود. حتی ارزش این را دارد كه آن را به یك نجار خوب بدهید تا میزتان را طوری تغییر دهد كه ارتفاع مناسبی پیدا كند. برای محاسبه ارتفاع میز، بایستید و آرنج خود را به طور قائم ۹۰(درجه) خم كنید.
سپس دست‌های خود را كمی پائین بیاورید تا بازوهای شما راحت باشد. میز برش و میز اطو باید در این سطح قرار گیرند. البته بهتر است بلندی میز را كمی از زاویه ۹۰ درجه پائین‌تر ببرید تا آرنج‌هایتان با میز برخورد نكند. ممكن است نسبت به كاری كه می‌خواهید روی میز انجام دهید، ارتفاع آن را كمی تغییر دهید اما نباید بلندی میز برش خیلی از این حد پائین‌تر برود. كشو و وسائل خیاطی نیز باید در ارتفاع مناسبی باشد كه شما به راحتی بتوانید هنگام خیاطی آن‌را برداشته و استفاده كنید. بنابراین اگر بلندی طبقات كم است، می‌توانید از نجار خواهش كنید پایه آن‌ها را بلندتر كند.
در نهایت متذكر می‌شویم، از یاد نبرید كه دوختن، بریدن و اطو كردن لباس در وضعیت‌هایی كه به شما فشار وارد می‌آورد، می‌تواند موجب خستگی، درد عضلانی و بیماری‌های جدی و مزمن ستون فقرات گردد. پس همان‌طور كه برای دوخت لباس مناسب باید الگو داشت، لازم است برای حفظ سلامت خود میز خیاطی و صندلی آن را مطابق الگوی سلامت و دوستدار بدن انتخاب كنید.

منبع : روزنامه سلامت