نوبرانه‌ها ارزش غذایی دارند؟

متخصصان تغذیه هشدار می‌دهند که از خوردن میوه‌های نوبر بهاری تا جایی که امکان دارد خودداری کنیم یا حداقل با رعایت برخی نکات مقدار کمی ‌از آنها بخوریم. شاید باورتان نشود یکی از راه‌های ابتلا به حصبه یا پیدایش بیماری‌های حاد گوارشی خوردن میوه‌های کالی مثل چغاله بادام و گوجه سبز است. این میوه‌هایی که روی ارابه‌های دستی و با پاشیدن آب برق می‌زنند و به نظر می‌رسد که عاری از هر میکروبی هستند، در بیشتر مواقع با آب نامطمئن تمیز می‌شوند. اگر از بحث آلودگی میکروبی این میوه‌ها بگذریم، با مقوله نارس بودن این میوه‌ها و به تبع آن ارزش غذایی کم آنها و عوارض ناشی از این کمبودها روبه‌رو خواهیم شد...
باورتان نمی‌شود اما مواد مغذی میوه‌های کال و نارس کمتر از میوه‌های رسیده است؛ تا جایی که دکتر ابوالفتح شجاعی، فوق تخصص میکروب‌شناسی مواد غذایی در این باره به موارد زیر اشاره می‌کند:
«میوهای نوبر بهاری یعنی چغاله بادام و گوجه سبز نارس نسبت به میوه‌های رسیده خود از کلسیم، آهن و به‌طور کلی املاح معدنی و حتی فیبر کمتری برخوردارند. این تفاوت باعث می‌شود که افراد با خوردن میوه‌های رسیده در برابر بیماری‌هایی چون پوکی استخوان، افزایش کلسترول، کم خونی، چسبندگی‌های روده و...محافظت بیشتری شوند.» طبق توضیحات دکتر شجاعی، گوجه سبز نارس دارای اسید‌های میوه بیشتری است و وقتی در روند رسیده شدن قرار می‌گیرد بیشترشان تبدیل به قند‌های ساده‌ای می‌شود که هم هضم و جذب آنها برای بدن راحت‌تر است و هم فواید بیشتری برای بدن دارند. به علاوه درباره چغاله بادام گفتنی است که چغاله بادام که نام میوه نارس محصول درخت بادام است نیز همانند گوجه سبز تا زمانی که مراحل رسیدگی را به‌طور کامل طی نکرده است املاح، ویتامین و قند‌های کمتری دارد. اما به محض اینکه پوسته دور میوه شروع به سفت شدن می‌کند سرشار از قند‌هایی می‌شود که برای جلوگیری از چسبند‌گی‌های روده‌ای نیز بسیار مفید است.
● یک نور امید
در بسیاری از کشور‌های اروپایی و آمریکایی خوردن میوه‌های کال و نارس مرسوم نیست و تنها در مواردی که قصد صادرات میوه‌ها به مناطقی دیگر است آن هم در رابطه با برخی از میوه‌ها، چند روزی مانده به رسیده شدن، چیده می‌شوند تا در طی مسیر یا در مقصد برسند. به هر حال آنچه که تحقیقات مشخص کرده خوردن این میوه‌های کال در برخی از مواقع در صورت عدم افراط و رعایت برخی نکات بهداشتی نه تنها ضرری ندارد بلکه فواید مهمی ‌‌چون جلوگیری از گرفتگی عضلات را به همراه دارد. در تشریح این موضوع فوق تخصص میکروبیولوژی آلودگی‌های غذایی می‌گوید:«میوه‌های سبز که عموما کال و نرسیده هستند سرشار از کلروفیل هستند. در داخل بدن در مسیر کانال گوارشی این کلروفیل تبدیل به منیزیم می‌شود و از آنجا که منیزیم برای کاهش گرفتگی عضلات نقش به سزایی دارد بنابراین خوردن میوه‌های نارس بهاری می‌تواند تا حدی در بهبود گرفتگی عضلات مفید واقع شود.»
گوجه سبز نیز جزو اولین میوه‌هایی است که در بهار به بازار می‌آید. این میوه اگر به مقدار متعادل مصرف شود، خاصیت مُسهلی ندارد و تنها ممکن است خوردن نشسته آن میکروب‌هایی را وارد بدن سازد که به ناراحتی‌های گوارشی از قبیل دل درد و اسهال منجر شود. بنا به اظهارات دکتر شجاعی، گوجه سبز به دلیل اینکه دارای انواع و اقسام ویتامین‌ها است برای کمک به درمان شبکوری و نیز رشد بدن و آرامش اعصاب نیز مفید است البته گوجه سبزهای رسیده. ولی مصرف زیاد آن حالتی از حساسیت را در دهان و دندان‌ها ایجاد می‌کند که کاملاً موقتی است.
● سردی کردن حقیقت دارد؟
اما از آنجایی که علی رغم تمامی‌توصیه‌های پزشکی دل کندن از این میوه‌های کال برای بسیاری از ما کار سختی است و از سویی دیگربه ویژه در چند سال اخیر باغداران کشور با وسوسه دلالان و واسطه‌ها و با هدف کسب سود بیشتر عرضه انواع میوه را زودهنگام آغاز می‌کنند و به‌نظر می‌رسد خریداران نیز به تدریج به مصرف میوه‌های کال عادت کرده‌اند بنابراین متخصصان تغذیه تاکید دارند حداقل یکسری تمهیدات موقع خوردن آنها رعایت شود چرا که بر مبنای عدم رعایت این نکات است که باورهای غلط مردم «این میوه‌ها سرد هستند و مصرف زیاد آنها موجب عوارضی از قبیل دل به هم خوردگی، تهوع، اسهال، سردرد و دل‌درد می‌شود» به حقیقت می‌پیوندد.
در حالی که ریشه واقعی این حالت‌های بیمارگونه برمی‌گردد به گرد و غبارهایی که روی میوه‌ها نشسته است و بنا بر اظهارات دکتر شجاعی موجب ایجاد عوارضی شبیه «سردی کردن» می‌شود. همچنین حصبه از دیگر بیماری‌هایی است که در صورت شستن این میوه‌ها با آب‌های آلوده در کمین مردم است. بیماری حصبه نوعی عفونت باکتریایی دستگاه گوارش ناشی از مصرف آب و مواد غذایی آلوده است که می‌تواند افراد بی‌احتیاط را در کلیه سنین مبتلا کند و عوارضی از قبیل کاهش شدید آب و املاح بدن، سوراخ شدن روده‌ها، خون‌ریزی دستگاه گوارش را به همراه آورد. در پایان دکتر شجاعی توصیه کرد: «اگر گوجه سبز و چغاله بادام کاملا تمیز و ضدعفونی شده و به صورت کمپوت، خورشت و یا ترشی در حد متعادلی مصرف شوند، تا حدودی مواد مغذی را نیز به بدن می‌رسانند اما نه به‌اندازه یک میوه رسیده، پس نباید انتظار بی‌مورد از مصرف آنها داشت.»

افسانه بهرامی

منبع : روزنامه سلامت