تنفس در فضای بدون سرب

● نگاهی به مزیت های گازسوز کردن خودروها
یکی از اصلی ترین مشکلات فعلی در کشور، در زمینه استفاده از خودروهای شخصی مصرف بالای سوخت های فسیلی مانند بنزین و گازوئیل است که سبب هدر رفتن سرمایه های ارزی و ریالی فراوانی برای کشور ما شده و علاوه بر آن موجب افزایش آلودگی هوا در کشور و خصوصاً شهرهای بزرگی مانند تهران شده است.
در صورت ادامه روند فعلی درخصوص تولید خودروهایی با کیفیت های موجود و نیز افزایش روند تولید محصولات تا چندسال آینده شاهد کاهش سوخت های فسیلی خواهیم بود که با توجه به تجدید ناپذیر بودن این گونه از سوخت های فسیلی و نیز قیمت های رو به رشد آن در سال های اخیر، امکان فراهم کردن سوخت های فسیلی مقدور نبوده و با توجه به نیاز روزافزون صنایع تولیدی به این قبیل از سوخت ها باید به فکر چاره جویی در این زمینه بود.
بهترین جایگزین برای خودروهای بنزین سوز و گازوئیل سوز، استفاده از خودروهای گازسوز است .در ابتدا در گازسوز کردن خودروها از گاز مایع استفاده می شد که این گاز به دلیل آلایندگی زیست محیطی بالا و همچنین هزینه های حمل و نقل آن از پالایشگاه ها به شهرها و در پایانه های فروش مشکلاتی نظیر سوخت های فسیلی را درپی داشت، لذا فروش خودروهای مجهز شده به گازمایع متوقف شد و شرکت هایی که وظیفه تبدیل خودروهای بنزین سوز به گازسوز را داشتند دیگر اقدام به این کار نکردند و هم اکنون نیز جایگاه های عرضه این نوع از گاز در کشور ما و در بسیاری از کشورها بسیار محدود است.
به عنوان جایگزین از گاز طبیعی برای سوخت خودروها استفاده شد که استفاده از آن مزایایی را نیز به همراه داشت، از جمله پائین بودن قیمت گاز طبیعی نسبت به بنزین و آلودگی بسیار کمتر این گاز نسبت به سوخت های فسیلی مشابه. به علاوه در کشور ما با توجه به ذخایر فراوان گاز- پائین بودن قیمت آن نسبت به سوخت های مایع، شبکه گسترده گاز رسانی در کشور صرفه اقتصادی بیشتری در استفاده از این نوع سوخت وجود دارد.
به دلیل آن که درصد بالایی از گازطبیعی را متان تشکیل می دهد، هیدروکربن های نسوخته در موتورهای گازسوز نیز عمدتاً متان است که گازی بی بو و بی اثر بوده و میل به واکنش دهی پائین آن سبب کاهش واکنش ها می شود که منجر به تولید مه دود فتوشیمیایی در محیط می شود. نسبت کربن به هیدروژن در متان از هر هیدروکربن دیگری پائین تر است که همین امر سبب کاهش انتشار منوکسید کربن شده و نیز انتشار دی اکسید کربن را درحدود ۲۵ درصد نسبت به موتورهای بنزین سوز کاهش می دهد و این کاهش سبب افت انتشار گازهای گلخانه ای شده و این امر نیز سبب روند نزولی در پدیده گرم شدن زمین خواهدشد و پدیده ای که در ۱۰۰ سال اخیر به یکی از مشکلات اصلی ساکنان کره زمین تبدیل شده است و در این یک قرن کره زمین نیم درجه نسبت به قرن گذشته گرم تر شده است.
● سابقه استفاده از گازطبیعی
تاریخچه استفاده از گازطبیعی به عنوان سوخت جایگزین در خودروها: به سال های اولیه دهه ۱۹۳۰ و در کشور ایتالیا باز می گردد، در سال های ابتدایی دهه ۱۹۳۰ بحران های نفتی، تلاش برای امنیت انرژی، ارزانی گازطبیعی در مقایسه با سوخت های فسیلی، بحران های ناشی از آلودگی هوا و... سبب روی آوردن کشورهای اروپایی به سوی سوخت های فسیلی گردید. سابقه استفاده از گازطبیعی به جای سوخت های فسیلی در کشور ما نیز به سال های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۳ بازمی گردد. یعنی زمانی که در شهر شیراز تعدادی از تاکسی ها به گازطبیعی فشرده تجهیز شدند و سپس این عملیات تبدیل در سال ۱۳۶۲ در شهر مشهد بر روی ۱۲۰۰ دستگاه تاکسی دیگر ادامه یافت و در این دو شهر نیز جایگاه هایی برای عرضه گازطبیعی طراحی شد.
● تاریخچه موتورهای احتراقی
اختراع موتور در طول سالیان متمادی و با افزوده شدن دانش و تجربه افراد و دانشمندان رخ داده است شاید بتوان تحولات عمده درمسیر پیدایش و تکامل این گونه از موتورها را به صورت زیر دسته بندی کرد:
▪ در سال ۱۲۰۰ پس از میلاد ایده اولیه استفاده از بخار برای تولید کار مکانیکی شکل گرفت.
▪ در سال ۱۷۰۰ میلادی نخستین ماشین های بخاری تولید شد.
▪ در سال ۱۶۸۰ فیزیکدانی هلندی به نام کریستین هیگنز موتوری احتراقی را با سوخت باروت اسلحه طراحی کرد.
▪ در سال ۱۸۰۷ دانشمند سوئیسی به نام ریولز موتوری احتراقی داخلی که از ترکیب هیدروژن و اکسیژن بهره می گرفت طراحی کرد.
▪ در سال ۱۸۲۴ مهندس انگلیسی به نام براون به وسیله گازسوز کردن یک موتور بخار موفق به تولید نخستین ماشین گازسوز شد.
▪ در سال ۱۸۵۸ لینور موتوری گاز سوز با جرقه الکتریکی اختراع و آن را ثبت کرد.
▪ در سال ۱۸۶۲ طرح موتوری چهارزمانه توسط روکاس، مهندس فرانسوی به ثبت رسید.
▪ در سال ۱۸۶۴ مارکوس مهندس اتریشی موتوری تک سیلندر با کاربراتوری ابتدایی تولید کرد و آن را به عنوان نیروی محرکه یک گاری مورد استفاده قرار داد و پس از چندسال از این موتور به عنوان نیروی حرکتی یک خودرو بهره گرفت و نخستین ماشین بنزینی جهان شکل گرفت.
▪ در سال ۱۸۷۳ برایتون مهندس آمریکایی اقدام به طراحی خودرویی با سوخت روغن کرد.
▪ در سال ۱۸۶۶ لانگن و آگوست دست به تولید یک موتور گازی با بازدهی بالا زدند.
▪ در سال ۱۸۷۶ نخستین موتور دو زمانه تولید شد.
▪ در سال ۱۸۸۳ نخستین موتور ۴ زمانه تک سیلندر توسط ویل طراحی شد که در این موتور از گاز به عنوان سوخت پایه استفاده می شد.
▪ در سال ۱۸۸۵ نخستین نمونه مدرن موتورهای گازی توسط دایملر ساخته شد. در طراحی این موتور برای نخستین بار از کاربراتور استفاده شده بود. سپس دایملر این موتور را بهبود داد و تبدیل به موتوری ۴ زمانه با سوپاپ های قارچی کرد.
▪ در سال ۱۸۹۰ نخستین موتور بنزینی ۴ سیلندر توسط می باخ طراحی شد.
▪ در سال ۱۸۹۲ موتور ۴ زمانه دیزلی توسط رودلف دیزل طراحی و پیاده سازی شد.
● امنیت بالا در خودروهای گازسوز
خودروهای گازسوز بر خلاف تصور عمومی دارای ایمنی بسیار بالایی است و احتمال بروز آتش سوزی در این گروه خودروها به طور محسوسی کاهش یافته است. مخازن گاز استفاده شده از خودروهای گازسوز بدون هیچ گونه فرآیند جوشکاری از لوله های فاقد درز و با فرآیندهای پیشرفته صنعتی ساخته می شود و پس از تولید نیز از مراحل تست بسیار سختی عبور کرده و آزمون های متعددی مانند آزمون آتش، آزمون گلوله پرتاب از ارتفاع، آزمون فشار، آزمون نفوذپذیری و... را پشت سر می گذرانند تا در مرحله عمر ۲۰ ساله خود بهترین و بیشترین کارآیی را داشته باشند.
به علاوه خودروهای تولیدی گازسوز از سوی شرکت های ماشین سازی نیز ملزم به رعایت نکات ایمنی فراوان مانند ایمنی در تصادفات، ایمنی در آتش سوزی، عدم نشتی و... هستند که رعایت این نکات سبب بالارفتن امنیت در هنگام به کارگیری ازسوی مشتریان نهایی خواهد شد.
● معایب خودروهای گازسوز
از مهمترین معایب این دسته از خودروها می توان به کاهش توان در موتور این قبیل از اتومبیل ها اشاره کرد و به علاوه اشغال فضای صندوق عقب به دلیل نصب مخزن گاز که این مشکل با طراحی ماشین های گازسوزی که مخازن آنها در داخل شاسی تعبیه شده است، قابل حل است.

وحید ارجمند

منبع : روزنامه ایران