اوباما و بازار انرژی

سیاست‌های انرژی دموکرات‌ها به طور عام و برنامه‌های انرژی اوباما به طور خاص، نشان می‌دهد که <او> با هر که باشد، <با ما> صادرکنندگان نفت نیست.
مردم آمریکا در انتخابات ۱۴ آبان، برای نخستین بار یک سیاه پوست را به ریاست جمهوری این کشور برگزیدند. باراک اوباما بر خلا‌ف رقیب جمهوریخواه خود، نشان داد که در حوزه انرژی برنامه مفصل و سنجیده ای در نظر دارد. دموکرات‌ها در حوزه انرژی بیشتر به مدیریت تقاضا می‌اندیشند، در حالی که جمهوریخواهان بر مدیریت عرضه تاکید و اهتمام بیشتری می‌ورزند؛ از این رو دموکرات‌ها از کاهش مالیات شرکت‌های نفتی و پرداخت مشوق به آنها خودداری و در مقابل از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر حمایت می‌کنند و در عین حال کاهش میزان آلا‌ینده‌های زیست محیطی نیز را هدف قرار می‌دهند.
برای نمونه، افزایش سرمایه گذاری در توسعه سوخت‌های جانشین همانند اتانول، برای کاستن از وابستگی به نفت وارداتی از اهداف اعلا‌م شده اوباماست. آمریکا با مصرف روزانه افزون بر ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه بنزین، بیش از ۴۰ درصد از مصرف بنزین جهان را به خود اختصاص داده است و در قیاس با کشورهای توسعه یافته، بیشترین مصرف سرانه بنزین را دارد و هنوز از نظر فنی امکان کاهش مصرف بنزین در این کشور وجود دارد، اما نقش بنزین در زندگی روزمره مردم آمریکا چنان پررنگ است که هیچ دولتی جسارت نمی‌کند مالیات بنزین را افزایش دهد، زیرا چنین اقدامی‌ممکن است بنیاد دولت را براندازد.
چندی پیش، افزایش قیمت بنزین به بیش از ۳ دلا‌ر برای هر گالن نارضایتی فراوانی در مردم آمریکا به وجود آورد؛ از این رو جانشین سازی اتانول با بنزین به یکی از سیاست‌های مهم بخش انرژی این کشور تبدیل شده است. در فوریه سال جاری میلا‌دی، آمریکا به قصد گسترش دادن مصرف سوخت‌های زیستی، مقدار اجباری اتانول مخلوط در بنزین را از ۶/۴ درصد به ۷۶/۷ درصد افزایش داد، هر چند که میانگین مقدار اتانول مخلوط در بنزین، تا به حال از ۳/۶ در صد فراتر نرفته است؛ البته در جنوب آمریکا، مقدار اتانول مخلوط در بنزین، ۵/۲۳ درصد گزارش می‌شود، اما از نظر مقدار مطلق، مقدار مصرف اتانول در بنزین در شمال آمریکا دو برابر مناطق مرکزی و جنوبی است.
در این کشور روزانه ۵۸۰ هزار بشکه اتانول به صورت مخلوط در بنزین به مصرف می‌رسد که با اجرای برنامه‌های مورد نظر دولت، مصرف آن به یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. اوباما وعده داده است که محدودیت‌های فنی اجرای این سیاست را هر چه سریع تر برطرف و زمینه‌های گسترش آن را فراهم سازد.
ذخایر نفت آمریکا نزدیک به ۲۹ میلیارد بشکه (کمتر از یک چهارم ایران) برآورد می‌شود، در حالی که مصرف روزانه این کشور ۲۱ میلیون و تولید آن کمتر از ۷ میلیون بشکه نفت است؛ از این رو به نظر بسیاری از سیاست گذاران و کارشناسان، در کنار مدیریت تقاضا از سوی دموکرات ها تامین امنیت عرضه مداوم انرژی و توسعه پایدار، مهم ترین چالش پیش روی دولت آمریکا به شمار می‌آید. اوباما تاکید کرده است: ما باید به شکل بهینه تری از انرژی استفاده کنیم، بر منابع جدید تکیه و از انتشار آلا‌ینده‌های زیست محیطی جلوگیری کنیم.
وی در نظر دارد که هم بودجه بخش تحقیق و توسعه را افزایش دهد و هم سیاست‌هایی را به کار ببندد که با ایجاد تحول در فناوری‌های نوین، زمینه‌های استفاده هرچه بیشتر از انرژی‌های نو را فراهم سازد. او مدعی است که می‌تواند نرخ بهره وری انرژی را افزایش دهد، از انتشار آلا‌ینده‌های زیست محیطی جلوگیری کند و از وابستگی کشور به نفت خاور میانه بکاهد. اوباما برای تامین این هدف ۱۵۰ میلیارد دلا‌ر بودجه برای مصرف در بخش تحقیقات انرژی‌های نو در ده سال پیش بینی کرده است تا از این طریق تولید انرژی‌های جانشین و بهره وری انرژی در بخش خانگی و تجاری را افزایش و مصرف نفت را کاهش دهد.
از قرار معلوم اوباما برای کنترل عرضه نفت به حضور نیروهای نظامی کشورش در منطقه نفت خیز خاورمیانه نیازی ندارد و می‌ کوشد از طریق مدیریت تقاضا و افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، کمبود منابع انرژی فسیلی را جبران کند؛ به این ترتیب بزرگ ترین مصرف کننده نفت جهان، به مصرف انرژی‌های جانشین روی خواهد آورد و تقاضای بزرگ ترین منبع درآمدی کشورها نفت خیز منطقه خاورمیانه را کاهش خواهد داد. رویکرد اوباما به مسائل انرژی در قیاس با رویه جمهوریخواهان منطقی تر است اما، تغییر الگوی مصرف انرژی به سادگی و در میان مدت ناشدنی است. اوباما برای مقابله با مشکلا‌ت انرژی رویکرد درستی را انتخاب کرده است، اما باید دید در عمل نیز به درستی رفتار خواهد کرد. در ضمن عمر ریاست جمهوری (چهار یا هشت ساله) وی برای تحقق اهداف اعلا‌م شده، کافی به نظر نمی‌ رسد. ‌

سعید خوشرو
کارشناس اقتصاد انرژی

منبع : روزنامه سیاست روز