ترنجبین

گیاهی است بدون كرك، سبزرنگ، شاخه خصوصاً در قسمت پایین باریك، افراشته، خارهای واقع در قسمت‌های بالایی گیاه ۲-۱ سانتی متر و بقیه ۳-۲ سانتی متر، باریك و كشیده، در فصل خشك همگی خشك و شكننده شده به حالت كشیده و ایستاده هستند. برگ‌ها بیضی تا سرنیزه‌ای یا تخم مرغی با نوك كند، كوتاه‌تر یا تقریباً هم قد خارها. گل‌های قدیمی‌تر ریزان هستند. كاسه گل بدون كرك بوده نیام دارای ۵-۴ دانه، بدون كرك، كشیده و كم و بیش تسبیحی شكل است. مان ترنجبین به طور طبیعی و یا بر اثر فعالیت حشره‌ای سخت بالپوش بر روی شاخه‌های گیاه خارشتر تولید می‌شود و به صورت گلوله‌های ریز و سفید رنگ یا زرد و یا كمی متمایل به قهوه ای بوده و طعم شیرین دارد. مان ترنجبین بخش دارویی آن محسوب می‌شود. مان را در فصل تابستان و در فاصله ماه‌های مرداد و شهریور جمع آوری می‌كنند. خارشتر در ایران، شمال آفریقا، عربستان، فلسطین، سوریه، عراق، پاكستان، قفقاز و آسیای مركزی و افغانستان می‌روید. مان ترنجبین حاوی تركیبات قندی مختلفی چون گلوكز و فروكتوز، سوكروز و تری ساكارید است كه به راحتی در آب حل می‌شوند. از ترنجبین به عنوان ملین، پایین آورنده تب و خلط آور استفاده می‌شود. در طب گذشته از آن در درمان سرفه (به عنوان نرم كننده)، تب و یبوست استفاده می‌كرده‌اند. دوز مصرفی ترنجبین به عنوان ملین بر حسب سن بیمار بین ۷۰- ۱۰ گرم است كه با كمی آب مصرف می‌شود. در ایران این گیاه تقریباً در تمام نقاط از جمله البرز و اطراف تهران، بخش مركزی، شمال شرقی، شرق، جنوب شرقی، شمال و شمال غربی می‌روید.

منبع : روزنامه شرق