حقوق همسایه آپارتمانی

هر شهروند به دلیل شهروند بودن دارای حقوقی است. به همین خاطر قطعاً نیز نسبت به سایر شهروندان و متولیان امور شهری تكالیفی دارد. این حق و تكلیف صرفاً زمانی معنی پیدا می كند كه انسان به صورت گروهی زندگی كند وگرنه اگر فردی دور از انسان ها به تنهایی در بیابان ها و غارها زندگی كند، این مفاهیم در ارتباط با وی مصداق و معنا پیدا نمی كند. به قول استاد كاتوزیان «انسان آزاد به دنیا آمده است و حق دارد آزادانه فعالیت های مادی و معنوی خود را گسترش دهد و از ثمره آنها بهره مند شود، اما برای حفظ حقوق همه شهروندان، ناچار باید حدودی برای آزادی های هر یك از آنها به وجود آید. یعنی آزادی هر فرد محدود به آزادی دیگران شود. قواعد حقوق اشخاص را ناگزیر می سازد كه حق دیگران را محترم بشمارند و بدین گونه در برابر هر حق برای سایرین ایجاد تكلیف می شود و مفهوم حق و تكلیف در روابط اشخاص به عنوان دو امر ملازم و متقابل به وجود می آید.» شهرنشینی و آپارتمان نشینی دارای قواعد و مقررات و ضوابط و فرهنگ خاص خودش است. در زمان های نه چندان دور كه آپارتمان سازی و آپارتمان نشینی رایج نبود و مفهومی نداشت در اكثر شهرها خانه های مسكونی دارای وسعت بسیار و حیاط و درخت و اتاق های متعدد بود. همراه با غروب آفتاب سكوت ملایمی در خانه ها حاكم می شد وصدای اذان مؤذن از گلدسته های مساجد دور و نزدیك در كنار این سكوت، روح را نوازش می داد. بعد هم شب بود و صدای جیرجیرك ها و سكوت و دیگر هیچ.
اكنون بعد از گذشت چندین سال چهره اغلب شهرها كاملاً به هم ریخته است. آپارتمان ها و برج های مسكونی در جای جای شهرها به خصوص شهرهای بزرگ و به ویژه تهران روییده اند و به جای خانه های باصفا، جنگل آهن و فولاد در لباس مجتمع های ساختمانی سراسر شهرهای بزرگ را پوشانده است. به هر حال زندگی شهری قواعد خاص خودش را دارد. بعضاً می بینیم در اندك جایی ده ها واحد آپارتمانی ۳۰ و ۴۰ متری ساخته اند آن هم در طبقات متعدد. به راستی زندگی در چنین محیط هایی سخت است. سخت تر آن كه بایستی حقوق ده ها و بلكه صدها نفر از همسایگان خود را رعایت كنی كه متأسفانه آن گونه كه آپارتمان ها رشد كرده اند فرهنگ آپارتمان نشینی هنوز برای خیلی از ساكنان آپارتمان ها معنی نشده است. امروزه تا پاسی از شب در خیلی از آپارتمان ها انواع و اقسام صداهای ناهنجار و گوشخراش موزیك و تلویزیون و صدای فریاد گونه مكالمات شبانه همسایگان آفتی است آشنا كه مانند خوره آرام آرام روح ساكنان آپارتمان ها را می خورد و این قصه حكایتی تكراری است.
تا می خواهی به همسایه اعتراض كنی كه پدرجان اندكی آرام تر. اندكی آهسته تر. بانگ فریاد برمی آید كه «چاردیواری اختیاری» است.
راستی آیا حق داریم با سروصداهای ناهنجار اعصاب همسایگان را به هم بریزیم و بگوییم كه چاردیواری و اختیاری؟ ساكنان آپارتمان ها اعم از مالك و مستأجر مكلفند برای ایجاد یك زندگی بهتر به حقوق سایر همسایگان احترام بگذارند. این یك تكلیف قانونی برای تمامی شهروندان است كه با اصول و موازین اخلاقی كاملاً مطابقت دارد.
براساس قانون موجر و مستأجر و قانون تملك آپارتمان ها و سایر قوانین مرتبط برای اداره امور آپارتمان ها هیأت مدیره ای از ساكنان آپارتمان ها انتخاب می شود كه این امر را برعهده دارد. معمولاً از سوی هیأت مدیره یا مدیر ساختمان در مواقعی كه حتی اگر قراردادی هم بین مالكان و ساكنان یك ساختمان وجود نداشته باشد تصمیمات اكثریت آرای مالكان و ساكنان ساختمان لازم الاجراست. ماده ۶ قانون تملك آپارتمان ها در این مورد می گوید:
«چنانچه قراردادی هم بین مالكان و ساكنان یك ساختمان وجود نداشته باشد تمام تصمیمات مربوط به اداره و امور مربوطه به قسمت های مشترك به اكثریت آرای مالكان است كه بیش از نصف مساحت قسمت های اختصاصی را مالك باشند.» رعایت نكردن مقررات و مفاد قانون مذكور دارای ضمانت اجرایی مخصوصی است كه در این قانون قید شده است. بدیهی است رعایت حقوق دیگران كم و بیش برای حق هر كسی حدودی به وجود می آورد.
آری هر كس حق دارد در محدوده آپارتمان خود موزیك گوش دهد، تلویزیون ببیند، با اعضای خانواده صحبت كند و ... اما بایستی در نظر داشت این حق تا جایی قابل اعمال است كه به حقوق دیگران تجاوز نكند و باعث ناراحتی آنان نشود. بلند كردن صدای موزیك یا تلویزیون در جایی كه ده ها همسایه در مجاورت ما زندگی می كنند یا در حال استراحتند تجاوز به حقوق آنان است.زندگی ماشینی كه ترافیك همراه با سرو صدای فراوان و دود و انواع و اقسام ماشین ها و خلاصه آلودگی هوا و آلودگی صوتی از مظاهر اولیه آن است خود به خود مشكلات و سختی های خاص خود را به همراه دارد كه در هر حال اثرات نامطلوبی بر روح و روان شهروندان می گذارد. بدیهی است تجاوز به حقوق همسایگان به هر شكل و به هر نحو اثرات نامطلوب را مضاعف می كند. احترام به حقوق دیگران نشانه رشد و توسعه و فرهنگ شهرنشینی است. سعی كنیم ضمن آشنایی نسبی با قوانین مختلف به تكالیف شهروندی خود عمل كرده و به حقوق دیگران نیز احترام بگذاریم.

عبدالصمد خرمشاهی
وكیل دادگستری

منبع : روزنامه ایران