بررسی رژیم غذایی ماهی پوزانوک خزریAlosa caspia caspia

پوزانوك خزری یكی از شگماهیان اقتصادی دریای خزر بوده و خصوصیات زیستی آن تاكنون در ایران بررسی نشده است. در این بررسی ۱۸۰ نمونه ماهی پوزانوك خزری از سواحل جنوب شرقی دریای خزر از آذرماه ۱۳۸۰ تا خرداد ۱۳۸۲ و بطور فصلی صید و بررسی شد. هدف اصلی این مطالعه تعیین اقلام غذایی این ماهی و تغییرات آن بر حسب سن، جنس، منطقه و فصل پس از تهاجم شانه دار Mnemiopsis leidyi به دریای خزر بوده است. این ماهیان دارای طول چنگالی ۱۰۳ تا ۲۳۲ (۴/۲۴ ±۸/۱۵۸) میلیمتر، وزن ۱۶ تا ۱۳۰ (۶/۲۰±۲/۵۲) گرم و سنین ۲ تا ۵ (۷/۰±۶۴/۲) سال بوده و شاخص تهی بودن لوله گوارش آنها ۸/۱۲ درصد، میانگین طول نسبی روده ۰۲/۰ ± ۵۱/۰ و میانگین شدت تغذیه ۱/۱۹۲ ± ۷/۱۶۸ تعیین گردید. نتایج نشان داد كه این ماهی از تنوع غذایی نسبتا بالایی برخوردار بوده و فیتوپلانكتونها (سرده های Rhizosolenia و Spirogyra) حدود ۵/۴ درصد، زئوپلانكتونها (Foraminifera ، Copepoda ، Cirripedia، لارو Bivalvia و غیره) حدود ۹۵ درصد و كفزیان (نظیر Gammaridae) و ماهیان استخوانی (تخم، لارو و بچه ماهی) حدود ۵/۰ درصد تعداد طعمه موجود در لوله گوارش این ماهی را تشكیل داده اند. در بین این طعمه ها، زئوپلانكتونهای رده كوپه پودا ( spp. Acartia) و سیریپدیا (سیپریس Balanus) بترتیب با ۱/۶۸ و ۴/۲۵ درصد تعداد طعمه های مصرفی غذای اصلی این ماهی بودند. بررسی كنونی نشان داد كه این دو زئوپلانكتون غذای اصلی پوزانوك خزری بوده و افزایش قابل ملاحظه شانه دار M. leidyi در دریای خزر منجر به كاهش آنها شده است كه در نتیجه شدت تغذیه و رشد در این ماهی كاهش یافته است.