پیدا و پنهان سلولیت

شاید دو چاله کوچکی که موقع خندیدن روی گونه بعضی‌ها می‌افتد زیبا باشد اما چنین چاله‌هایی در نواحی دیگر بدنمان (مخصوصا در ران‌ها، باسن، شکم یا بازو)چندان زیبا نیست. این وضعیت، سلولیت نام دارد که یک مشکل پوستی نسبتا شایع است. اکثر زنان، بسیاری از دختران و برخی از مردان سلولیت دارند...
سلولیت به صورت فرورفتگی یا برآمدگی در پوست دیده می‌شود و به پوست، ظاهری پوست پرتقالی یا پنیری می‌دهد. شدت سلولیت، متفاوت است. سلولیت خفیف زمانی قابل دیدن است که پوست را بین دو دست یا دو انگشت بگیریم و بفشاریم تا فرورفتگی‌ها ظاهر شوند. انواع شدیدتر آن به پوست، ظاهری نامنظم و دارای برآمدگی و فرورفتگی می‌بخشد. سلولیت روی ران‌ها و باسن شایع‌تر است ولی می‌تواند روی پستان‌ها، بخش پایینی شکم و بازوها نیز ایجاد ‌شود.
● سلولیت چگونه ایجاد می‌شود؟
چربی‌ای که موجب سلولیت می‌شود از همان نوعی نیست که باعث افزایش سایز می‌شود. چربی‌ای که موجب چاقی می‌شود در عمق خیلی بیشتری زیر پوست و نزدیک به استخوان‌های ما قرار دارد و همان است که بدن به منظور تولید انرژی می‌سوزاند. از طرف دیگر، سلولیت از آن دسته سلول‌های چربی ایجاد می‌شود که تقریبا درون خود پوست قرار دارند. سلولیت، بیشتر یک مشکل زنانه است که هم به تغییرات هورمونی مربوط است و هم به ساختار بدنی خانم‌ها؛ به ویژه آنچه که «تیغه بافتی» نام دارد. تیغه‌های بافتی، نوارهای فیبروزی هستندکه از زیر به پوست متصل هستند و مانند طناب‌هایی پوست را به عضله زیرین آن و ساختمان‌های عمقی‌تر متصل می‌کنند و سلول‌های چربی را در زیر پوست احاطه می‌کنند. در مردان، این تیغه‌ها اریب قرار دارند، در حالی که در زنان به طور عمودی قرار می‌گیرند. با افزایش سن، این تیغه‌ها که به طور طبیعی ارتجاعی هستند، سفت می‌شوند و در نتیجه، هنگامی که سلول‌های چربی در پوست تجمع می‌کنند، از بین تیغه‌های سفت شده به بالا فشار می‌آورند، در حالی که نوارهای فیبروز، پوست را به پایین می‌کشند. در نتیجه این سلول‌ها که به سمت بالا فشار می‌آورند، موجب ایجاد یک سطح ناهموار یا فرورفته می‌گردند. به این فرورفتگی‌ها یا گودافتادگی‌ها روی پوست، سلولیت گفته می‌شود.
سلولیت در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد. علت آن نیز الگوی قرارگیری تیغه‌ها و تعداد تیغه‌هاست. در زنان چربی عمدتا در ران‌ها، باسن و کشاله ران توزیع شده است؛ یعنی نواحی شایع برای سلولیت. به علاوه، با افزایش سن، شیوع سلولیت بیشتر می‌شود که علت آن، کاهش خاصیت ارتجاعی پوست و تیغه‌های بافتی است. ژنتیک می‌تواند بزرگ‌ترین نقش را در ایجاد سلولیت داشته باشد. از آنجا که تعداد تیغه‌های بافتی ژنتیکی است، پس سلولیت نیز می‌تواند تحت تاثیر ژن‌ها به ارث برسد. نمونه‌‌هایی که از پوست نوزادان گرفته می‌شود، می‌تواند براساس تعداد تیغه‌ها با دقت بالایی پیش‌بینی کند که آیا بعدها در زندگی دچار سلولیت خواهند شد یا خیر؟ افزایش وزن موجب می‌شود سلولیت بیشتر دیده شده و مشخص‌تر شود و البته سلولیت در افراد لاغر نیز می‌تواند ایجاد شود. عوامل دیگری که می‌توانند احتمال سلولیت را بیشتر کنند عبارت‌اند از: استرس، کم‌تحرکی و مصرف داروهای ضد بارداری هورمونی.
● چه باید کرد؟
یک رژیم غذایی خوب که پوست را به خوبی تغذیه کند، می‌تواند کمک‌کننده باشد. غذاهایی مانند سبزیجات، زیتون، مرکبات، تخم‌مرغ، سویا، انار و مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدان می‌تواند مفید باشد. رژیم غذایی سالم به علاوه فعالیت منظم برای درمان سلولیت سودمند است. کاهش وزن و تقویت عضلات پاها، ران‌ها و باسن به بهبود ظاهر فرورفته در پوست کمک می‌کند و البته با کاهش وزن، سلولیت نامشخص‌ترمی‌شود ولی ممکن است کاملا از بین نرود.
● بررسی وجود سلولیت و طبقه‌بندی آن
برای بررسی وجود یا عدم وجود سلولیت، می‌توانید از آزمون‌های زیر کمک بگیرید:
▪ تست نیشگون: راه ساده‌ای برای تعیین وجود سلولیت است. پوست قسمت خارجی ران خود را بین انگشتان اشاره و شست خود بگیرید و ببینید آیا روی پوست فرورفتگی ایجاد می‌شود. همین کار را می‌توانید برای بخش‌های دیگر بدن مانند باسن و شکم انجام دهید.
▪ مقیاس: این مقیاس برای طبقه‌بندی سلولیت براساس یک روند چهار مرحله‌ای به کار برده می‌شود:
▪ مرحله۰: بدون فرو رفتگی در هنگامی که فرد ایستاده یا دراز کشیده است. تست نیشگون موجب آشکار شدن «چین‌ها و شیارها» می‌گردد ولی پوست «ظاهر لحاف‌مانند» ندارد.
▪ مرحله ۱: بدون فرورفتگی در هنگامی که فرد ایستاده یا دراز کشیده است. تست نیشگون موجب آشکار شدن «ظاهر لحاف‌مانند» در پوست می‌گردد.
▪ مرحله ۲: هنگام ایستادن فرورفتگی خود به خود آشکار است ولی هنگام دراز کشیدن دیده نمی‌شود.
▪ مرحله ۳: فرورفتگی در هنگام ایستادن و دراز کشیدن خود به خود آشکار است.

دکتر محسن پرورش
منابع: مایوکلینیک و انجمن متخصصان
مراقبت‌های پوست و سلولیت امریکا

منبع : روزنامه سلامت