کامپیوترتان را آزادانه جستجو کنید

قابلیت جستجوی سریع و بر طبق مؤلفه‌ها که ایــن روزها ســـر و صـــدای زیـــادی بــه راه انداخته است آنقدر که به نظر می‌رسد جدید و انقلابی نیست. قابلیت حفظ metadata (اطلاعاتی مانند عنوان، مؤلف، سایز و...) از مدتها پیش در فایل سیستمها موجود بوده است. اما با مجمتعتر و بـــی انــتــها شـــدن metadata امـکان جستجوی فایلها بر طبق محتویات metadata فراهم شده است.
ابزار find در یونیکس یکی از نمونه‌های اولیه ای بود که از این قابلیت استــفــاده می‌کـــرد امــا BeOS در سال ۹۶ این قابلیت را به حد کـمال برای کاربران عادی فراهم کرد. با استفاده از فایل سیستم جدید BeFS که به صورت ۶۴ بیتی و با قابلیت Journaling ارائه شد امــــکان جستجو برطبق metadata که در فایل سیستم قبلی Be هم موجود کامل شد و کاربران می‌توانستند بر طبق مؤلفه‌هایی مـــانــنــد نـام خواننده، نوع پرونده، عنوان و... به سرعت فایلهایشان را جستجو کنند.
Dominic Giampaolo که این سیستم فایل جدید را نـــوشتــه بود پس از پیوستن بــه اپل در سال ۲۰۰۲ فعالیت برای اضافه کردن این قابلیت به سیستم فایل +HFS را آغـــاز کـرد و سرانجام اپل در سال ۲۰۰۴ با ارائه پیشنمایشی از Mac OS X Tiger قابلیــت Spotlight-کـه به کمک Dominic Giampaolo نوشته شده بود- را معرفی کرد. Spotlight نسبت به نمونه BeFS از یک برتری مهم برخوردار بود، امکان index کردن زنده اطلاعات.
پس از معرفی Spotlight بار دیــگر جستجوی سریع و برطبق مؤلفه‌ها مورد توجه قرار گرفت و کمی بعد Google نرم افزار جستجوی رومیزی خود را با قابلیتهایی مشابه غــیـر از جستجوی زنده اطلاعات فراهم کرد. پس از این اقدام Google بود که شرکتهای بسیاری به این قابلیت علاقه مند شـــده و از غــفــلت مــایکروسافت در ارائه WinFS (که آن هم قرار است قابــلیــتهای مشــابــهی فـــراهم کند استفاده کردند تا اینکه خود مایکروسافت هم Windows Desktop Search را با قابلیتهای مشابه نمونه گوگلی فراهـــم کـــرد. در ایـــن وضعیت کاربـــران Be به خاطر چند سال جلو بودن سیستم عامل ناکامشان نسبت به مکینتاش فخر می‌فروختند و کــاربرهای مکینتاش به کاربران ویندوز که باید از نرم افزارهای متفرقه با مشکلات بسیار استفاده کنند ولی کاربران لینوکس می‌توانند به find بسنده کنند؟
جامعه بازمتن هرگز به این موضوع بی توجه نبوده است. در ســـال ۲۰۰۳ پـــروژه Dashboard با هدف نمایش پرونده‌های مرتبط آغــاز شـد.به این صورت که اگر به عنوان مثال شما یا دوستتان از طریق برنامه پیغام فوری (IM) درباره مکان یا قراری صحبت کردید نامه‌ها، چوب الفها(Bookmarks) و سایر فایلها و پرونده‌ها با عنوان یا متن مرتبط را نمایش دهد.
Lucene بـــه عنوان API بـــرای جستجو و index اطلاعـــات توســـط بنیاد نـرم افزاری Apache با استفاده از Java و مجوز Apache Software License منتشر شده است. Dotlucene یکی از انتقالهای(port) آن با استفاده از #C می‌باشد.
حاصـــل ایـــن تلاشهـــا بـرای پروژه Beagle استفاده شد. پـــروژه Beagle بــا استفاده از #C و با کمک Mono و #GTK بر پـــایــه Dashboard و Dotlucene نوشتــه شده است.هدف Beagle فراهم کردن قابلیت جستجوی سریع و بر طبق مؤلفه برای لینوکس و به خصوص Gnome است.(البته افرادی بر روی انتقال آن به ویندوز نیز کار می‌کنند.)
Beagle هنوز در مرحله بسیار مقدماتی Alpha قرار دارد و وعـــده جستجوی پرونده‌ها، نامه‌ها، سابقه مرورگر، گفتگوهای IM/IRC، کدهای منبع، تصاویر ، فایلهای موسیقی، برنامه‌ها و بسیاری دیگر از انواع فایلها و پرونده‌ها را می‌دهد.
شاید برای نصب، بررسی و قضاوت دربـــاره Beagle کمــی زود باشد با توجه به این موضوع و خودداری از تاخیر بیشتر در ارائه مقاله چند سوال و جواب ساده را که به آشنایی بیشتر شما با این پروژه کـمـک می‌کـنـد در ادامه قرار داده‌ام. توجه داشته باشید که این یک FAQ رسمی نبوده و برطبق بررسیهای من پیرامون این پروژه بدست آمده است.
▪ آیا Beagle برای استفاده روزانه آماده است؟
همانطور که قبــــلا گفته شد این پروژه در مرحـله مقدماتی Alpha قرار دارد. یعنی علاوه بر باگهای بسیار، ناقص و درحال تکمیل است. اما آزمایش آن خالی از لطف هم نیست و ممکن است برخی نیازهای شما را موقتا برآورده کند.
▪ آیا Beagle رابط گرافیکی دارد؟
شما می‌توانید از طریق ابزار گـــرافیـــکــی (BEST (Bleeding Edge Search Tool به جستجوی فایلهایتان بپردازید. امکان جستجو از طریق مرورگرها هم وجود دارد. اما هنوز برای تنظیمات ابزار گرافیکی در دسترس نمیباشد.
▪ آیا نصب Beagle آسان است؟
اگـــر نصب معمـــول برنـــامه‌ها در لینوکس و کلنجار رفتن با Dependency را ساده حساب کنیم نصب Beagle هم چندان سخت نیست. البته در هر توزیع آسانی و نحوه نصب و همچنین پشتیبانی از قابلیتهای Beagle متفاوت است.
▪ آیا برای نصب Beagle نیازمند کامپایل مجدد هسته هستم؟
Inotify تجربه استفــاده از Beagle را بسیار بـهبود می‌بخشد و توصیه می شود از هسته لینوکس با این قابلیت استفاده کنید. اما Beagle برای نصب و اجرا هیچ وابستگی به آن ندارد.
▪ Inotify چیست و چگونه می‌توان از آن بهره برد؟
Inotify یک سیستم اطـــلاع فــایــل (file notification system) بــرای هستـه لینوکس است که تاکنون جزو سری پایدار هسته لینوکس نبوده است. بنابراین برای بهره بردن از آن یا باید خــودتـــان هسته را patch کنید یا از هسته‌های از پیش آماده شده مناسب با توزیعتان استفاده کنید.
▪ چرا Beagle فایلهای مرا index نمی‌کند؟
Beagle در حال حاضر تنها بر روی فــایــل سیستمهایی کـــه از Extended attributes پشتیبانی می‌کنند عــمل می‌کند. بنابراین اگر فایل سیستم شما Reiser۴ یا NFS باشد فعلا دورBeagle را خط بکشید.
▪ خوب زودتر می‌گفتید! اما برای من ext۲/ext۳/Reiser۳ هم عمل نمی‌کند؟!
هسته لینوکس باید از extended attributes برای فایل سیستم مورد نظرتان پشتیبانی کند. هسته به صورت پیش فرض این قابلیت را برای فایل سیستمهای ext۲ و Reiser۳ فعال نمی‌کند. شما باید خودتان آنها را تنظیم کنید
▪ اگر بدون این همه عذاب فقط برای چند دقیقه بخواهم کارکرد آن را ببینم چطور؟
می‌توانید فیلم Beagle را در حال استفاده به صورت Flash ببینید. پر توقع نیستم اما ترجیح می‌دهم خودم امتحان کنم...
اگر توزیع SuSE ۹.۳ را داشته باشید با کـــمترین دردسر می‌توانید یـــکـی از نسخه‌های Alpha آن را از نزدیک ببینید. البته برای رهایی از برخی باگهای اصلی می‌توانید آن را بروز کنید که البته دردسر بروزرسانی آن کمتر از نصب بر روی بسیاری از توزیعهاست.
▪ آیا با زبانهای مختلف از جمله فارسی سازگار است؟
در چند نمونه‌ای که من آزمایش کردم از فارسی بدون مشکل پشتیبانی می‌شد.

منبع : نشریه لینوکس ایران