پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

ایزاک نیوتن


ایزاک نیوتن
ایزاك نیوتن كه در روز ۲۵ دسامبر ۱۶۴۲ یعنی سال مرگ گالیله متولد شد از خانواده ای است كه افراد آن كشاورزان مستقل و متوسط الحال بودند و مجاور دریا در قریه وولستورپ می زیستند
نیوتن قبل از موعد متولد شد و زودرس به دنیا آمد و چنان ضعیف بود كه مادر گمان برد او حتی روز اول زندگی را هم نتواند به پایان برد پدرش نیز در عین حال اسحق نام داشت و در سی سالگی و قبل از تولد فرزندش درگذشت.
پدرش مردی بوده است ضعیف با رفتار غیرعادی زودرنج و عصبی مزاج. مادرش هاناآیساك زنی بود مقتصد، خانه داری بود صاحب كفایت و صنعتگری با لیاقت. آیزاك دوره كودكی شادی نداشت او سه ساله بود كه مادرش با بارناباس المیت كشیش مرفه با سنی دو برابر سن خود ازدواج كرد. جدایی از مادر ظاهراً سخت بر شخصیت او اثر گذاشت و تقریباً مسلم است كه رفتار بعدی وی نسبت به زنان را نیز شكل داد. نیوتن هیچگاه ازدواج نكرد اما یك بار (شاید هم دوبار) نامزد كرد به نظر می آمد كه تمركز او منحصراً روی كارش بود نه سالی كه نیوتن در وولستوپ جدا از مادر گذرانید برای وی سالهای دردناكی بود داستانهایی سر زبان است كه نیوتن جوان ازقبه كلیسا بالا می رفت تا نورث ویتام ده مجاور را كه مادرش اینك در آن زندگی می كرد ببیند.
آموزش ابتدایی رسمی نیوتن در دو مدرسه كوچك دهكده های اسكلینگتن و راچفورد صورت گرفته بود كه هر دو برای رفت و آمد روزانه به خانه او نزدیك بودند چنین به نظر می رسد كه اول بار داییی او كه كشیشی به نام ویلیام آیسكاف بوده است متوجه شد كه در نیوتن استعدادی مافوق كودكان عادی وجود دارد.
بدین ترتیب ویلیام آیسكاف مادر را مجاب كرد كه كودك را به دانشگاه كمبریج (كه خودش نیز از شاگردان قدیمی این دانشگاه بود) بفرستند زیرا مادر نیوتن قصد داشت وی را در خانه نگهدارد تا در كارهای مزرعه او را كمك كند در این هنگام نیوتن ۱۵ ساله بود كمبریج در آن زمان دیگر آكسفورد را از مقام اولی كه داشت خلع كرده به قلب پیوریتانیسم انگلیس و كانون زندگی روشنفكری آن كشور بدل شده بود. نیوتن در آنجا مانند هزاران دانشجوی دیگر دوره كارشناسی، خود را غرق مطالعه آثار ارسطو و افلاطون می كرد نیوتن در یكی از روزهای سال ۱۶۶۳ یا ۱۶۶۴ شعار زیر را در كتابچه یادداشت خود وارد كرد. «افلاطون دوست من و ارسطو هم دوست من است اما بهترین دوست من حقیقت است.» او از كارهای دكارت در هندسه تحلیلی شروع كرده سریعاً تا مبحث روشهای جبری پیش آمده بود در آوریل ۱۶۶۵ كه نیوتن درجه كارشناسی خود را گرفت دوره آموزشی او كه می توانست چشمگیرترین دوره در كل تاریخ دانشگاه باشد بدون هیچگونه شناسایی رسمی به اتمام رسید.
در حدود سال ۱۶۶۵ مرض طاعون شیوع یافت و دانشگاه دانشجویان خود را مرخص كرد نیوتن به زادگاه خود مراجعه كرد همین موقع بود كه هوش و استعداد نابغه بزرگ آشكار گشت زیرا تمام كتابها و جزوه های خود را در دانشگاه جا گذاشته بود فكر خود را آزاد گذاشت كه به تنهایی از منابع خاص خود استفاده كند در این هنگام نیوتن بیش از بیست و دو سال نداشت ولی بیش از ارشمیدس و دكارت درباره معرفت ساختمان جهان دقیق شده بود نیوتن ضمن دو سالی كه در وولستوپ بود «حساب عنصار بی نهایت كوچك» «قانون جاذبه عمومی» را كشف كرد و تئوری نور را بنیان گذاشت این داستان كه سقوط سیبی از درخت نیوتن را به فكر كشف نیروی جاذبه عمومی انداخته است به نظر درست می آید او از آن لحظه این پرسشها را برای خود مطرح كرد: چرا سیب به پایین نه به بالا سقوط می كند؟ و چرا ماه بر زمین نمی افتد. این اندیشه ها بعدها او را به كشف قانون گرانش رهنمون شدند هنگامی كه نیوتن چندین سال بعد پاسخ این پرسش را توانست بیابد در واقع یكی از قانونهای فیزیك را كشف كرده بود كه بر تمام عالم حكمفرماست «قانون نیروی گرانش زمین.» او پس از شیوع طاعون و بازگشت به ملك زراعی مادرش، طی ۱۸ ماه به آگاهیها و كشفهایی بیش از آنچه كه دانشمندان دیگر در تمام طول عمر خود دست می یابند، دست یافت او در این مدت ساخت و ساز قانون نیروی گرانش را آغاز كرد او درباره نور و رنگهای آن پژوهش كرد دلیل جزر و مد را كشف كرد قوانین و حركات بخصوصی را به درستی تشخیص داد و معادله هایی برای آن نوشت كه بعدها اساس و بنیان دانش مكانیك شد در مورد نیروی گرانش نیوتن معتقد بود كه نه تنها زمین چنین نیروی گرانشی دارد بلكه تمام اجسام و اجرام چنین خصوصیتی دارند.
روزی كه او منشوری را در دست گرفت و اجازه داد تا پرتو نور خورشید از میان آن عبور كند او با این كار كشف كرد كه نور سفید به هنگام ورود به منشور شیشه ای منحرف می شود و به هفت پرتو نور اصلی با رنگهای گوناگون تجزیه می شود آنها رنگهای رنگین كمان هستند كه طیف یا بیناب نامیده می شوند و عبارتند از: سرخ، نارنجی، زرد، سبز، ابی، نیلی و بنفش. او تمام این كشفیات را در یك دوره زمانی ۱۸ ماه به انجام رسایند بالاخره طاعون ریشه كن شد و او به لندن برگشت تا تحصیلات خود را به پایان برد. او سه سال پس از آن را صرف كاوش و پژوهش در ماهیت و طبیعت نور كرد همچنین نخستین دوربین نجومی آیینه ای را ساخت تلسكوپ آیینه ای رصد خانهن مونت پالومار در كالیفرنیا نیز كه آیینه آن پنج متر قطر داد براساس اصول و قواعل نیوتن بنا شده است. نیوتن در اثر مطالعات فراوان مبتلا به ناراحتی عصبی شد از دو ناراحتی عصبی كه نیوتن پیدا كرد اولی ظاهراً در سال ۱۶۷۸ و دومی در سال بعد از فوت مادر او بود در این دوره وی به مدت شش سال از هر گونه مكاتبه ای مربوط به تلاشهای ذهنی دست كشید به هر صورت عالم كیهانی بود. دوران مابین ۱۶۸۴ و ۱۶۸۶ از نظر تاریخ فكری بشر مقام ارجمندی دارد در این دوران هالی توانست با تدبیر بسیار نیوتن را وادار كند كه اكتشافا تخویش را در نجوم و علم حركات به منظور انتشار تدوین كند و نیوتن نیز به این كار رضایت داد در سال ۱۶۸۷ در سن چهل و پنج سالگی قانون جاذبه زمین و سه قانون درباره حركت را در كتابش كه به زبان لاتین نوشته شده بود و «اصول» (Principle) نام داشت با خرج هالی منتشر كرد نیوتن به مطالعات عظیم دیگری پرداخت كه حتی امروزه نیز كامل نشده است و آن اینكه با به كار بردن قوانین علم حركات و قانون جاذبه عمومی فرورفتگی زمین را در دو قطب آن كه نتیجه دوران روزانه زمین به دور محورش می باشد محاسبه كرد و به كمك این محاسبه درصدد بر آمد سیر تكامل تدریجی سیاره را مورد مطالعه قرار دهد. نیوتن تغییرات وزن اجسام را برحسب تغییر عرض جغرافیایی مكان به دست آورد و نیز ثابت كرد كه هر جسم توخالی كه به سطوح كروی متحد المركز و متجانس محدود شده باشد نمی تواند هیچگونه نیرویی بر اجسام با ابعاد كوچك كه در نقطه غیرمشخصی در داخل آن قرار داشته باشند اعمال كند نیوتن در پاییز سال ۱۶۹۲ هنگامیكه به پنجاه سالگی نزدیك می شد به سختی مریض و بستری شد به طوری كه از هرگونه قوت و غذایی بیزار شد و دچار بیخوابی مفرط گردید كه به تدریج به بی خوابی كامل تبدیل شد خبر كسالت شدید نیوتن در قاره اروپا انتشاریافت لیكن بعد از آنكه خبر بهبود او را دادند دوستانش شادمان گشتند.
حكومت بریتانیا به منظور قدردانی از خدمات این دانشمند بزرگ یك منصب بسیار بالای دولتی به وی اعطا كرد او در سال ۱۷۰۰ میلادی به عنوان خزانه داری كل سلطنتی محسوب شد منصبی كه تا اخر عمرش آن را حفظ كرد در همان سال به عضویت آكادمی علمی فرانسه نیز انتخاب شد در سال ۱۷۰۵ علیا حضرت ملكه آن (ملكه انگلیس) به وی عنوان «سر» اعطا كرد و به احتمال قوی اعطای این افتخار بیشتر به مناسبت خدمات او درضرب مسكوكات بوده است تا به علت تقدم فضل او در معبد عقل و كمال.وی چندی پیش از وفاتش با نگاهی به زندگی علمی طولانی گذشته اش از آن این خلاصه را به دست داد: من نمی دانم به چشم مردم دنیا چگونه می آیم اما در چشم خود به كودكی می مانم كه در كنار دریا بازی می كند و توجه خود را هر زمان به یافتن ریگی صافتر یا صدفی زیباتر منعطف می كند در حالیكه اقیانوس بزرگ حقیقت همچنان نامكشوف مانده در جلوی او گسترده است اخرین روزهای زندگی وی تأثر برانگیز و از جنبه انسانی قوی و عمیق بوده است اگرچه نیوتن نیز مانند سایر افراد بشر از رنج فراوان بی بهره نماند لیكن بردباری بسیاری كه در مقابل درد و شكنجه دائمی دو سه سال اخیر زندگانی خویش نشان داد شكوفه های دیگری بر تاج گلی كه بر فرق او قرار دارد می افزاید.
در آخرین روزهای زندگی سرفه ای مداوم او را بسیار ضعیف كرد و عاقبت بعد از آنكه چند روزی از درد جانگداز آسوده بود در نهایت آرامش در ۲۰ مارس ۱۷۲۷ در هشتاد و چهار سالگی در لندن در گذشت و با عزت و شرف بسیار در وستمینستر آبی به خاك سپرده شد برای قدردانی از این دانشمند بزرگ واحد نیرو را نیوتن نامیده اند و به اختصار با حرف N نشان می دهند بدون تردید می توان گفت در تاریخ بشریت نامی مافوق نیوتن وجود نداشته و هیچ اثری از لحاظ عظمت و بزرگی مانند كتاب (اصول) او نخواهد بود لاپلاس بزرگترین ادامه دهنده اكتشافات او درباره اش چنین می گوید: كتاب اصول بنای معظمی است كه تا ابد عمق دانش نابغه بزرگی را كه كاشف مهمترین قوانین طبیعت بوده است به جهانیان مدلل خواهد داشت. لاگرانژ درباره او چنین می گوید: نیوتن خوشبخت بود كه توانست دستگاه جهان را توصیف كند افسوس كه در عالم بیش از یك آسمان وجود ندارد ولتر مشهورترین ستایندگان او چنین نوشته است: ای رازدار آسمانها و ای جواهر ابدی راست بگو تو نسبت به نیوتن حسادت نمی ورزی؟
منبع : ایرانیکا