انتخابات هند، بزرگترین رای گیری جهان

انتخابات در کشور بزرگ و آزاد هند، از وسیع ترین عملیات انتخاباتی در جهان بشمار می رود که از زمان استقلال این کشور از انگلیس در سال ۱۹۴۷تاکنون به طور مرتب در فواصل معین برگزار گردیده است. بر اساس قانون اساسی هند، یک نهاد غیرسیاسی کاملا مستقل به نام «کمیسیون انتخابات هند» بر کل روند انتخابات مجلس مرکزی (پارلمان) ، مجلس های ایالتی ریاست جمهوری و معاونت ریاست جمهوری، نظارت می کند. پارلمان هند دارای دو مجلس جداگانه به نام های مجلس نمایندگان یا عوام (لوک سبها) و مجلس ایالتها یا علیا (راجیا سبها) است. به گزارش ایرنا اعضای مجلس لوک سبها با آرای مستقیم مردم و اعضای مجلس راجیا سبها با آرای اعضای مجالس ایالتی انتخاب می شوند و اعضای مجالس مرکزی و ایالتی، رئیس جمهوری و معاون رئیس جمهوری هند را انتخاب می کنند. انتخابات برای لوک سبها بزرگترین عملیات انتخاباتی در جهان است که در آن حدود ۶۷۰میلیون نفر آرای خود را در ۸۰۰هزار صندوق مستقر در مناطق جغرافیایی کاملا متفاوت در سراسر هند از کوه های برف گیر رشته کوه های هیمالیا گرفته تا بیابان های راجستان و جزایر کم جمعیت در اقیانوس هند می اندازند. کمیسیون انتخابات هند یک نهاد قانونی دایمی این کشور است که در ۲۵ ژانویه ۱۹۵۰تشکیل شد. کمیسیون انتخابات هند تا انتخابات سال ۱۹۸۹دارای تنها یک رئیس بود اما از انتخابات سال ۱۹۹۳تاکنون داری یک رئیس و دو معاون است و تصمیم ها در این نهاد با اکثریت آرا اتخاذ می شود. انتخابات در هند بر اساس مقررات قانون اساسی و قوانین مصوبه در پارلمان این کشور برگزار می گردد. «قانون نمایندگی مردم» مصوبه سال ۱۹۵۰از جمله قوانین عمده ای است که بر نحوه برگزاری انتخابات و مناقشات بعد از آن، نظارت می کند. با اینحال، دیوان عالی هند تصریح کرده که اگر قوانین انتخاباتی در مورد خاصی مبهم باشند رئیس کمیسیون انتخابات هند از اختیارات تام برای اتخاذ تصمیمات مناسب برخوردار است. رئیس جمهوری هند، رئیس کمیسیون انتخابات و معاونان وی را منصوب می کند و آنان در این سمت برای مدت ۶سال یا تا سن ۶۵سالگی، (هر کدام که زودتر فرا برسد) ، باقی می مانند. رئیس کمیسیون انتخابات هند و دو معاون وی از موقعیت قضات دیوان عالی هند برخوردار هستند و حقوق و مزایایی برابر با آنان دریافت می کنند. رئیس کمیسیون انتخابات هند را تنها می توان از طریق استیضاح وی توسط پارلمان این کشور از کار بر کنار کرد. کمیسیون انتخابات هند دارای دبیرخانه جداگانه ای در دهلی نو با حدود ۳۰۰ مقام رسمی در یک نظام سلسله مراتبی است. انتخابات در سطح ایالتی توسط رئیس کمیسیون انتخابات ایالتی و تحت نظارت و کنترل کامل کمیسیون انتخابات هند صورت می گیرد.
رئیس کمیسیون انتخابات ایالتی توسط کمیسیون انتخابات هند از میان ارشدترین مقام های مورد پیشنهاد دولت یک ایالت خاص برگزیده می شود و وی در خیلی از ایالتها یک مقام تمام وقت با یک گروه پشتیبانی کامل است. برگزاری انتخابات عمومی در هند کار بسیار بزرگی است بطوریکه حدود ۵ میلیون نفر مأمور انتخاباتی و نیروی انتظامی برای تحقق آن کار می کنند و همه این نیروها در طول برگزاری این انتخابات که می تواند از یک و نیم ماه الی دو ماه طول بکشد تحت ریاست و نظارت کامل کمیسیون انتخابات قرار دارند. دبیرخانه کمیسیون انتخابات هند دارای یک بودجه مستقل است که مستقیما از طریق تبادل نظر بین این نهاد و وزارت دارایی هند نهایی می شود اما وزارت دارایی بطور کلی توصیه های کمیسیون انتخابات را در رابطه با میزان بودجه آن می پذیرد. با اینحال، هزینه های عمده کمیسیون انتخابات هند برای برگزاری انتخابات در بودجه های مورد نظر دولت مرکزی، ایالت ها و فرمانداری ها، منعکس می گردد. دولت مرکزی هند هزینه برگزاری انتخابات پارلمان این کشور را متحمل می شود و حال آنکه دولت های ایالتی هزینه برگزاری انتخابات مجلس مربوطه را می پردازند و اگر انتخابات پارلمان و مجلس ایالتی بطور همزمان برگزار شوند هزینه آن بین دولت های مرکزی و ایالتی بطور مساوی تقسیم می شود. قوه مجریه به هیچوجه حق دخالت در امور انتخابات و عملکرد کمیسیون انتخابات ندارد و این کمیسیون همه برنامه های انتخاباتی چه عمومی و چه میان دوره ای را تعیین می کند. کمیسیون انتخابات همچنین همه تصمیمات مربوط به محل صندوقهای رای، هدایت رای دهندگان به محل اخذ رای، محل شمارش آرا، ترتیب امنیتی اطراف مراکز رای گیری و شمارش آرا و غیره را اتخاذ می کند. کمیسیون انتخابات برنامه برگزاری انتخابات را بطور عادی چند هفته قبل از آغاز روند رسمی آن طی یک کنفرانس مطبوعاتی عمده اعلان می نماید. مقررات لازم برای رفتار نامزدها و احزاب سیاسی عمده بلافاصله بعد از این اعلان به مورد اجرا گذاشته می شود. روند رسمی برگزاری انتخابات با انتشار یک یا چندین آگهی مبنی بر دعوت از مردم برای گزینش اعضای یک مجلس آغاز می شود. نامزدها می توانند فرم های نامزدی خود را در حوزه های انتخاباتی مورد نظر بلافاصله بعد از صدور این آگهی ها پر کنند.
نماینده کمیسیون انتخابات در هر یک از حوزه ها این فرم ها را بعد از خاتمه مهلت ثبت نام بررسی می کند. نامزدهایی که فرم های آنان پذیرفته شده باشد می توانند نامزدی خود را دو روز بعد از بررسی آنها پس بگیرند. به نامزدها حداقل دو هفته قبل از تاریخ برگزاری انتخابات فرصت داده می شود که تبلیغ کنند. انتخابات مجلس مرکزی با توجه به وسعت آن در حداقل سه روز برگزار و تاریخ جداگانه ای برای شمارش آرا و اعلان نتیجه هر یک از حوزه ها تعیین می گردد. کمیسیون انتخابات در پایان شمارش آرا فهرستی را از افراد منتخب تهیه و اطلاعیه ای را برای تشکیل مجلس صادر می کند. روند انتخابات با صدور این اطلاعیه به پایان می رسد و رئیس جمهوری، در مجلس نمایندگان و فرماندار، در مجلس ایالتی، می توانند مجلس مربوطه خود را تشکیل دهند. کل برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان ۵الی ۸هفته و انتخابات مجلس ایالتی ۴الی ۵هفته طول می کشد. براساس قوانین هند، احزاب سیاسی نام و نشان خود را در دفتر کمیسیون انتخابات به ثبت می رسانند و این کمیسیون برقراری آزادی را در داخل احزاب سیاسی از طریق واداری آنها به برگزاری انتخابات تشکیلاتی خود در مقاطع مشخص تضمین می کند. کمیسیون انتخابات به احزاب سیاسی مندرج در دفتر این کمیسیون براساس عملکرد آنها در انتخابات عمومی رتبه ملی یا ایالتی می دهد. کمیسیون انتخابات، همچنین براساس قدرت قضایی غیررسمی خود، مناقشات بین گروه های انشعابی احزاب سیاسی را حل و فصل می کند. کمیسیون انتخابات وجود شرایط یکسان را برای همه احزاب سیاسی در انتخابات از طریق نظارت دقیق بر رفتار و اعمال آنها در طول انتخابات تضمین می کند و تبادل نظرهایی را با آنها در مورد مسایل مربوط به انتخابات، مقررات انتخاباتی و تدابیر پیشنهادی جدید انجام می دهد.
کمیسیون انتخابات، براساس قانون اساسی هند، همچنین در مورد مسایل مربوط به رد صلاحیت اعضای مجالس مرکزی و ایالتی بعد از گزینش آنان نظر می دهد. علاوه براین، شکایات مندرج در دیوان عالی و دادگاههای عالی در رابطه با عملکرد غیرقانونی نامزدها در جریان انتخابات نیز به کمیسیون انتخابات به منظور اعلام نظر در مورد ضرورت رد صلاحیت اینگونه افراد ارجاع می شود. اجرای نظریه کمیسیون انتخابات در اینگونه موارد برای رئیس جمهوری یا فرمانداری که خواستار آن شده الزامی است. کمیسیون انتخابات اختیار دارد که صلاحیت نامزدی را که هزینه انتخاباتی خود را در یک مدت زمان و روش مشخص اعلام نکرده رد کند. با تصمیمات کمیسیون انتخابات تنها می توان از طریق ثبت شکایت های مناسب در دادگاه های عالی و دیوان عالی مخالفت کرد. با اینحال، قوه قضاییه از مداخله در روند واقعی انتخابات بعد از آغاز آن خودداری می کند و کمیسیون انتخابات به خودی خود نمی تواند در نتیجه انتخابات بعد از پایان آن تجدید نظر کند. تجدید نظر در نتیجه انتخابات تنها از طریق درج یک شکایت انتخاباتی در دادگاه عالی (در مورد انتخابات مجلس مرکزی و ایالتی) و در دیوان عالی (در مورد انتخابات ریاست جمهوری و معاون رئیس جمهوری) میسر است. کمیسیون انتخابات دارای یک برنامه جامع برای رسانه ها است به نحوی که کنفرانس های مطبوعاتی را به طور منظم و در فواصل کوتاه در طول انتخابات و به مناسبت های خاص در مواقع دیگر تشکیل می دهد.
برای نمایندگان رسانه های داخلی و خارجی امکانات لازم به منظور انتشار گزارش هایی در مورد نحوه برگزاری انتخابات و شمارش آرا فراهم می گردد. بر اساس اعتبارنامه های صادره از سوی کمیسیون انتخابات، به نمایندگان رسانه ها همچنین اجازه داده می شود که به مراکز اخذ رای و شمارش آرا وارد شوند. هند یکی ازبنیانگذاران «مؤسسه بین المللی همکاری دمکراسی و انتخاباتی» مستقر در استکهلم سوئد است و کمیسیون انتخابات هند اخیرا تماس خود را با نهادهای مشابه کشورهای دیگر از طریق نشر تجارب خود در زمینه های مربوط به برگزاری انتخابات تشدید کرده و مقام های این کمیسیون از کشورهایی همچون سوئد، انگلیس، روسیه، بنگلادش و فیلیپین دیدن کرده اند. مقام های انتخاباتی چندین کشور از جمله روسیه، سریلانکا، نپال، اندونزی، آفریقای جنوبی، بنگلادش، تایلند، نیجریه، استرالیا، آمریکا و افغانستان نیز ازهند به منظور درک هر چه بهتر نظام انتخاباتی این کشور دیدن کرده اند. کمیسیون انتخابات هند همچنین کارشناسان و ناظرانی را با هماهنگی سازمان ملل و دبیرخانه مجمع مشترک المنافع به کشورهای گوناگون جهان اعزام کرده است. با اینحال، برگزاری انتخابات در هند با چالش ها و ناهنجاری هایی نیز همراه است بدین معنی که احزاب سیاسی و نامزدها از روش های مختلف از جمله رشوه، ایجاد وحشت در میان اقشار خاص و تحریک احساسات مذهبی و قومی در میان دیگر اقشار برای تضمین پیروزی خود در انتخابات استفاده می کنند.
نمونه بارزی از تحریک احساسات مذهبی و ایجاد وحشت را می توان در عملکرد حزب بهاریتا جاناتا (بی.جی.پی.) یکی از احزاب مهم هند مشاهده کرد. بی.جی.پی. و سازمان های هندوی افراطی طرفدار این حزب از قبیل «سازمان داوطلبان ملی» (آر.اس.اس.) ، «شورای جهانی هندو» (وی.اچ.پی.) و «باجرانگدال» در همه گردهمایی های عمومی خود، مسلمانان را گاهی بطور مستقیم و گاهی بطور غیر مستقیم به منظور ایجاد رعب و وحشت در میان آنان و از سوی دیگر تحریک احساسات هندوها و جلب آرای آنان مورد هدف قرار می دهند. گفته می شود که همین سیاست ها باعث تخریب مسجد «بابری» در «آیدویا» در ایالت اوتارپرادش در ۶دسامبر ۱۹۹۲و قتل حدود ۲هزار نفر زن، مرد و کودک مسلمان در ایالت گجرات در سال ۲۰۰۲و در نتیجه تقویت موقعیت بی.جی.پی. در سراسر هند و پیروزی این حزب در انتخابات ۲۰۰۲گجرات شد. حضور افراد فاسد در صحنه سیاسی هند و حتی کابینه دولت ها چه مرکزی و چه ایالتی از دیگر نوافص قوانین انتخاباتی در هند است. بر اساس مقررات انتخاباتی هند، همه اتباع این کشور حتی افراد متهم به قتل و فساد مالی و اخلاقی قبل از اثبات جرایم آنان می توانند حتی از زندان در انتخابات مرکزی و ایالتی این کشور نامزد شوند و موضوع جالب توجه این است که اینگونه افراد در اکثر موارد پیروز هم می شوند. در زمان حاضر فهرست بلندبالایی از اسامی رهبران سیاسی متهم به انواع جرایم وجود دارد و هیچیک از احزاب سیاسی از این امر مستثنی نیستند. هند دارای یک نظام سیاسی دمکراسی پارلمانی است یعنی هر حزب یا ائتلاف دارای بیشترین تعداد عضو در مجلس نمایندگان یا مجلس ایالتی، دولت را تشکیل می دهد و احزاب مخالف درست از بدو تشکیل دولت سعی می کنند که دولت را به هر شکل ممکن ساقط کنند. احزاب مخالف در راستای اجرای این هدف خود سعی می کنند که اعضای حزب یا ائتلاف حاکم را از طریق پرداخت مبالغ هنگفتی نسبت به خروج از آن تشویق کنند و حزب حاکم نیز سعی می کند که حامیان خود را از طریق اعطای امتیازات مالی و مقامی گوناگون حفظ کند و همین امر موجب شده که دولت ها در هند بسیار بی ثبات و همیشه در معرض خطر سقوط باشند. برخی از محافل سیاسی هند، با توجه به همین امر، خواستار تغییر نظام سیاسی از دمکراسی پارلمانی به ریاست جمهوری شده اند اما تاکنون اتفاق نظری در میان احزاب سیاسی در این خصوص ایجاد نشده است. توده های مردم در هند اطمینان زیادی به اظهارات رهبران سیاسی خود ندارند و همین امر موجب شده که تنها حدود ۶۰درصد از مردم اکثرا فقیر و متوسط در انتخابات این کشور شرکت کنند.

منبع : روزنامه ابرار