استخوان بندی پرندگان

دستگاه اسكلتی پرندگان ویژگی منحصر به فرد فراوانی دارد. به طور كلی ، استخوان ها ، به ویژه در انواع تیز پرواز ، بسیار سبك است. این امر جهت كاهش وزن مخصوص پرنده در نتیجه نگهداری آن در هوا به كمك بال ها ضروری است. به علاوه استخوان های دراز آنها حفره های هوا داری دارند ، كه به دستگاه تنفسی متصل است. استخوان های جمجه در اغلب بخشها به طوری به هم جوش خورده اند كه شیار ها و درزهای ارتباطی محدود ناپدید شده است. آرواره های بالایی وپائینی به مقدار زیاد طویل شده و منقار را به وجود آورده است. پرندگان معاصر به طور كامل فاقد دندان هستند. هر یك از دو شاخه آرواره پائینی آنها از پنج استخوان تشكیل یافته و به وسیله استخوان چهار گوش متحرك ، به جمجمه متصل است. استخوان های كاسه چشم خیلی بزرگ است و به وسیله دیواره نازك بین كاسه چشمی از یكدیگر جدا شده و محفظه مغزی را به عقب رانده است.جمجمه از طریق كوندیل پس سری منفردی به اولین مهره گردنی متصل است.
ساختار سقف دهان پرندگان یكی از ویژگیهایی كه مدت ها در رده بندی گروه های بزرگ به كار رفته است. تشخیص این ویژگی ها بر پایه شكل استخوان های ومر و اینكه این استخوان ها و همچنین استخوان های آرواره ای كامی به یكدیگر جوش خورده اند یا خیر بنا شده است.
ستون مهرهای پرندگان دارای تنوع زیادی است. تعداد مهره های گردنی زیاد و از این لحاظ در پرندگان بیش از سایر مهره داران معاصر تنوع دارند. این مهره ها به دلیل داشتن ستون مفصلی زینی شكل در دو طرف جسم مهره ، كه به وضعیت ستروسلوس معروف است ، قابلیت تا شوندگی ویژه ای دارد. مهره های سینه ای_قدامی دارای مختصر تحركی هستند ، لیكن مهره های سینه ای ، خلفی ، كمری خاجی و دمی_قدامی به كمربند لگنی جوش خورده و قطعه ای به نام سین ساكروم به وجود می آورد. چند مهره آزاد دمی پهن شده و مهره های دمی انتهایی ، جوش خورده و قطعه ای منفرد به نام پیگوستل راساخته اند ، كه به دم كوتاهی ختم می شوند.
دنده های پرندگان پهن است ، و همه آنها بجز اولی و آخری در عقب خود زوائدی به نام زوائد قلابدار دارند ، كه بر روی دنده مجاور قرار می گیرد. استخوان جناغ بسیار پهن و كشیده است و برای اتصال ماهیچه های پرواز به كار می رود.
جناغ سینه تیغ دار یا كارینات است. تیغه پهن و طویل مزبور كه از خط میانی جناغ سینه به پائین امتداد دارد بخش اضافی است كه باعث افزایش سطح اتصال ماهیچه ها می شود.
با آنكه استخوان های پرندگان نسبتا سبك هستند ، اما جوش خوردگی اغلب مهره های تنه به لگن خاصره و اتصال محكم آنها به جناغ سینه ای بسیار بزرگ از طریق دنده های پهن ، شبكه استخوان بندی بسیار قوی ایی را به وجود آورده است. این ویژگی ها موجب گردیده است تا پرنده بتواند به آسانی خودش را در هوا جلو براند.
استخوان كتف پرندگان طویل وباریك است ، در حالی كه استخوان غرابی نسبتا كوتاه و كلفت است. ترقوه ها به هم جوش خورده و استخوان چنگالی یا استخوان شانس را تشكیل می دهند.
مشهود ترین تغیرات اسكلتی اندام های حركتی جلویی در استخوان های مچ ، كف و انگشتان به وجود آمده است. در بخش انتهایی مچ ، مجموعه استخوانی به نام مچ دستی-كف دستی قرار دارد كه عبارت است از بعضی از قطعات مچی سایر مهره داران و دومین ، سومین و چهارمین استخوان های كف دستی یا متا كارپال. چهار استخوان كوچك كه از سه انگشت باقی مانده است به قطعه مچ دستی_كف دستی متصل شده است.
اگرچه اندام های حركتی عقبی به اندازه اندام های حركتی جلویی تغییر شكل نیافته اند اما ویژگی های جالب توجه ای دارند. نازك نی نسبتا كوچك و بخشی از آن به درشت نی جوش خورده است. این مجموعه به نام درشت نی ای_مچی نامیده می شود.
بقیه استخوان های مچ پا به دومین ، سومین و چهارمین استخوان های كتف جوش خورده و یك قطعه استخوان به نام مچ پایی_كف پایی را به وجود می آورد. باقیمانده ای از اولین استخوان كف به وسیله زردپی هایی به این استخوان متصل شده است. پرندگان بیش از چهار انگشت پا ندارند ، و این تعداد نیز گاهی تا سه عدد كاهش یافته و در شتر مرغ دو عدد است.

زیست شناسی مهره داران : روبرت توماس ار
مترجم : محمد ابراهیم نژاد

منبع : پرشین بلاگ