کنکاشی در فعالیت های هسته ای رژیم صهیونیستی

آمریكا هم چنان با فریب افكار عمومی ایران را به عنوان یك تهدید علیه صلح و امنیت در جهان معرفی می كند،این در حالی است كه رژیم صهیونیستی با در اختیار داشتن نزدیك به ۲۰۰ كلاهك هسته ای مهمترین تهدید در منطقه به شمار می آید . رژیم صهیونیستی به هیچ یك از معاهدات بین المللی مربوط به منع گسترش سلاح های هسته ای نپیوسته است و به عضویت NPT نیز در نیامده است . همسویی اسرائیل با ایالات متحده آمریكا موجب شده است كه این كشور برخلاف قوانین بین المللی به توسعه و گسترش فعالیت های اتمی خود در بعد نظامی بپردازد. این رویه اگر چه انتقاد و اعتراضات بسیاری در سطح بین المللی به همراه داشت ، اما بدلیل همراهی نكردن آمریكا ره به جایی نبرده است. نوشتار زیر مروری دارد بر فعالیت های غیر قانونی این رژیم و برنامه های آن برای گسترش فعالیت های اتمی نظامی .
تاریخچه فعالیت های هسته ای رژیم صهیونیستی
توجه به مسائل انرژی هسته ای در اسرائیل عملاً از همان آغاز تشكیل این رژیم در سازمان انرژی هسته ای اسرائیل در ۱۵ اوت ،۱۹۴۸ یعنی سه ماه پس از ایجاد اسرائیل آغاز شد. ریشه های اولیه این توجه در علاقه صهیونیستها به علوم طبیعی است كه خیلی پیشتر از اینها وجود داشته است. در سالهای دهه ۱۹۲۰ دانشمندانی كه از آلمان نازی گریختند با استقبال سازمانهای صهیونیستی و اولین مهاجران رو به رو شدند. اینان هسته تشكیل دهنده تختیون و انستیتوی علوم و ایزمن و سایر مؤسسه های علمی اسرائیلی را به وجود آوردند. البته لازم است در اینجا اشاره شود كه حاییم وایزمن، اولین رییس جمهور اسرائیل، كه از دانشمندان بزرگ شیمی آلی بود و تماسهای وسیعی با دانشمندان كشورهای استعماری داشت، در جذب تعدادی از دانشمندان یهودی علوم هسته ای از اروپا و آمریكا برای كار در اسرائیل، نقش مهمی ایفا كرد. در سال ۱۹۴۹ بخشی برای پژوهش مواد تشعشعی در مؤسسه علوم «وایزمن» در «رحبوت» تأسیس شد. گفته می شد كه این بخش در برگیرنده چهار آزمایشگاه فیزیك هسته ای تطبیقی، طیف شناسی، الكترون شناسی و زنگ مغناطیسی هسته ای است. این مؤسسه در سال ۱۹۴۹ به عملیات اكتشافی زمین شناسی گسترده ای در صحرای نقب دست زد تا میزان رسوبات فسفات و درجه تجمع اورانیوم در آنها را مشخص سازد. فرانسه در اوائل دهه ۱۹۵۰ به آب سنگین و اورانیوم تصفیه شده از مواد خام كم عیار نیاز مبرمی داشت و اسرائیل نیز علاقه شدیدی به فراگیری فنّاوری پیشرفته هسته ای پیدا كرد. بدین ترتیب در نیمه اول سال ۱۹۵۳ قرارداد «همكاری در زمینه اتم» میان فرانسه و رژیم صهیونیستی به امضا رسید كه در پیشبرد برنامه هسته ای دو كشور به نحو چشمگیری مؤثر بود. خبر امضای این قرارداد بیش از یكسال بعد در جریان مصاحبه ای با پروفسور «ارنست دیوید بیركمن» رییس كمیته انرژی هسته ای اسرائیل (۱۹/۱۰/۱۹۵۴) فاش شد. وی در این مصاحبه اعلام كرد: «با قرارداد امضا شده میان دو كشور، فرانسه توانست امتیاز اختراع اسرائیلی ویژه تولید آب سنگین را در مقابل آموزش دانشمندان و تكنسینهای اسرائیلی در تأسیسات پیشرفته تر و پیچیده تر هسته ای فرانسه و نیز بهره مند شدن آنها از تجارب دانشمندان فرانسوی در زمینه اتم، خریداری كند.»این قرارداد به رژیم صهیونیستی امكان داد تا پروژه هسته ای اش از پیشرفتهای مبهمی برخوردار شود. چه، منافع استعماری فرانسه و گرایش میلیتاریستی صهیونیسم همسو شده. این امر به وضوح در جریان تجاوز نظامی سه جانبه اسرائیل، فرانسه و انگلیس به مصر در سال ۱۹۵۶ و نیز متعهد شدن فرانسه به تأسیس رآكتور هسته ای اسرائیل در مستعمره «دیمونا» دیده شد.
فرانسه كه بی صبرانه در تلاش ورود به جرگه كشورهای هسته ای بود، تصمیم گرفت برای دستیابی به پلوتونیوم كه در ساخت بمب هسته ای به كار می رفت، از اورانیوم طبیعی در رآكتورهای خود استفاده كند. روش اسرائیل برای پالایش اورانیوم از مواد اولیه كم عیار و همچنین تولید آب سنگین، برای فرانسه اهمیت حیاتی داشت. علاوه بر آن انگیزه های سیاسی دیگری كه در دهه ۱۹۵۰ با رشد یافتن انقلاب الجزایر و افزایش كمك كشورهای عربی به آن، نیرومند تر می شد، فرانسه را در انعقاد این موافقتنامه تشویق می كرد. توافق مربوط به این رآكتور از سال ۱۹۵۷ كه عملیات ساخت آن آغاز شد، تا پایان سال ۱۹۶۰ محرمانه باقی ماند و تنها دراین تاریخ بود كه وزارت خارجه فرانسه و سفارت اسرائیل در پاریس با صدور دو بیانیه، گزارشهای جاسوسی درباره وجود یك قرارداد مشترك برای ساختن رآكتور هسته ای در اسرائیل را تأیید كردند. بن گورین روز ۲۱ دسامبر سال ۱۹۶۰ در كنیست اسرائیل (پارلمان) اعتراف كرد:
«یك رآكتور هسته ای با قدرت ۲۴ مگاوات با كمك فرانسه در صحرای نقب در حال احداث است و این رآكتور« برای كاربردهای مسالمت آمیز»اختصاص خواهد یافت و راه اندازی آن در سال ۱۹۶۴ آغاز می شود و به وسیله آب سنگین خنك خواهد شد.»در سال ۱۹۶۱ گفته شد رییس جمهور فرانسه به مسئولان اسرائیل فهمانده بود كه این كمك، تنها به ساخت و راه اندازی نیروگاه محدود می شود. تأسیسات دیمونا به هیچ وجه در معرض نظارت و بازرسی بین المللی قرار نگرفت. در سال ۱۹۶۳ هیأتهای آمریكایی از آن دیدن كردند. كاركنان آمریكایی گفتند كه دیدار آنها برای تضمین عدم استفاده از نیروگاه جز برای هدفهای صلح جویانه، كافی نیست.
نقش آمریكا و اروپا
تلاش اسرائیل برای دستیابی به پایگاهی تكنیكی و فعال به منظور دستیابی به سلاح هسته ای، به همكاری با فرانسه محدود نشد، بلكه كوشید قراردادهایی مشابه با آمریكا به امضا برساند. به همین لحاظ در دهه پنجاه، آمریكا برای دستیابی رژیم صهیونیستی به بمب هسته ای كمكهای شایانی به این رژیم كرد. در این راستا، برنامه «انرژی هسته ای برای صلح» آیزنهاور، رییس جمهور وقت آمریكا فرصت مناسبی را برای دانشمندان هسته ای رژیم صهیونیستی به منظور فراگیری دانش فنی فراهم ساخت، فرصتی كه صهیونیستها از آن برای احداث اولین نیروگاه هسته ای خود در نزدیكی «ناحال سوریك» سود بردند. به طور مشخص می توان تصریح كرد كه همكاری آمریكا با اسرائیل در زمینه دستیابی این رژیم به سلاحهای هسته ای، با امضای قرارداد مورخ ۱۲ ژوئیه ۱۹۵۵ و در پی تماسهای «ابا ابان» سفیر وقت اسرائیل در واشنگتن با «مورهد پاترسن» ، رییس هیأت مذاكره كنندگان آمریكا در برنامه «اتم برای صلح» آغاز شد. در قرارداد مذكور نكات زیر تصریح شده است: مبادله وسیع اطلاعات درباره رآكتورهای ویژه پژوهش هسته ای و كاربرد آنها و تحویل شش كیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ غنی شده به میزان ۲۰% به اسرائیل. احداث رآكتور پژوهش علمی در «ریشون لتسیون» با قدرت ۸ میلیون وات حرارت. اجرای این پروژه در سال ۱۹۵۷ آغاز شد. احداث رآكتور «ناحال سوریك» ، واقع در دره رودخانه «سوریك» در جنوب تل آویو. به موجب موافقتنامه بعدی، آمریكا مقدار اورانیوم غنی شده را به ۱۰ كیلوگرم با نسبت ۹۰ درصد افزایش داد. پس از آن بار دیگر مقدار اورانیوم به ۴۰ كیلوگرم افزایش یافت. در موافقتنامه قید شده بود كه سوخت هسته ای پس از مصرف باید به آمریكا بازگردانده و در صنایع تسلیحات هسته ای به كار برده شود. برای حصول اطمینان از این مطلب مقرر شده بود كه بازدیدهای دوره ای برای بازرسی انجام گیرد. آمریكا در سال ۱۹۶۶ رآكتور هسته ای دیگری به نام «پیامبر روبین» ساخت، كه قدرت آن ۲۰ میلیون وات حرارت است و اعلام شد كه برای شیرین كردن آب دریا و تولید انرژی برق در حدود ۲۰۰ مگاوات، مورد استفاده قرار می گیرد. صرف نظر از تبلیغات رسمی آمریكا علیه گسترش سلاحهای هسته ای، همین آمریكا به بهانه «همكاری هسته ای به خاطر صلح» تكنولوژی هسته ای، دانش تئوریك و تجارب علمی مربوط به آن را در ا ختیار رژیم صهیونیستی گذاشته است.تأسیسات و منابع هسته ای اسرائیل
۱ مؤسسات:
مؤسسات عمده هسته ای در فلسطین اشغالی عبارتند از: «كمیته اسرائیلی انرژی هسته ای» و «شورای ملی پژوهش و پیشرفت» كه چندین مؤسسه پژوهشهای هسته ای را اداره می كنند. این مؤسسه ها عبارتند از:
۱) بخش دانشهای هسته ای در مؤسسه وایزمن در «رحبوت» و مؤسسه «تختیون» (مؤسسه تكنولوژی اسرائیل) بزرگترین مؤسسه تكنولوژی و با سابقه ترین نهاد دانشگاهی در فلسطین اشغالی است. تختیون به عنوان بخشی از تلاشهای شهرك سازی صهیونیستها به سال ۱۹۱۲در فلسطین تأسیس گردید. حاییم وایزمن از بنیانگذاران آن بود. فارغ التحصیل این مؤسسه، حدود نیمی از نیروی كارآمد و آموزش دیده را در فلسطین اشغالی تشكیل می دهند. در این مؤسسه، دانشهای گوناگون از مهندسی و زیست شناسی گرفته تا شیمی تدریس می شود. «انجمن آمریكایی تخیتون برای جمع آوری كمكهای مردمی» كمكهای مستقل این مؤسسه را در آمریكا جمع آوری می كرد. بعدها این كمكها را سازمانی به نام «ندای یهود» گردآوری كرد.
۲) مركز پژوهشهای هسته ای در «ناحال سوریك» و مركز «دیمونا» .
۳) آزمایشگاههای پشتیبانی خودكار، كه سوخت هسته ای پس از انجام عمل شكافندگی در داخل رآكتور، برای بعضی كارها به آنجا برده می شود. این آزمایشگاهها با كمك انگلیس در نزدیكی «ناحال سوریك» و «دیمونا» ساخته شده و در جداسازی پلوتونیوم نقش اصلی را دارند. در انستیتوی علوم وایزمن دستگاه شتاب دهنده اتمی از نوع «وان وی گراو» وجود دارد كه ظرفیت آن ۳ میلیون الكترون ولت است. این شتاب دهنده و آزمایشگاههای یادشده علاوه بر تأسیسات هسته ای دیگر، نقش عمده ای در جذب تكنولوژی هسته ای مورد نیاز در زمینه های نظامی و جنگ افزاری ایفا می كنند.
مؤسساتی چون مؤسسه پژوهشهای محوری اسرائیل، انستیتو وایزمن، مركز تحقیقات هسته ای سوریك، مركز پژوهشهای هسته ای نقب و بسیاری از مؤسسات دیگر، شبانه روز سرگرم آموزش فیزیكدان و مهندس هستند تا پس از گذراندن دوره های مختلف برای كار در فازهای جدید مركز نظامی در پایگاه نقب به آن منطقه اعزام شوند.
۲ نیروگاهها:
اسرائیل تا سال ۱۹۹۰ دارای چهار نیروگاه هسته ای در «ریشون لتسیون» ، «ناحال سوریك» ، «دیمونا» و «نبی روبین» (پیامبر روبین) است. توان این نیروگاهها در مجموع به ۲۳۷ مگاوات حرارتی می رسد.
۱) نیروگاه دیمونا:
اسرائیل در سال ۱۹۵۶ نیروگاه هسته ای دیمونا واقع در شمال صحرای نقب را تأسیس كرد و فعالیت در ساختمان رآكتور آن در سال ۱۹۶۳ و با كمك دانشمندان و مهندسان فرانسوی پس از شكست در تجاوزش به مصر شروع شد. فرانسه طراحی كامل رآكتور را به عهده گرفت و متعهد شد كه كمبود نیاز آن به سوخت هسته ای و همچنین كمكهای فنی لازم را تأمین كند. این نیروگاه مشابه نیروگاه هسته ای ایالات متحده آمریكا براساس قرارداد همكاری هسته ای فرانسه و اسرائیل ۱۹۵۶ ساخته شده است. نخستین قدرت حرارتی نیروگاه دیمونا به ۲۵ مگاوات بالغ شد. این نیروگاه، یك نیروگاه پژوهشی است كه با اورانیوم طبیعی كار می كند و با آب سنگین خنك می شود. در آغاز برای سوخت رسانی این نیروگاه ۲۰ تا ۲۵ تُن اورانیوم لازم بود. تولید سالانه نیروگاهی بدین گنجایش، میان ۸ تا ۱۰ كیلوگرم است. یعنی تقریباً معادل آنچه كه برای تولید یك بمب هسته ای از پلوتونیوم، لازم می باشد. ویژگی اصلی این نوع رآكتورها این است كه علاوه بر انرژی، مقداری پلوتونیوم ۲۳۹ تولید می كنند كه در صنعت تولید سلاحهای هسته ای مورد مصرف قرار می گیرد. (سوخت بمب هسته ای كه در پایان جنگ جهانی دوم بر روی شهر ناكازاكی انداخته شد از پلوتونیوم ۲۳۹بود كه در رآكتوری مشابه رآكتور دیمونا تهیه شده بود.) طبق برآوردهای انجام شده، مصرف این رآكتور از اورانیوم از ۱۰۰ تا ۲۰ تُن در سال تخمین زده شده است. بیشتر ارزیابی ها در این باره حاكی از آن است كه محصول سالانه پلوتونیوم این رآكتور برای ساخت یك بمب هسته ای با قدرت تخریبی مشابه بمب ناكازاكی، كافی می باشد. خصوصیت اصلی رآكتور دیمونا محرمانه بودن كامل آن است كه تمام فعالیتهای مربوط به رآكتور را شامل می شود. روزنامه ها به جز اشاره هایی كلی، از این موضوع سخن نمی گویند. هر زمان كه در كنیست اسرائیل درباره انرژی هسته ای بحثی به میان می آید، آن را بلافاصله به كمیته امور خارجی و امنیت كه جلسات خود را محرمانه برگزار می كند، واگذار می كنند. لذا بسیاری از اطلاعات به دست آمده درباره این رآكتور تخمینی و احتمالی است، هر چند كه پژوهشگرانی كه در این زمینه كار می كنند سعی كردند تا با استفاده از اطلاعات موجود و نفوذ خبرها و روشهای علمی، مسئله را به طور عینی مورد بررسی و مطالعه قرار دهند. ظاهراً برخی مقامات رسمی آمریكا بازدیدهایی برای بازرسی از این رآكتور انجام داده، ولی تا كنون گزارشی از نتایج بازدید آنها منتشر نشده است.
علی رغم این كه اسرائیل به طور رسمی تا سال ۲۰۰۱ به فعالیت رسمی در «دیمونا» اعتراف نكرد، اما كارشناسان معتقدند كه «دیمونا» محل تولید بمب هسته ای می باشد. در همین رابطه «مردخای وانونو» ، تكنسین هسته ای «دیمونا» در سال ۱۹۸۶ اعلام نمود كه از این پایگاه برای تولید بمب هسته ای استفاده می شود. وانونو به اتهام افشای اسرار اتمی رژیم صهیونیستی دستگیر و زندانی شد.
۲) نیروگاه «ناحال سوریك» :
نیروگاه پژوهشی «ناحال سوریك» یك نیروگاه آب سبك است كه در دره رودخانه «سوریك» در جنوب تل آویو واقع شده و آن را آمریكا به رژیم صهیونیستی داده است. عملیات اجرایی این نیروگاه كه با اورانیوم غنی شده با نسبت ۹۰% كار می كند در سال ۱۹۵۹ آغاز شد و اسرائیل در سال ۱۹۶۰ از آن پرده برداشت و نیروگاه در ژوئن سال ۱۹۶۱ با انرژی یك مگاوات آغاز به كار كرد. با فرارسیدن سال ،۱۹۶۹ انرژی آن به ۵ مگاوات افزایش یافت. قدرت این رآكتورپنج میلیون وات حرارت است و سوخت آن اورانیوم غنی شده می باشد.
توان هسته ای اسرائیل
دانش هسته ای اسرائیل خدماتی نیز در زمینه های غیرنظامی و یا به تعبیری، برنامه های صلح آمیز ارائه می كند. مانند تهیه و تأمین بسیاری از ایزوتوپها كه در درمان پزشكی مورد استفاده قرار می گیرد و كبالت ۶۰ كه برای بررسیهای ایدرولژیك و تجربه عناصر ویژه اورانیوم و توریم و ارزیابی میزان اشعه و خطرات آن و راههای كشف كردن آنها لازم است. اسرائیل همچنین بسیاری از ایزوتوپهای اشعه زا را تولید و صادر كرده است. درمورد كاربرد انرژی هسته ای در تولید برق و شیرین كردن آب دریا، اسرائیل، طرحهای آماده و تكنیك تئوریك ایجاد چنین ایستگاههایی را داراست. البته چنین ایستگاههایی فقط در ظرفیتهای ۱۰۰ ۵۰۰ مگاواتی صرفه اقتصادی دارند و در این ظرفیتها، هزینه های آنها بسیار گران است و اسرائیل برای احداث آنها علاوه بر سوخت فعال، به كمكهای مالی وسیع آمریكا نیازمند می باشد. صنعت تسلیحات هسته ای اسرائیل شرایطی را ایجاب می كند كه مهم ترین آنها فراهم بودن سوخت هسته ای و دانش و مهارت فنی لازم در این زمینه است. مسائل دیگر از قبیل طراحی سلاحها، آزمایش و وسایل پرتاب آنها مسائل نسبتاً دست دوم می باشد. بنابراین هزینه اجرای چنین طرحی آنقدر بالا نیست كه نتوان آن را در رژیم صهیونیستی كه تأسیسات مناسب آن را از اوایل دهه ۱۹۵۰ فراهم كرده است، به انجام رساند. برای دستیابی به سوخت هسته ای مورد نیاز در ساخت بمب باید اورانیوم فعال شده را با نسبت بالایی فراهم كرد، یعنی نسبت اورانیوم ۲۳۵ و پلوتونیوم ۲۳۹ نباید از ۹۰% كمتر باشد. برای ساختن یك بمب هسته ای از نوعی كه بر روی هیروشیما و سپس ناكازاكی پرتاب شد، حدود ۵۱۰ كیلوگرم از چنین سوختی لازم می باشد. تولید اورانیوم فعال با روش سنتی و در كمیتهای بزرگ بسیار دشوار است. چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ هزینه های بسیار بالای آن و بی شك از توانایی اسرائیل بیرون است. ولی گفته می شود كه حدود ۱۰۰ كیلوگرم از این ماده به نحوی از كارخانه تولید سوخت هسته ای در شهر «آپولو» در ایالت «پنسیلوانیا» با كمك «زالمان پیرو» كه مدیر آن كارخانه بوده به اسرائیل انتقال یافته است. این مطلب را روزنامه و مجلات و خبرگزاریهای تخصصی آمریكا در سالهای ۸۵ - ۱۹۷۷ فاش كردند. احتمالاً دو دانشمند اسرائیلی به نامهای «اشعیا نیبنزال» (فیزیكدانی كه در وزارت دفاع اسرائیل كار می كند) و «مناحیم لوین» روشی را برای به دست آوردن اورانیوم ۲۳۵ از اورانیوم طبیعی با استفاده از لیزر كشف كرده و آن را در سال ۱۹۷۲ به ثبت رساندند. بعضی از گزارشها حاكی است چنانچه اسرائیل از این روش در عمل استفاده كند می تواند مقادیر معتنابهی از اورانیوم ۲۳۵ را به دست آورد. درمورد پلوتونیوم ۲۳۹ كه در ساخت بمب هسته ای به كار برده می شود، تقریباً آن طور كه برآورد شده، رآكتور دیمونا سالانه مقادیری از آن را تولید می كند كه برای ساختن حداقل یك بمب با قدرت تخریب ۲۰ هزار تُن مواد منفجره (تی ان تی) كافی است. ولی این رآكتور نیازمند مقدار نسبتاً زیادی از سوخت اورانیوم طبیعی می باشد كه ظاهراً اسرائیل آن را از مواد خام فسفات در «نقب» و نیز از آفریقای جنوبی به دست می آورد. در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ نیز فرانسه آن را برای رژیم صهیونیستی تأمین می كرد. اسرائیل همچنین پس از آنكه عوامل جاسوسی اش (موساد) در سال ۱۹۶۷ بر یك كشتی كوچك به نام «شیرزبورگ» استیلا یافتند، مقادیری از آن را به دست آوردند. این كشتی كه حدود ۲۰۰ تُن اورانیوم را حمل می كرد از بندر «انتورب» بلژیك خارج گردید، ولی توسط عوامل اسرائیل ربوده شد و به بندری در فلسطین اشغالی انتقال یافت. می توان نتیجه گرفت كه اسرائیل از نظر نظامی یك كشور هسته ای به شمار می رود. فراهم بودن مقادیر كافی از مواد انرژی زا از آن گونه كه در رآكتور دیمونا تولید می شود و همچنین وجود یك پایگاه عملی مانند آن كه در تختیون و انستیتوی علوم وایزمن دیده می شد، اسرائیل را علی رغم نظر بیشتر كارشناسان در این زمینه، به ساختن سلاحهای هسته ای قادر ساخته است. اسرائیل فعالیتهای هسته ای نظامی خود را به طور بسیار محرمانه انجام می دهد. اسرائیل تا كنون «پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای» NPT را امضا نكرده است و با وجود فعالیت های آشكار هسته ای آن هم در بعد نظامی به دلیل حمایت های آمریكا از هرگونه نظارت بین المللی مصون است. موضع گیری اعلام شده دائمی اسرائیل آن است كه در حال حاضر تسلیحات هسته ای ندارد، مهارتهای هسته ای خود را تنها در مقاصد صلح آمیز به كار می برد و همچنین اولین كشوری نخواهد بود كه سلاح هسته ای را به خاورمیانه وارد خواهد كرد.ادعایی كه پوشالی بودن آن برای جهانیان روشن است.

منبع : روزنامه همشهری