چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
جاذبه‌های تاریخ سه هزار ساله پست
بحث ارتباطات مقوله‌یی است که از گذشته دور در میان جوامع بشری وجود داشته و همچنان تا بقای آدمی نیز باقی خواهند ماند. انسان‌ها همیشه در هر زمان و هر مکان برای تعامل با هم احتیاج مبرمی به ابزارها و وسایل متفاوت ارتباطی داشته و دارند. این شیوه برقراری هم، از روشن کردن آتش و دود یا نقاشی بر روی دیوار غارها شروع شد و پس از گذشت سیر تکاملی انسان‌ها و ورود تکنولوژی به عرصه جهانی، به پست و تلگراف و تلفن، اینترنت و ماهواره و... ترقی یافت.
در این میان ایران هم که یکی از کشورهای متمدن در زمان‌های دور محسوب می‌شد در تمام راه‌های ارتباطی خود از سیستم پیشرفته پستی برخوردار بود. به همین علت پس از گذشت سال‌ها شناخت یکی از اماکنی که می‌تواند برای تحقیق در مورد گذشته این سیستم‌های ارتباطی به علاقه‌مندان کمک کند و حتی به عنوان یکی از مناطق جذب گردشگر محسوب شود موزه ارتباطات واقع در میدان امام خمینی است.
مهندس عظیمی مدیر موزه ارتباطات بیان می‌دارد: ساختمان موزه ارتباطات جنب سردر باغ ملی، در محوطه میدان مشق قدیم واقع شده است.
منطقه‌یی که در گذشته به ارتش تعلق داشت و به همین نام شهرت یافت. ساختمان موزه در سه طبقه و در سه قسمت که شامل بخش گمرکات امانات پستی در بال غربی، پست ایالتی در بال شرقی و سالن گیشه در بخش مرکزی است تشکیل شده است. بخش اول در بهمن‌ماه ۱۳۶۹ با زیربنای حدود ۶ هزار متر مربع پس از احیا و بازسازی ساختمان به موزه پست تبدیل گردید و در سال ۱۳۷۸ به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد. البته در حال حاضر قسمت غربی مرکزی ساختمان در حال مرمت و احیا است که در آینده‌یی نزدیک با ۱۸ هزار متر مربع زیربنا به یکی از بزرگترین موزه‌های ارتباطات تبدیل خواهد شد.
وی می‌افزاید: با توجه به تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۳، نام موزه نیز به موزه ارتباطات تغییر نام یافت. وزارت اطلاعات و فناوری اطلاعات یکی از قدیمی‌ترین وزارتخانه‌های کشور است و دارای تعداد زیادی ساختمان‌های قدیمی که به ثبت میراث فرهنگی رسیده، است.
البته شکل‌گیری اولین موزه پستی و مخابراتی کشور به چندین سال قبل برمی‌گردد. در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی نخستین موزه پستی و تلگرافی با الگوبرداری از موزه‌های تخصصی اروپایی تاسیس و در آن کلیه اشیا و آلات و ادوات پستی و تلگرافی همانند سایر کشورهای متمدن دنیا جمع‌آوری و نگهداری شد. عظیمی در ادامه تصریح می‌کند: ساختمان موزه در سال ۱۳۰۷ به دستور صوراسرافیل وزیر وقت و با اجرای مارکوف مهندس روسی ساخته می‌شود. این بنا پس از پنج سال با هزینه‌یی در حدود ۵۰۰ هزارتومان احداث می‌گردد و به عنوان یکی از شکیل‌ترین ساختمان‌های دوره رضاخانی شهرت می‌یابد. البته قبل از آن نیز این محوطه به باغ ملی و سپس اولین پارک تهران تبدیل شده بود.
این ساختمان پس از احداث به نامهای مختلفی مانند موزه ملی ایران، کتابخانه ملی، وزارت امور خارجه، ساختمان شهربانی، موزه ملک، موزه ثبت اسناد نیز شهرت یافت و در سال ۱۳۸۲ نیز مجدداً به مجموعه فرهنگی تاریخی تغییر کرده و پس از تخلیه تمام کادر اداری رسماً به موزه تبدیل می‌شود.
وی همچنین می‌گوید: در حال حاضر یکی از شاهکارهای معماری موزه در قسمت میانی قرار دارد که شامل گنبدهای بسیار زیبایی است که متاسفانه دوبار تاکنون دچار حریق نیز شده است، اما قسمتی که هم اکنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته قمست شرقی (پست ایالتی سابق) است که دارای غرفه‌های متعددی است.
● غرفه وزرا (تشریفات)
این غرفه شامل تصاویری از وزرای پست و تلگراف و تلفن از اولین وزیر وزارت تلگراف (علی قلی‌خان مخبرالدوله) در سال ۱۲۹۳ هجری قمری تا وزیر وقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و در مجموع تصویر۷۲ وزیر شناسایی و به نمایش گذاشته شده است.
● غرفه اشیای پستی
شامل صندوق‌های پستی دوره پهلوی، انواع مهرهای دستی: (نوع گرد، ساده، بیضی، مستطیل و غلتکی) نمونه مهرهای مصرفی دفاتر پست خارج از کشور، مهر مخصوص سورشارژ دوره قاجار، دستگاه‌های ابطال تمبر دستی و برقی، دستگاه‌های نقش تمبر دستی و برقی قدیمی، تایپ، ترازو، نمونه صندوق پستی، نحوه حمل و نقل مرسوله‌های پستی و لباس‌های رسمی کارکنان پست است.
● غرفه باسکول‌ها و صندوق‌های پستی
در این غرفه نمونه‌هایی از باسکول‌های پستی که مرسولات سنگین را وزن می‌کرد و همچنین نمونه صندوق‌های پستی مخصوص امانات در زمان قاجار وجود دارد.
● کتابخانه موزه
کتابخانه موزه شامل تعدادی کتاب و نشریات در زمینه تاریخچه پست و تلگراف و تلفن، تمبر و منابع قدیمی از معماری و ارتباطات و هنر و... است.
● سالن تمبرهای داخلی و خارجی
تمبر رسانه‌یی نیرومند است که هرگونه پیام را بدون هیچ محدودیتی به جهان می‌رساند. با توجه به قدمت تاریخی تمبر در ایران (۱۲۴۷ هجری شمسی) در سالن داخلی یادگارهایی از سه دوره قاجاریه، پهلوی و جمهوری اسلامی به نمایش گذاشته شده است.
همچنین تعدادی از طرح‌های اصلی تمبر قبل و بعد از انقلاب نیز در این قسمت وجود دارد. در بخش تمبرهای خارجی نیز قطعه‌هایی از تمبرهای منتشره توسط ۱۹۸ کشور عضو اتحادیه جهانی پست و... وجود دارد.
● سالن مخابرات
شامل انواع وسایل ارتباطی از قبیل مورس، تله تایپ، تلگراف، تلکس، فاکس، نمونه تیروسیم و کابل و ماهواره و دستگاه‌های متفاوت است.
● سالن کنفرانس
این سالن مجلل برای جلسات اداری هیات امنا و سخنرانی‌های مطبوعاتی با مساحت ۵۰۰ متر مربع در طبقه دوم واقع شده است.
حیاط مرکزی، چایخانه سنتی و فروشگاه نیز از دیگر بخش‌های موزه به شمار می‌رود.
مدیر موزه ارتباطات بیان می‌دارد: موزه ارتباطات زیر نظر و حمایت وزارت ارتباطات و فناوری در حال فعالیت است. ما سعی داریم با برنامه‌ریزی‌های فراوان به بازسازی و احیای آن به شیوه کاملاً جدید و زیبا دست یابیم و قصد داریم تا تاریخ سه هزار ساله پست را از زمان پیدایش در ایران و جهان به معرض نمایش قرارداده و مردم را با این تاریخ آشنا کنیم.
همچنین در حال حاضر نیز طرح مرمت و بازسازی بناهای قدیمی در هیات امنا و موزه‌های پست و مخابرات مطرح و به مرحله احیا رسیده است که شامل: ساختمان چاپارخانه میبد یزد با قدمتی ۲۰۰ ساله، ساختمان پست رشت با قدمت ۸۰ سال، ساختمان قدیمی پست چابهار با قدمتی ۱۴۵ سال، خانه مجتهدی‌های تبریز، کلاه فرهنگی تهران، ساختمان منشی باشی شیراز و ساختمان اولین فرستنده رادیویی در سیدخندان با قدمت ۸۰ ساله است.
وی در خاتمه می‌افزاید: حدود ۷۰ درصد بازدید کنندگان از موزه ارتباطات را دانش‌آموزان و محققان تشکیل می‌دهند و متاسفانه میزان بازدید گردشگران خارجی از این موزه بسیار اندک است و دلیل آن هم شاید همکاری نکردن مسئولین و راهنمایان تورها باشد.
این موزه همه روزه باز است و از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا چهار بعدازظهر و پنجشنبه ۸ تا یک بعدازظهر به صورت رایگان در خدمت بازدیدکنندگان است.
سایت موزه ارتباطات
در این میان ایران هم که یکی از کشورهای متمدن در زمان‌های دور محسوب می‌شد در تمام راه‌های ارتباطی خود از سیستم پیشرفته پستی برخوردار بود. به همین علت پس از گذشت سال‌ها شناخت یکی از اماکنی که می‌تواند برای تحقیق در مورد گذشته این سیستم‌های ارتباطی به علاقه‌مندان کمک کند و حتی به عنوان یکی از مناطق جذب گردشگر محسوب شود موزه ارتباطات واقع در میدان امام خمینی است.
مهندس عظیمی مدیر موزه ارتباطات بیان می‌دارد: ساختمان موزه ارتباطات جنب سردر باغ ملی، در محوطه میدان مشق قدیم واقع شده است.
منطقه‌یی که در گذشته به ارتش تعلق داشت و به همین نام شهرت یافت. ساختمان موزه در سه طبقه و در سه قسمت که شامل بخش گمرکات امانات پستی در بال غربی، پست ایالتی در بال شرقی و سالن گیشه در بخش مرکزی است تشکیل شده است. بخش اول در بهمن‌ماه ۱۳۶۹ با زیربنای حدود ۶ هزار متر مربع پس از احیا و بازسازی ساختمان به موزه پست تبدیل گردید و در سال ۱۳۷۸ به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد. البته در حال حاضر قسمت غربی مرکزی ساختمان در حال مرمت و احیا است که در آینده‌یی نزدیک با ۱۸ هزار متر مربع زیربنا به یکی از بزرگترین موزه‌های ارتباطات تبدیل خواهد شد.
وی می‌افزاید: با توجه به تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۳، نام موزه نیز به موزه ارتباطات تغییر نام یافت. وزارت اطلاعات و فناوری اطلاعات یکی از قدیمی‌ترین وزارتخانه‌های کشور است و دارای تعداد زیادی ساختمان‌های قدیمی که به ثبت میراث فرهنگی رسیده، است.
البته شکل‌گیری اولین موزه پستی و مخابراتی کشور به چندین سال قبل برمی‌گردد. در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی نخستین موزه پستی و تلگرافی با الگوبرداری از موزه‌های تخصصی اروپایی تاسیس و در آن کلیه اشیا و آلات و ادوات پستی و تلگرافی همانند سایر کشورهای متمدن دنیا جمع‌آوری و نگهداری شد. عظیمی در ادامه تصریح می‌کند: ساختمان موزه در سال ۱۳۰۷ به دستور صوراسرافیل وزیر وقت و با اجرای مارکوف مهندس روسی ساخته می‌شود. این بنا پس از پنج سال با هزینه‌یی در حدود ۵۰۰ هزارتومان احداث می‌گردد و به عنوان یکی از شکیل‌ترین ساختمان‌های دوره رضاخانی شهرت می‌یابد. البته قبل از آن نیز این محوطه به باغ ملی و سپس اولین پارک تهران تبدیل شده بود.
این ساختمان پس از احداث به نامهای مختلفی مانند موزه ملی ایران، کتابخانه ملی، وزارت امور خارجه، ساختمان شهربانی، موزه ملک، موزه ثبت اسناد نیز شهرت یافت و در سال ۱۳۸۲ نیز مجدداً به مجموعه فرهنگی تاریخی تغییر کرده و پس از تخلیه تمام کادر اداری رسماً به موزه تبدیل می‌شود.
وی همچنین می‌گوید: در حال حاضر یکی از شاهکارهای معماری موزه در قسمت میانی قرار دارد که شامل گنبدهای بسیار زیبایی است که متاسفانه دوبار تاکنون دچار حریق نیز شده است، اما قسمتی که هم اکنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته قمست شرقی (پست ایالتی سابق) است که دارای غرفه‌های متعددی است.
● غرفه وزرا (تشریفات)
این غرفه شامل تصاویری از وزرای پست و تلگراف و تلفن از اولین وزیر وزارت تلگراف (علی قلی‌خان مخبرالدوله) در سال ۱۲۹۳ هجری قمری تا وزیر وقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و در مجموع تصویر۷۲ وزیر شناسایی و به نمایش گذاشته شده است.
● غرفه اشیای پستی
شامل صندوق‌های پستی دوره پهلوی، انواع مهرهای دستی: (نوع گرد، ساده، بیضی، مستطیل و غلتکی) نمونه مهرهای مصرفی دفاتر پست خارج از کشور، مهر مخصوص سورشارژ دوره قاجار، دستگاه‌های ابطال تمبر دستی و برقی، دستگاه‌های نقش تمبر دستی و برقی قدیمی، تایپ، ترازو، نمونه صندوق پستی، نحوه حمل و نقل مرسوله‌های پستی و لباس‌های رسمی کارکنان پست است.
● غرفه باسکول‌ها و صندوق‌های پستی
در این غرفه نمونه‌هایی از باسکول‌های پستی که مرسولات سنگین را وزن می‌کرد و همچنین نمونه صندوق‌های پستی مخصوص امانات در زمان قاجار وجود دارد.
● کتابخانه موزه
کتابخانه موزه شامل تعدادی کتاب و نشریات در زمینه تاریخچه پست و تلگراف و تلفن، تمبر و منابع قدیمی از معماری و ارتباطات و هنر و... است.
● سالن تمبرهای داخلی و خارجی
تمبر رسانه‌یی نیرومند است که هرگونه پیام را بدون هیچ محدودیتی به جهان می‌رساند. با توجه به قدمت تاریخی تمبر در ایران (۱۲۴۷ هجری شمسی) در سالن داخلی یادگارهایی از سه دوره قاجاریه، پهلوی و جمهوری اسلامی به نمایش گذاشته شده است.
همچنین تعدادی از طرح‌های اصلی تمبر قبل و بعد از انقلاب نیز در این قسمت وجود دارد. در بخش تمبرهای خارجی نیز قطعه‌هایی از تمبرهای منتشره توسط ۱۹۸ کشور عضو اتحادیه جهانی پست و... وجود دارد.
● سالن مخابرات
شامل انواع وسایل ارتباطی از قبیل مورس، تله تایپ، تلگراف، تلکس، فاکس، نمونه تیروسیم و کابل و ماهواره و دستگاه‌های متفاوت است.
● سالن کنفرانس
این سالن مجلل برای جلسات اداری هیات امنا و سخنرانی‌های مطبوعاتی با مساحت ۵۰۰ متر مربع در طبقه دوم واقع شده است.
حیاط مرکزی، چایخانه سنتی و فروشگاه نیز از دیگر بخش‌های موزه به شمار می‌رود.
مدیر موزه ارتباطات بیان می‌دارد: موزه ارتباطات زیر نظر و حمایت وزارت ارتباطات و فناوری در حال فعالیت است. ما سعی داریم با برنامه‌ریزی‌های فراوان به بازسازی و احیای آن به شیوه کاملاً جدید و زیبا دست یابیم و قصد داریم تا تاریخ سه هزار ساله پست را از زمان پیدایش در ایران و جهان به معرض نمایش قرارداده و مردم را با این تاریخ آشنا کنیم.
همچنین در حال حاضر نیز طرح مرمت و بازسازی بناهای قدیمی در هیات امنا و موزه‌های پست و مخابرات مطرح و به مرحله احیا رسیده است که شامل: ساختمان چاپارخانه میبد یزد با قدمتی ۲۰۰ ساله، ساختمان پست رشت با قدمت ۸۰ سال، ساختمان قدیمی پست چابهار با قدمتی ۱۴۵ سال، خانه مجتهدی‌های تبریز، کلاه فرهنگی تهران، ساختمان منشی باشی شیراز و ساختمان اولین فرستنده رادیویی در سیدخندان با قدمت ۸۰ ساله است.
وی در خاتمه می‌افزاید: حدود ۷۰ درصد بازدید کنندگان از موزه ارتباطات را دانش‌آموزان و محققان تشکیل می‌دهند و متاسفانه میزان بازدید گردشگران خارجی از این موزه بسیار اندک است و دلیل آن هم شاید همکاری نکردن مسئولین و راهنمایان تورها باشد.
این موزه همه روزه باز است و از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا چهار بعدازظهر و پنجشنبه ۸ تا یک بعدازظهر به صورت رایگان در خدمت بازدیدکنندگان است.
سایت موزه ارتباطات
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست